Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật MLPA để chẩn đoán đột biến mất đoạn gen alpha globin gây bệnh alpha thalassemia

Nội dung bài viết với mục tiêu: Ứng dụng kỹ thuật multiplex ligation‐dependent probe amplification (MLPA) chẩn đoán đột biến mất đoạn gen alpha globin. Nghiên cứu tiến hành trên 36 bệnh nhân được chẩn đoán alpha thalassemia dựa vào triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng, 30 người bình thường được dùng để chuẩn kỹ thuật và làm mẫu đối chứng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật MLPA để chẩn đoán đột biến mất đoạn gen alpha globin gây bệnh alpha thalassemia Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT MLPA ĐỂ CHẨN ĐOÁN   ĐỘT BIẾN MẤT ĐOẠN GEN ALPHA GLOBIN   GÂY BỆNH ALPHA THALASSEMIA  Lê Trần Hoàng Phúc*, Đỗ Thị Thanh Thủy**, Hoàng Anh Vũ**, Nguyễn Thị Băng Sương**  TÓM TẮT  Mở  đầu: Bệnh thiếu máu α thalassemia là một căn bệnh thiếu máu tan máu do di truyền khá phổ  biến.  Nguyên nhân gây bệnh là do đột biến gen α globin, đột biến gen gây giảm hoặc mất tổng hợp chuỗi α globin.  Việc phát hiện sớm đột biến gen gây bệnh có ý nghĩa rất lớn đối với điều trị cũng như giúp chẩn đoán trước sinh  và tư vấn di truyền.   Mục tiêu: Ứng dụng kỹ thuật Multiplex Ligation‐dependent Probe Amplification (MLPA) chẩn đoán đột  biến mất đoạn gen alpha globin.   Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 36 bệnh nhân được chẩn đoán alpha thalassemia dựa vào triệu  chứng lâm sàng và cận lâm sàng, 30 người bình thường được dùng để chuẩn kỹ thuật và làm mẫu đối chứng.  DNA của tất cả các mẫu được phân tích bằng kỹ thuật MLPA và điện di mao quản trên máy Berman Coulter.   Kết  quả:  Trong số 36 mẫu bệnh nhân tham gia nghiên cứu có 24 mẫu bị đột biến mất đoạn (chiếm tỷ lệ  66,67%) và 12 mẫu không mang gen đột biến (chiếm 33,33%).   Kết luận: Nghiên cứu ứng dụng thành công kỹ thuật MLPA phát hiện đột biến mất đoạn gen alpha globin  gây bệnh alpha thalassemia, giúp ích cho việc chẩn đoán bệnh, phát hiện các đột biến trên vùng  gen α globin, là  cơ sở vững chắc cho chẩn đoán trước sinh bệnh alpha thalassemia.  Từ khóa: bệnh alpha thalassemia, MLPA, đột biến mất đoạn, gen α globin.  ABSTRACT  APPLICATION OF MLPA (Multiplex Ligation‐dependent Probe Amplification) IN DIAGNOSTIC ALPHA‐ GLOBIN GENES DELETION MUTATION CAUSING ALPHA THALASSEMIA  Le Tran Hoang Phuc, Do Thi Thanh Thuy, Hoang Anh Vu, Nguyen Thi Bang Suong   * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 29 ‐ 35  Introduction:  Alpha  thalassemia  is  a  blood  disorder  that  reduces  the  production  of  hemoglobin. Alpha  thalassemia  typically  results  from  deletions  involving  the α  globulin  genes  and  decreased  alpha‐globin  production.   Objectives: Multiplex ligation‐dependent probe amplification (MLPA) has been used to detect deletions and  mutations of the α‐globin gene for diagnosis of α‐thalassemia  Patients and Methods: Blood samples were collected from 36 thalassemia A patients. 30 samples of people  without thalassemia were used as control the experiments. MLPA assay were performed using SALSA MLPA  P140 HBA probe mix (MRC ‐ Holland) Kit.   Results: We report 24 (66.67%) deletion mutants and 12 (33.33%) cases without deletions on α‐globin  gene.   Conclusion: MLPA were applied successfully in identification of deletion mutants on α‐globin genes and in  * Khoa sinh‐ Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh  ** Trung tâm Y sinh học Phân tử‐ Đại học Y Dược TP.HCM  Tác giả liên lạc: TS.BS. Nguyễn Thị Băng Sương, ĐT: 0914007038, Email: suongnguyenmd@gmail.com.  30 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học   Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013  Nghiên cứu Y học diagnostic α thalassemia.   Keywords: alpha thalassemia, MLPA, deletion, α‐globin genes.   cả  2  gen  trên  cùng  allele  thì  sẽ  gây  dạng  α0  ĐẶT VẤN ĐỀ  thalassemia(3).  Ở  Việt  Nam  đột  biến  mất  đoạn  Bệnh  thiếu  máu  alpha  thalassemia  là  một  gây bệnh alpha thalassemia thường gặp là dạng  căn  bệnh  thiếu  máu  tan  máu  do  di  truyền  khá  ‐‐SEA  (Đông  Nam  Á),  dạng  ‐α4.2  và  dạng  ‐α3.7.  phổ  biến,  đây  là  rối  loạn  di  truyền  đơn  gen  Phát hiện đột biến gen gây bệnh có ý nghĩa rất  thường  gặp  nhất,  bệnh  di  truyền  theo  quy  luật  lớn  đối  với  điều  trị  cũng  như  giúp  chẩn  đoán  alen lặn trên nhiễm sắc thể thường. Thalassemia  trước sinh và tư vấn di truyền. Các kỹ thuật sinh  được  phát  hiện  ở  60  nước,  tỷ  lệ  mắc  bệnh  cao  học phân tử thường được sử dụng để xác định  nhất  ở  vùng  Địa  Trung  Hải,  vùng  Bắc  và  Tây  đột  biến  ở  bệnh  nhân  thalassemia  là  kỹ  thuật  Phi, Trung Đông, Nam Á và Đông Nam Á. Mỗi  PCR đơn mồi, PCR đa mồi,… Gần đây, kỹ thuật  năm, trên thế giới có khoảng 100.000 em bé sinh  MLPA  (Multiplex  Ligation‐dependent  Probe  ra  mắc  bệnh.  Các  nhà  khoa  học  tiên  đoán  Amplification) ra đời và được áp dụng rộng rãi  thalassemia sẽ trở thành bệnh lý toàn cầu(18).  trong chẩn đoán mất đoạn và lặp đoạn gen nói  Nguyên nhân gây bệnh là do đột biến gen α  chung hay bệnh alpha thalassemia nói riêng. Kỹ  globin,  đột  biến  gen  gây  giảm  hoặc  mất  tổng  thuật MLPA có ưu điểm là dễ thực hiện, cho kết  hợp chuỗi α globin, trong khi đó quá trình tổng  quả  nhanh  và  có  độ  chính  xác  cao(1).  Kỹ  thuật  hợp chuỗi beta globin vẫn diễn ra bình thường.  này  còn  giúp  chẩn  đoán  được  kiểu  gen  dị  hợp  Ở  người  bình  thường  2  loại  chuỗi  α  globin  và  ...