Nghiên cứu về nguyên tắc thận trọng của kế toán

Nội dung bài viết trình bày nguyên tắc thận trọng giúp doanh nghiêp việc xem xét, cân nhắc, phân tích, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn để giảm thiểu rủi ro cho các đối tượng sử dụng thông tin kế toán trong việc ra quyết định kinh tế. tuy nhiên, nguyên tắc này yêu cầu không được đánh giá cao hơn các giá trị của các loại tài sản và các khoản thu nhập. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu về nguyên tắc thận trọng của kế toán NGHIÊN CỨU VỀ NGUYÊN TẮC THẬN TRỌNG CỦA KẾ TOÁN Mai Thiện Hoài Nam, ưu Gia Linh, Nguyễn Thị Kim Khánh, Trần Thị Mỹ Nhung Khoa Tài chính - Thương mại, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Dương Thị Mai Hà Trâm TÓM TẮT Nguyên tắc thận trọng là một nguyên tắc phổ biến và xuất hiện từ khá lâu trong kế toán, ảnh hưởng đến cả lý thuyết và thực hành kế toán. Ngày nay nguyên tắc này là một trong những nguyên tắc cơ bản của kế toán được quy định trong chuẩn mục kế toán chung – VSA số 1. Nguyên tắc thận trọng giúp doanh nghiêp việc xem xét, cân nhắc, phân tích, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn để giảm thiểu rủi ro cho các đối tượng sử dụng thông tin kế toán trong việc ra quyết định kinh tế. tuy nhiên, nguyên tắc này yêu cầu không được đánh giá cao hơn các giá trị của các loại tài sản và các khoản thu nhập, không được đánh giá thấp hơn nợ phải trả và chi phí. Đồng thời doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí. Nguyên tắc này còn phép cho lập dự phòng nhưng không được lập quá lớn. Từ khóa: Nguyên tắc, kế toán, ảnh hưởng, phán đoán, chắc chắn. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Nguyên tắc thận trọng là một trong những nguyên tắc cơ bản và lâu đời nhất trong hoạt động kế toán tài chính. Tầm quan trọng của việc thực hiện nguyên tắc thận trọng trong kế toán một lần nữa được khẳng định thông qua việc Hội đồng Chuẩn mực Kế toán quốc tế (IASB) đã yêu cầu đưa lại khái niệm thận trọng vào khuôn mẫu khái niệm (Conceptual Framework) vừa được ban hành vào tháng 3/2018 sau một thời gian loại bỏ khỏi khuôn mẫu khái niệm từ năm 2010. Ngày nay, nền kinh tế đang trên đà phát triển, doanh nghiệp ngày càng đa dạng hóa các loại hình đầu tư kinh doanh sản xuất dịch vụ kèm theo đó là những khoản mục tài mục tài chính để thực hiện cho việc đầu tư. Để thống kê và tổng hợp phân tích các vấn đề đó doanh nghiệp cần phải có một kế toán giỏi, sử dụng các chuẩn mực chung – VSA số 1 được xác định là cơ sở pháp lý trong việc tổ chức và thực hiện kế toán để ghi nhận phân tích nó. Đặc biệt là “nguyên tắc thận trọng” nó giúp cho doanh nghiệp dự đoán trước các khoản mục không chắc chắn các rủi ro tiềm tàng có thể xảy ra giúp doanh nghiệp tránh được, hoặc giảm thiểu được tổn thất. 2 NỘI DUNG 2.1 Khái niệm nguyên tắc thận trọng Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 “Chuẩn mực chung” (Ban hành và công bố theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính), thận trọng là 1123 một trong những nguyên tắc kế toán cơ bản với nội dung: “Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn”. Nguyên tắc thận trọng đòi hỏi phải: – Nguyên tắc thận trọng yêu cầu không được đánh giá cao hơn giá trị của các loại tài sản và các khoản thu nhập. – Lập các khoản dự phòng nhưng không lập quá lớn. – Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập, không đánh giá thấp hơn giá trị các khoản nợ phải trả và chi phí. – Doanh thu và thu nhập được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế. – Còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí. Theo Chuẩn mực Kế toán quốc tế (IASB) định nghĩa nguyên tắc thận trọng kế toán: – Không dự báo lợi ích nhưng trích lập dự phòng cho tất cả các khoản lỗ có thể có (Bliss. 1924). – Nguyên tắc thận trọng trong kế toán là một phản ứng cẩn thận (thận trọng) đối với những điều không chắc chắn để cố gắng đảm bảo rằng, những bất ổn và những rủi ro tiềm tàng trong các tình huống kinh doanh được xem xét một cách đầy đủ. (FASB (1980)). – Là báo cáo giá trị thấp nhất trong số các giá trị có thể có của tài sản và giá trị cao nhất đối với các khoản nợ (Watts và Zimmerman (1986)). 2.2 Ý nghĩa nguyên tắc thận trọng Nguyên tắc thận trọng xuất phát từ yêu cầu về tính tin cậy của thông tin kế toán. Một hệ thống thông tin kế toán có độ thận trọng cao sẽ đáng tin cậy hơn so với một hệ thống kế toán không thận trọng. Giảm được các nguy cơ tổn thất của doanh nghiệp từ nguyên tắc thận trọng của kế toán. Giảm thiểu rủi ro cho các đối tượng sử dụng thông tin kế toán trong việc ra quyết định kinh tế. 2.3 Phân loại Nguyên tắc thận trọng yêu cầu việc ghi tăng vốn chủ sở hữu chỉ được thực hiện khi có bằng chứng chắc chắn, còn việc ghi giảm vốn chủ sở hữu phải được ghi nhận từ khi có chứng cứ về khả năng có thể xảy ra. Nguyên tắc thận trọng kế toán có hai loại là: Thận trọng có điều kiện và thận trọng không có điều kiện. Khác biệt chính giữa hai dạng nguyên tắc thận trọng là việc thực hiện nguyên tắc thận trọng có điều kiện phụ thuộc vào các sự kiện tin tức kinh tế trong khi đó nguyên tắc thận trọng vô điều kiện không phụ thuộc vào yếu tố này. 1124 2.4 Nguyên tắc thận trọng có điều kiện Nguyên tắc thận trọng có điều kiện xảy ra khi các thông tin kinh tế tiêu cực có ảnh hưởng tới lợi nhuận được ghi nhận nhanh hơn các thông tin kinh tế tích cực Nói cách khác, nguyên tắc thận trọng có điều kiện, có đặc điểm là thời điểm và điều kiện không giống nhau khi ghi nhận các thông tin kinh tế tiêu cực và tích cực vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Theo đó, các quy định về kế toán (do các cơ quan có thẩm quyền ban hành) cho phép doanh nghiệp ghi nhận giảm giá trị tài sản hoặc ghi nhận chi phí khi có bằng chứng, cho thấy có khả năng xảy ra, trong khi chỉ được phép ghi nhận doanh thu hay tăng tài sản ghi có bằng chứng chắc chắn. 2.5 Nguyên tắc thận trọng vô điều kiện Nguyên tắc thận trọng vô điều kiện xảy ra khi doanh nghiệp thực hiện việc ghi nhận một cách nhất quán giá trị tài sản thấp hơn giá trị kế toán ròng. ...