Nghiên cứu về vai trò của giới qua tư liệu Khảo cổ học

Bài viết nghiên cứu vai trò của giới qua tư liệu Khảo cổ học thông qua các cơ sở lý thuyết và phương pháp tiếp cận; giới qua nghiên cứu nghệ thuật thời tiền sử. Để nắm chi tiết nội dung mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu về vai trò của giới qua tư liệu Khảo cổ họcNGHIEN CQU VE VAI TRO CUA GIOI QUA TU LIEUKHAO CO HOC TS. L a m Thi My D u n g Khoa Lich sii - TrUdng DHKHXH&NV, DHQGHNL f THUYET VA PHU^ONG PHAP TifiP CAN Trong mot vai thap ky qua, dac biet vdi sU xuat hien cua trUdngphai iC/ido CO hgc mdV van de gidi/gidi tinh the hien qua cac tai lieukhao CO hpc trd thanh chii de nghien cijfu cua nhieu hpc gia (xem SarahMilledge Nelson va Myriam Rosen-Ayalon, 2001; Kathleen M. Bolen,2004; Cheryl Claassen, 2004...). Hang loat van de ve phudng phapluan, each tiep can... diidc dat ra cung vdi nbiSng dinh de va phan de. Triidng phai Khao co hgc mdi ly luan rang khong the tim hieu cupe song con ngifdi trong qua khii neu chi dat van de mot each ddn gian. Neu nhif trong nhiing nam 60, ngUdi ta chu trpng qua mite tdicau true xa hoi ma dien hinh la nhuEng ndi cU tru hay mp dia, thi cacnha khao cd hpc cua nhiing thap ky 70, 80 mot each kien tri ben bi dagiai gidi (de-gendered) va giai boa (de-cultured) qua khii. Dai dien tieubieu la Barbara Bender, ngUdi da nh^c chung ta tit nam 1985 (1985:52) r^ng chung ta da loai bd ca lich sxi rieng biet va ca nhiing caichinh cua cau true xa hoi de ung ho cho mot m i u so sinh thai chungdUdc cho la dung. Dong thai chung cua nhiing boat dpng giai - gidi,tham chi giai - cU tru dUdc tien hanh bdi ba nguyen nhan; 1. Gidi cuaca nhan difdc xem la khong quan trpng de nghien ciiu. 2. Su thiia nhanve gidi xem ra khong c6 ly do xac dang va 3. NgUdi dieu tra nghien ciiutin rang tat ca mpi (hay ca hai) gidi ciia xa hoi deu thUc hien boat dpngxa hoi nhU nhau. 335 TiLf goc dp phUdng phap luan cd hai van de ndi com. Thuf nhat lasU hieu biet chung cua chung ta ve sii khac nhau giiia khao c6 hpc vegidi va khao cd hpc theo thuyet nam nii binh quyen, thii hai la mtic dpthe hien rd rang xet tit gdc dp khao c6 hpc ve gidi. Doi vdi da so nhiing ngUdi theo thuyet nam nH binh quyen thi sUkhao sat dia vi ciia gidi nam hay nii trong qua khv( dUdc xem la chiidao, trong khi van de gidi tinh - dieu kien sinh hpc, va gidi - dieu kienvan boa (mot sU phan chia dUdc nhieu nha nhan hpc chap nhan xet titkhia canh khao cd hpc) thi cd nhi3ng mijfc dp khac nhau ve tinh ro rangtrong nhan biet. Nghien ciiu ve gidi trong khao cd hpc ndi rieng va nhan hpc ndichung xuat phat tit nhiing van de cd ban sau: Chiic nang xa hoi ciiagidi; vai trd xa hoi cua gidi; mdi quan he ciia gidi, phan cong lao dpngcua gidi va ly thuyet dan ong-san b^t- ngUdi che tao cong cu, dan ba-hai lUdm-ngUdi me. Su phctc tap va da dang cua van boa nhan loai dalam dao Ion nhieu ket luan va dinh de t t o g dUdc coi la kinh dien, dacbiet la quan diem tho sd va rat rach rdi ve phan dinh gidi cho tat campi xa hoi, g^n gidi/gidi tinh vdi t t o g boat dpng kinh te van boa vdit t o g loai cong cu lao dpng va tii do quan he trong lao dpng. Su phat trien tren thUc te cUc ky pbiic tap, da dang, da tuyen, vakhong the ap dung cho tat ca mot hoac vai mo hinh c t o g nhac, nhiingmo hinh dii diidc xem la ly tudng thUdng dan den hien tUdng thay cayma khong thay r t o g hoac ngUdc lai. Theo R.Lowie, nhiing nghien cdu so sanh nhan hpc cho thay sUphan cong lao dpng theo gidi tinh, trong mot chtog miic Idn mang tinhUdc le, nghia la no khong g^n chut nao vdi dac diem sinh ly cua haigidi. Tiiy vao nhiing quy tac hien hanh d cac bp lac (tham chi hai bplac song g&n nhau cung rat khac nhau va ngUdc lai) va luon luon c6nhOngngoaile (Lowie 2001: 102-103). Tuy vay mot each khai quat vlncd the chap nhan la phu nii sang tao ra nghe lam vUdn, con dan ongthuan boa gia sue. Van de duy nhat ma ngudi ta can lUu y la sU phancong theo quy Udc cac cong viec cho t t o g gidi. Su phan cong con phuthupc vao v6 sd cac yeu to khac nhu Idp tudi (ddi vdi nhiing ngUdi doc336than), theo tam ly, theo kha nang dac biet cua t t o g ca nhan cu the,theo niem tin, theo thdi quen, theo truyen thong... Ciing the, doi khingUdi ta noi qua nhieu den vai trd cua kinh te ma khong hieu r^ngnhan to kinh te chi la mot trong nhiing nguyen nhan tac dpng ddi vdicUdng vi gidi. Ciing theo n h t o g nghien ciiu so sanh van boa (cross cul-tural researches), c6 nhiing bp tpc hoan toan khac biet nhau lai cdchung nhiing quan niem gidng. nhau ve phu nuE. Xa hoi loai ngUdi tii thdi nguyen thuy den nay khong phai la mottrang thai ddng nhat budn te, ma la mot khoi da dang nhieu mau s^c.Dong chay cua bade van dpng van boa, qua thuc, khong tiiy thupc vaomot yeu to duy nhat, ma la tu: ca phiic he nhiing yeu to g i n hen vdinhau va bdi vi nhiing yeu to nay khong phai la deu la mot, va khongthe la nhu the khi biet rang sU khac biet cua n h t o g trung tam vanboa, mot khi cd trUdc van dpng nao do nay sinh, hau nhu khong tranhkhoi ...