Ngó sen - Thuốc chỉ huyết

Ngẫu tiết (còn có tên gọi là ngó sen) là thân rễ đốt (phần trong bùn) đã được phơi hay sấy khô của cây sen. Ngẫu tiết là vị thuốc được ghi đầu tiên trong sách Dược tính bản thảo. Sen. Theo Đông y, ngẫu tiết cóvị ngọt sáp, tính bình, quy vào các kinh can, phế và vị. Y học hiện đại cũng đã phân tích thành phần trong ngẫu tiết thấy chứa chủ yếu là asparagin 2% acginin, trigonilin, tyrosin, esther phosphoric, glucoza, vitamin C, trigonelin và tannin......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngó sen - Thuốc chỉ huyết Ngó sen - Thuốc chỉ huyết Ngẫu tiết (còn có tên gọi là ngó sen) là thân rễ đốt (phần trong bùn) đã được phơi hay sấy khô của cây sen. Ngẫu tiết là vị thuốc được ghi đầu tiên trong sách Dược tính bản thảo. Sen. Theo Đông y, ngẫu tiết cóvị ngọt sáp, tính bình, quy vào các kinh can, phếvà vị.Y học hiện đại cũng đã phân tích thành phầntrong ngẫu tiết thấy chứa chủ yếu là asparagin2% acginin, trigonilin, tyrosin, estherphosphoric, glucoza, vitamin C, trigonelin vàtannin...Về dược lý, Đông y thấy ngẫu tiết thu liễm chỉhuyết, chủ trị các chứng thổ huyết, ho ra máu,niệu huyết, tiện huyết. Các y thư cổ có ghi giảinhiệt độc, tiêu ứ huyết (sách Nhật hoa tử bảnthảo), huyết lâm, huyết lỵ, huyết băng (theo Bảnthảo cương mục). Sách Bản thảo hội ngôn ghi:Ngẫu tiết là thuốc tiêu ứ huyết, chỉ huyết lộnghành. Thời Chân phương: Trị khái huyết, ẩuhuyết, thổ huyết, tiện huyết, niệu huyết, lâmhuyết, huyết băng. Cho vào tứ sinh ẩm gồm lásen, trắc bá, ngải diệp, sinh địa các vị đều tươivà lượng như nhau, nấu lấy nước uống rất tốt.Sách Bản thảo cương mục thập di nói: Bột ngẫutiết khai cách, bổ thận, hòa huyết mạch, tán ứhuyết, sinh tân huyết, người sản hậu và thổhuyết ăn rất tốt. Còn sách Bản thảo tái tân cũngnói: Lương huyết, dưỡng huyết, lợi thủy thôngkinh.Liều dùng trung bình từ 10-15g mỗi ngày, có thểsử dụng tới 30-60g/ngày trong các trường hợpgiã lấy nước uống hoặc làm cao đơn hoàn tán.Thuốc dùng tươi tính bình, mát, tác dụng chỉhuyết tán ứ mạnh trong trường hợp xuất huyếtdo nhiệt. Ngẫu tiết sao than tính bình, hơi ôn, tácdụng thu liễm, chỉ huyết tốt, được sử dụng trịchứng xuất huyết mạn, cơ thể hư hàn.Dược lý hiện đại cũng cho thấy rút ngắn thờigian chảy máu trên thực nghiệm. Sau khi ngẫutiết đốt thành than làm cho lượng tannin vàcanxi trong thuốc tăng cao nên tác dụng cầmmáu mạnh hơn.Để tham khảo và áp dụng khi cần thiết, dưới đâyxin giới thiệu những phương thuốc tiêu biểu trịbệnh từ ngẫu tiết.Trị thổ huyết: Ngẫu tiết 20g, cuống sen 12g, sắcuống ngày 1 thang chia 2-3 lần trong ngày. Hoặclấy ngẫu tiết giã nát vắt lấy nước cốt uống, cũngcó thể hòa vào chút rượu rồi uống cũng tốt.Trị lao phổi, ho ra máu, nôn ra máu: Ngẫu tiết20g, hạn liên thảo 20g, bạch cập 16g, trắc bádiệp 16g, phơi hay sấy khô tán bột làm hoàn,mỗi lần uống 6-8g, ngày uống 3 lần.Trị chảy nước mũi: Lấy ngẫu tiết tươi giã lấynước nhỏ mũi.Trị trĩ ra máu lâu ngày không khỏi: Ngẫu tiết 9g,bạch quả 15g, sắc uống ngày 1 thang chia 2-3lần.Trị tụ huyết nhãn tiền phòng: Ngẫu tiết 40g sắcuống ngày 2 thang, chia nhiều lần uống trongngày, kết quả tốt