NGOẠI GIAO TRIỀU TỰ ĐỨC (1847 - 1883) - PHẦN 1

Sau khi đã có các tổ chức hành chính, giao thông liên lạc, các cơ sở thương chính, thương nghiệp, nắm được tình hình tài nguyên, tài sản miền Bắc và có sẵn một số căn cứ đóng quân, thực dân Pháp ở miền Nam khởi sự đánh ra miền Bắc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGOẠI GIAO TRIỀU TỰ ĐỨC (1847 - 1883) - PHẦN 1NGOẠI GIAO TRIỀU TỰ ĐỨC (1847 - 1883) - 5.Pháp đánh Hà Nội lần thứ hai (1882), chỉ huy quânPháp Henri Rivière bỏ mạngSau khi đã có các tổ chức hành chính, giao thông liênlạc, các cơ sở thương chính, thương nghiệp, nắmđược tình hình tài nguyên, tài sản miền Bắc và có sẵnmột số căn cứ đóng quân, thực dân Pháp ở miền Namkhởi sự đánh ra miền Bắc.Tháng hai năm Nhâm Ngọ, tức tháng 3 năm 1882,thống đốc Pháp ở Nam Kỳ cho tên thiếu tá hải quânHenri Rivière đem 600 quân đi hai chiếc tàu ra Bắc.Tới Hải Phòng, quân Pháp đánh chiếm khu mỏ HònGai và vùng Hải Dương. Chúng lấy cớ quân Cờ đencản trở việc buôn bán của lái buôn Pháp ở Hà Nội,nên chúng tiến lên Hà Nội trừng trị quân Cờ đen.Ngày 3 tháng 4 năm 1882, Henri Rivière tới Hà Nội,đóng quân tại Đồn Thủy là nơi có lãnh sự quán vàdoanh trại của quân Pháp.5 giờ ngày 8 tháng 3 năm Nhâm Ngọ, tức ngày 25tháng 4 năm 1882, Rivière gửi tối hậu thư cho Tổngđốc thành Hà Nội là Hoàng Diệu, đòi ông phải triệtphá các công sự phòng thủ và đến 8 giờ sáng phải hạvũ khí đầu hàng.Hoàng Diệu bác bỏ yêu sách của giặc, kiên quyếtchiến đấu.8 giờ sáng, không thấy bên ta trả lời, giặc Pháp khởisự, bắn đại bác vào cửa Bắc thành Hà Nội mở đườngtiến quân. Quân ta chống cự lại kịch liệt. Quân giặcchết nhiều. Đến 10 giờ 45 phút, giặc mở cuộc tiếncông đồng loạt vào bốn cửa. Một lúc sau, kho thuốcsúng trong thành bốc cháy, vì có một số tên phản bộiđốt phá, làm nội ứng cho giặc. Quân ta hoang mang.Lợi dụng tình hình đó, quân Pháp bắc thang trèo lênphía cửa Tây, phá cổng, ồ ạt kéo vào thành. HoàngDiệu thấy không thể chống cự được nữa, đi vào hànhcung, viết tờ di biểu để lại cho Tự Đức, rồi đến Võmiếu trong thành, lấy khăn dài đương chít đầu buộclên cây táo bên miếu, treo cổ tự tử.Quan lại trong thành đều bỏ chạy.Rivière đưa quân vào đóng trong thành. Triều đìnhHuế được tin, lệnh cho quan quân miền Bắc tổ chứcchống cự. Nhưng quân Pháp xảo quyệt, dùng ngoạigiao lắt léo để ngăn chặn ý đồ kháng chiến của triềuđình Huế và giành thêm thắng lợi mới. Khâm sứ phápRheinart đưa thư cho sở Thương bạc (cơ quan ngoạigiao) của triều đình Huế nói rằng: việc đánh chiếmHà Nội không phải là chủ ý của nước Pháp nên sẽ trảlại, triều đình cho quan ra Hà Nội nhận thành.Nhưng khi Huế cử một tổng đốc ra Hà Nội làm việcthì Rivière vẫn đóng quân trong hành cung (tức trongnội thành) và đưa ra mấy yêu sách:1- Nước Nam phải đặt dưới quyền bảo hộ của nướcPháp.2- Nước Nam phải nhường thành phố Hà Nội làmnhượng địa của Pháp.3- Để người Pháp tổ chức và cai quản các cơ quanthương chính ở Bắc Kỳ.Triều đình Huế do dự, không muốn chấp nhận yêusách của Pháp. Chấp nhận những yêu sách đó là đầuhàng, mà là đầu hàng vô điều kiện.Thấy triều đình Huế trù trừ, không trả lời, Pháp tiếptục hành quân xâm lược. Có thêm quân tiếp viện từSài Gòn đưa ra, ngày 28 tháng hai năm Quý Mùi(1883) Hen ri Rivière tiến đánh thành Nam Định.Thấy quân Pháp ở Hà Nội nống ra cướp phá các nơi,quan quân nhà Nguyễn ở ngoài Bắc tổ chức phảncông, từ hai phía tiến về Hà Nội. Từ phía đông bắc,Tổng đốc Bắc Ninh Trương Quang Đản đưa quânxuống Gia Lâm. Từ phía tây bắc, Khâm sai tiết chếHoàng Kế Viêm đưa quân về gần Hà Nội và cho LưuVĩnh Phúc đi tiên phong, đóng quân ở phủ Hoài Đức.Viên đại úy, phó chỉ huy quân Pháp là Berthe deVillers đem quân từ Hà Nội sang Gia Lâm, TrươngQuang Đản lui quân về Bắc Ninh.Sáng ngày 13 tháng tư năm Quý Mùi (tức 19 tháng 5năm 1883) Rivière đưa 500 quân lên phía Hoài Đức,nhưng tới mạn Cầu Giấy thì bị quân của Hoàng KếViêm và Lưu Vĩnh Phúc đánh tan. Gần một trămquân Pháp chết trận và bị thương. Viên thiếu tá chỉhuy Hen ri Rivière bị giết chết. Viên đại úy phó chỉhuy Berthe de Villers bị thương nặng.Mặc dù thất bại, Pháp không lùi bước xâm lược. Bốnngày trước khi Rivière bị giết, tức ngày 15 tháng 5năm 1883, Quốc hội Pháp đã bỏ phiếu chuẩn chi mộtkhoản tiền lớn năm triệu rưởi phờ-răng làm kinh phíđánh chiếm miền Bắc nước ta và lệnh cho bọn thựcdân Pháp ở Việt Nam tiếp tục hành quân xâm lược.Chúng điều cả lục quân và hải quân cùng tiến cônglên Sơn Tây và sang Bắc Ninh. Quan quân nhàNguyễn ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định và các nơikhác cố chống đỡ, nhưng đều thất bại vì quân ít, yếukém, vũ khí thô sơ, thiếu thốn. Cuộc kháng chiếnchưa đạt kết quả gì thì ngày 16 tháng sáu năm QuýMùi 1883, Tự Đức chết. Việc nối ngôi vua rối ren.Tự Đức không có con. Dục Đức là con nuôi, đượcđưa lên làm vua, nhưng chỉ ba ngày thì bị quyền thầntruất ngôi và một người em của Tự Đức, con thứ 29.của Thiệu Trị được đưa lên thay, lấy niên hiệu làHiệp Hòa. Triều đình Huế đương trong tình hình lộnxộn, đế quốc Pháp lợi dụng cơ hội mở rộng chiếmđóng trên cả nước ta.Ngày 20 tháng 8 năm 1883, một hạm đội Pháp doCourbet, thiếu tướng hải quân chỉ huy, đánh vào cửaThuận An. Sau ba ngày cầm cự, quan quânnhàNguyễn thua trận. Các tướng lĩnh, người thì tửthương, người thì nhả ...