Nguồn gốc và hướng tiến hoá của thú (Mamalia)

. Nguồn gốc Bò sát phát triển mạnh ở đại Trung sinh. Trong nhóm Bò sát hình thú (Therapsida) có nhóm bò sát răng thú (Theriodontia) cũng phát triển mạnh và có thể là tổ tiên của thú. Bò sát răng thú xuất hiện và tồn tại ở kỷ Pecmi, mang đặc điểm nguyên thủy của bò sát như: đốtsống lõm 2 mặt, hộp sọ nhỏ, có xương sườn, cổ cử động được. Ngoài ra có những đặc điểm của thú như: Răng phân hoá, cắm vào lỗ chân răng của hàm, lồi cầu chia thành 2 hay 3 phần,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguồn gốc và hướng tiến hoá của thú (Mamalia) Nguồn gốc và hướng tiến hoá của thú (Mamalia)1. Nguồn gốcBò sát phát triển mạnh ở đại Trung sinh.Trong nhóm Bò sát hình thú (Therapsida) cónhóm bò sát răng thú (Theriodontia) cũng pháttriển mạnh và có thể là tổ tiên của thú.Bò sát răng thú xuất hiện và tồn tại ở kỷ Pecmi,mang đặc điểm nguyên thủy của bò sát như: đốtsống lõm 2 mặt, hộp sọ nhỏ, có xương sườn, cổcử động được. Ngoài ra có những đặc điểm củathú như: Răng phân hoá, cắm vào lỗ chân răngcủa hàm, lồi cầu chia thành 2 hay 3 phần, chânchuyển vào phía trong cơ thể giúp con vật dichuyển nhanh hơn, săn mồi hiệu quả hơn. cấutạo xương của phần đầu biến đổi quan trọngnhư: Có xương khẩu cái thứ sinh, xương răngphát triển và có mấu khớp với sọ, một số xươngcùng với xương vuông tiêu giảm, hàm khoẻ...Nhóm này có não bộ phát triển, đường hôhấp và tiêu hoá tách biệt nhau hoàn toàn.2. Thú nguyên thủyHoá thạch của thú cổ xưa nhất tìm thấy vào kỷTam diệp. Chúng có kích thước bằng chuộtcống, có răng cửa lớn, thiếu răng nanh, rănghàm có nhiều mấu, chúng thuộc nhóm thú răngnhiều mấu (Multituberculata). Nhóm này pháttriển qua kỷ Jura, Bạch phấn và bị tiêu diệt vàođầu kỷ Đệ tam. Có thể xem chúng là tổ tiên trựctiếp hay rất gần với tổ tiên của thú đơn huyệt(Monotreemata).Cuối kỷ Tam diệp, đầu Jura xuất hiện tổ tiênnhóm thú đẻ con (Theria), đây là các loài thú cókích thước nhỏ, răng đã phân hoá thành răngcửa, nanh, hàm. Do răng hàm có 3 mấu nênđược gọi là Thú răng 3 mấu (Trituberculata),thức ăn của chúng là côn trùng. Thú răng 3mấu tiến hoá thành 3 bộ, bộ Triconodontavà Symmetrodonta bị tuyệt chủng vào đầu kỷBạch phấn, bộ thứ 3 là Pantotheria là tổ tiên củathú túi (Metatheria) và thú nhau (Eutheria).Cuối đại Trung sinh, do khí hậu thay đổi đột ngộtlàm cho đời sống của bò sát gặp nhiều khókhăn. Nhóm thú nhờ có thân nhiệt cao và ổnđịnh, não bộ phát triển, đẻ con nên chịu đựngđược sự thay đổi khí hậu tốt hơn. Sau đó khíhậu tiếp tục biến đổi xấu đi và bò sát gần như bịtuyệt diệt, còn chim và thú trở thành nhóm độngvật thống trị trên mặt đất.3. Sự phát triển tiến hóa của ThúTừ kỷ Bạch phấn xuất hiện Thú túi, có thời kỳphát triển rất mạnh khắp lục địa, nhưng chúng bịThú nhau cạnh tranh, nên đến giữa kỷ Đệ tamThú túi chỉ còn lại ít loài ở châu Úc, nam Mỹ vàphát triển đến ngày nay. Thú nhau và Thú túi cócùng nguồn gốc, từ Thú răng 3 mấu(Trituberculata). Ngay từ khi xuất hiện, Thúnhau phân hoá thành 2 hướng chính là:- Thú chuyên ăn thịt (Procreodonta) phát triểntheo 2 hướng:+ Một hướng hình thành thú ăn thịt cổ(Creodonta), từ đây phát sinh ra các bộ Thú ănthịt, bộ Chân vịt, bộ Cá voi, bộ Guốc ngón chẵn.+ Một hướng hình thành Thú có guốc cổ(Condylarthra), từ đó phát sinh các bộ:Notoungulata (đã tuyệt chủng vào kỷ Plioxen),bộ Voi, bộ Đa man, bộ Bò nước, bộ Guốc ngónlẻ và bộ Răng ống.- Thú chuyên ăn côn trùng (Protoinsectivora)phát triển thành các hướng khác nhau:Nguồn gốc và quan hệ phát sinh của lớp Thú(theo Hickman)+ Một hướng Hình thành bộ Taeniodonta (đãtuyệt chủng vào kỷ Eoxen)+ Một hướng hình thành bộ Tê tê và bộ Thiếurăng+ Một hướng hình thành bộ Tillodonta (đã tuyệtchủng vào k ỷ Eoxen)+ Một hướng hình thành bộ Gậm nhấm, bộ Thỏ+ Một hướng hình thành bộ Ăn sâu bọ, bộ Dơi,bộ Khỉ hầuSự tiến hoác của Thú nhau (Eutheria) xảy ra từkỷ Đệ tam, đến cuối kỷ này thì Thú nhau đãphân hoá như hiện nay.Quỳnh Hoa