nguồn một chiều cho các thiết bị điện tử, chương 1

Nguồn một chiều có nhiệm vụ cung cấp năng lượng một chiều cho các mạch và các thiết bị điện tử hoạt động. Năng lượng một chiều của nó tổng quát được lấy từ nguồn xoay chiều của lưới điện thông qua một quá trình biến đổi được thực hiện trong nguồn một chiều. Sơ đồ khối nguồn một chiều Hình 2.134 biểu diễn sơ đồ khối của một bộ nguồn hoàn chỉnh với chức năng các khối như sau: – Biến áp để biến đổi điện áp xoay chiều U1 thành điện áp xoay chiều U2 có giá trị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
nguồn một chiều cho các thiết bị điện tử, chương 1 NGUỒN MỘT CHIỀUChương 1: Khái niệm chung Nguồn một chiều có nhiệm vụ cung cấp năng lượng mộtchiều cho các mạch và các thiết bị điện tử hoạt động. Nănglượng một chiều của nó tổng quát được lấy từ nguồn xoaychiều của lưới điện thông qua một quá trình biến đổi được thựchiện trong nguồn một chiều. Biến áp Chỉnh Bộ lọc Ổn áp U1∼ lưu (Ổn dòng) Tải Hình 2.134: Sơ đồ khối nguồn một chiều Hình 2.134 biểu diễn sơ đồ khối của một bộ nguồn hoàn chỉnhvới chức năng các khối như sau: – Biến áp để biến đổi điện áp xoay chiều U1 thành điện ápxoay chiều U2 có giá trị thích hợp với yêu cầu. Trong một sốtrường hợp có thể dùng trực tiếp U1 không cần biến áp. – Mạch chỉnh lưu có nhiệm vụ chuyển điện áp xoay chiềuU2 thành điện áp một chiều không bằng phẳng Ut (có giá trị thayđổi nhấp nhô). Sự thay đổi này phụ thuộc cụ thể vào từng dạngmạch chỉnh lưu (xem 2.1.3). – Bộ lọc có nhiệm vụ san bằng điện áp một chiều đập mạchUt thành điện áp một chiều U01 ít nhấp nhô hơn. 1 – Bộ ổn áp một chiều (ổn dòng) cáo nhiệm vụ ổn định điệnáp (dòng điện) ở đầu ra của nó Uo2 (It) khi Uo1 bị thay đổi theosự mất ổn định của Uo1 hay It. trong nhiều trường hợp nếukhông có yêu cầu cao thì không cần bộ ổn áp hay ổn dòng mộtchiều. Tuỳ theo điều kiện và yêu cầu cụ thể mà bộ chỉnh lưu có thểmắc theo những sơ đồ khác nhau và dùng các loại van chỉnh lưukhác nhau. Bộ chỉnh lưu công suất vừa và lớn thường dùngmạch chỉnh lưu ba pha. Dưới đây khảo sát từng khối nêu trêntrong bộ nguồn một chiều. Riêng phần mạch chỉnh lưu xem(2.1.3) và (2.4).2.6.2. Lọc các thành phần xoay chiều của dòng điện ra tải Trong các mạch chỉnh lưu nói trên điện áp hay dòng điện ratải tuy có cực tính không đổi, nhưng giá trị của chúng thay đổitheo thời gian một cách có chu kì, gọi là sự đập mạch của điệnáp hay dòng điện sau khi chỉnh lưu. Một cách tổng quát khi tải thuần trở, dòng điện tổng hợp ra tải là: ∞ ∞ it = Io + ∑ A nsinnωi + ∑ Bncosnωt n=1 n=1 Trong đó Io là thành phần một chiều và ∞ ∞ ∑ A nsinnωi + ∑ Bncosnωt n=1 n=1là tổng các sóng hài xoay chiều có giá trị, pha và tần số khácnhau phụ thuộc vào loại mạch chỉnh lưu. Vấn đề đặt ra là phảilọc các sóng hài này để cho it ít đập mạch, vì các sóng hài gâysự tiêu tốn năng lượng vô ích và gây ra nhiễu loạn cho sự làmviệc của tải. Trong mạch chỉnh lưu hai nửa chu kì thành một chiều Io tănggấp đôi so với ½ chu kì, thành phần sóng hài cơ bản (n=1) bị triệttiêu, chỉ còn các sóng hài có bậc n=2 trở lên. Vậy mạch chỉnhlưu hai nửa chu kì có tác dụng lọc bớt sóng hài. Người ta địnhnghĩa hệ số đập mạch Kp của bộ lọc: Kp= Biên độ sóng hài lớn nhất của it (hay Ut) / Giá trị trung bình của it (hay Ut) Kp càng nhỏ thì chất lượng của 2 bộ lọc càng cao. Người ta đã tính toán rằng khi chỉnh lưu ½ chu kì K=1,58 ,khi chỉnh lưu hai nửa chu kì K=0,667.Để thực hiện nhiệm vụ lọc nói trên, các bộ lọc sau đâythường được dùng:a- Bộ lọc bằng tụđiện Trường hợp này đã được nêu trong phần bộ chỉnh lưu tảidung tính ở 2.1.3. Nhờ có tụ nối song song với tải, điện áp ra tảiít nhấp nhô hơn. Do sự nạp và phóng của tụ qua các l/2 chu kìvà do các sóng hài bậc cao được rẽ qua mạch C xuống điểmchung, dòng điện ra tải chỉ còn thành phần một chiều và mộtlượng nhỏ sóng hài bậc thấp. Việc tính toán hệ số đập mạch củabộ lọc dùng tụ dẫn tới kết quả: 3 Kp = 2 (2-265) ωCR t Nghĩa là tác dụng lọc càng rõ rệt khi C và Rt càng lớn (Rt tiêuthụ dòng điện nhỏ). Với bộ chỉnh lưu dòng điện công nghiệp (tầnsố 50Hz hay 60 Hz), trị số tụ C thường có giá trị từ vài µF đếnvài nghìn µF (tụ hóa).b - Lọc bằng cuộn dây L (cuộn chặn) Mạch lọc bằng cuộn L được cho ở hình 2.135b. Cuộn Lmắc nối tiếp với tải Rt nên khi dòng điện it ra tải biến thiên đậpmạch, trong cuộn L sẽ xuất hiện sức điện động tự cảm chốnglại. Do đó làm giảm các sóng hài (nhất là các sóng hài bậc cao).Về mặt điện kháng, các sóng hài bậc n có tần số càng cao sẽbị cuộn L chặn càng nhiều. Do đó dòng điện ra tải chỉ có thànhphần một chiều Io và một phân lượng nhỏ sóng hài. Đó chính làtác dụng lọc của cuộn L. Hệ số đập mạch của bộ lọc dùng cuộn Llà : Kp ...