NGUYÊN NHÂN ĐAU BỤNG Ở TRẺ EM

Đau bụng là một bệnh cảnh thường gặp ở trẻ em và là một trong những nguyên nhân hàng đầu mà trẻ được đem đến các cơ sở y tế ( bệnh viện, trạm xá, hay phòng mạch của Bác sĩ). Ngoài những nguyên nhân đau bụng do một số bệnh lý tại ruột thì không được quên rằng nguyên nhân của nó có thể là do bệnh lý ngoài ống tiêu hóa, và mức độ của bệnh cũng như biểu hiệu lâm sàng rất đa dạng. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGUYÊN NHÂN ĐAU BỤNG Ở TRẺ EM ĐAU BỤNG Ở TRẺ EMMục tiêu Trình bày cách khám lâm sàng và đề nghị một số xét nghiệm hay thăm dò 1. thông thường để xác định nguyên nhân đau bụng ở trẻ em Kể một số nguyên nhân thường gặp của đau bụng ở trẻ em 2. Trình bày nguyên tắc xử trí đau bụng ở trẻ em 3.Đau bụng là một bệnh cảnh thường gặp ở trẻ em và là một trong những nguyênnhân hàng đầu mà trẻ được đem đến các cơ sở y tế ( bệnh viện, trạm xá, hay phòngmạch của Bác sĩ). Ngoài những nguyên nhân đau bụng do một số bệnh lý tại ruộtthì không được quên rằng nguyên nhân của nó có thể là do bệnh lý ngoài ống tiêuhóa, và mức độ của bệnh cũng nh ư biểu hiệu lâm sàng rất đa dạng.Cần phân biệt đây là đau bụng cấp, đau bụng tái diễn, đau bụng nội khoa hay đaubụng ngoại khoa1.Thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng1.1.Tình hình chung: Tuổi, giới,tiền sử bệnh tật ( bệnh nội hay điều trị ngoại)1.2.Hỏi bệnh1.2.1.Cơn đau- Ngày, giờ đau, hoàn cảnh xuất hiện cơn đau, cách khởi phát: đột ngột hay từ từ- Diễn tiến cơn đau: Liên tục hay từng cơn. Khoảng cách của các cơn đau- Cường độ đau ( Thường được cường điệu do bố mẹ)- Vị trí và hướng lan1.2.2.Những triệu chứng tiêu hóa khác- Nôn, buồn nôn- Ỉa chảy, táo bón hay bí trung- đại tiện1.2.3. Dấu hiệu ngoài ống tiêu hóa- Dấu hiệu ở Tai mũi họng (TMH): Chảy mũi nước, nuốt khó, đau tai..- Đường hô hấp: ho,khạc đàm- Tiết niệu: đái khó, đái buốt,1.3.Khám bụng- Xác định vị trí đau, phản ứng thành bụng. Ở trẻ nhỏ phản ứng thành bụng rất giớihạn bởi vì cơ thành bụng yếu- Thăm trực tràng được thực hiện sau cùng để khám phá khối u, máu, hay làm tăngcơn đau1.4. Khám lâm sàng khác- Tình trạng tổng quát: Hội chứng nhiễm trùng kèm hay không run lạnh, nổi ban,da xanh tái, sốt ( Thân nhiệt < 3708)- Tình trạng choáng: Hạ huyết áp, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, tay chân lạnh- Tình trạng mất nước ( Khát nước, nếp véo da mất chậm, mắt trủng, trẻ kích thíchhay li bì)- Khám TMH, phổi, hạch, bộ phận sinh dục để phát hiện một vài dấu chứng bệnhlý- Xác định về một vài nét đặc biệt trong đời sống của trẻ: Như quan hệ xã hội, rốiloạn về giao tiếp, hay trẻ bị đi học quá sớm.1.5. Cận lâm sàng- Chụp phim bụng (nằm và đứng): Tìm các dấu hiệu liềm hơi dưới cơ hoành, mứchơi nước ở ruột hay dịch tự do trong ổ bụng..- CTM, điện giải đồ, C reactive protêin- Siêu âm bụng : có thể phát hiện dấu hiệu viêm hạch mạc treo, búi lồng, hay hìnhảnh ruột thừa viêm hay dịch tự do hay khu trú trong ổ bụng hay hình ảnh giun ởđường mật, đường tụy..- Nếu cần thiết có thể thử nước tiểu ( tế bào, sinh hóa hay cặn lắng), nội soi ổbụng, chụp đường tiểu có chuẩn bị (UIV)2. Phân loại2.1. Đau bụng cấp ở trẻ emĐau bụng cấp là cơn đau bụng xảy ra một cách đột ngột, đau từng cơn, kèm theonhững triệu chứng như đề kháng hay phản ứng thành bụng. Tình trạng thường gặpở trẻ em làm bố mẹ rất lo lắng. Bệnh gặp ở bất cứ lứa tuổi nào, có thể lúc trẻ được2-3 tháng tuổi hay ở trẻ 13-14 tuổi. Nguyên nhân rất đa dạng và đôi lúc chẩn đoángặp nhiều khó khăn2.1.1.Nguyên nhân- Cấp cứu ngoại khoa+ Viêm ruột thừa+ Lồng ruột+ Thoát vị nghẽn+ Viêm phúc mạc tiên phát+ Xoắn ruột do xoay ruột dở dang, thủng tạng rỗng, chấn th ương vùng bụng- Không có chỉ định ngoại khoa cấp cứuKhi chẩn đoán ban đầu không phải là một cấp cứu ngoại khoa, thì cần làm nhữngthăm dò khác đặc biệt là siêu âm chẩn đoán, transaminase, cấy máu, ngoáy họngtìm vi khuẩn. Hướng chẩn đoán vẫn phụ thuộc vào dấu hiệu lâm sàng.+ Viêm phổi, viêm mủ màng tim và viêm cơ tim+ Nhiễm trùng đường tiểu, sỏi tiết niệu, thận ứ nước+ Viêm dạ dày ruột cấp,viêm gan siêu vi, sỏi mật, viêm túi mật, viêm tụy, nhiễmgiun đũa, giun móc, viêm loét dạ dày.+ Xuất huyết dạng thấp ( Purpura rheumatoid)+ Hội chứng tăng urê máu huyết tán2.1.2. Những yếu tố có giá trị để chẩn đoán- Sẹo ở bụng: Hãy nghỉ đến biến chứng ngoại khoa sau mỗ- Nếu trẻ có những ngày sống ở vùng dịch tễ, cần nghỉ đến một số bệnh nh ư sốtrét, amip, nhiễm ký sinh trùng đường ruột- Trẻ bú mẹ cần nghỉ đến lồng ruột, xoắn ruột, nghẽn thoát vị.Ở trẻ gái, nếu cơn đau khu trú ở vùng hạ vị, thì cần nghỉ đến xoắn buồng trứng,viêm phần phụ, hay ở trẻ thiếu niên cần nghỉ đến tắc kinh thứ phát, biến chứng củacó thai , trong những trường hợp này cần làm siêu âm bụng.Đứng trước một trường hợp đau bụng cấp, có 2 điểm cần để ý: Xác định tình trạng nặng của bệnh nhân - Nhớ rằng một trường hợp đau bụng cấp tính ngoại khoa vẫn phải nghỉ - một tình huống nội khoa khi cần thiết.Nếu không tìm ra vấn đề gì, thì viêm hạch mạc treo đặc biệt do Yersinia hay bệnhcảnh Virus loại tăng bạch cầu đơn nhân nhất là ở bệnh nhân có triệu chứng nhiễmđường hô hấp trên với nhiều hạch lớn và lách lớn cần phải chú ý. Đứng trướcnhững trường hợp này, cần theo dõi sát về phương diện lâm sàng vài ngày sau đóđể có thái độ xử trí kịp thời ...