NGUYÊN NHÂN UNG THƯ DA

Ung thư da không kể hắc tố gồm chủ yếu 2 loại : Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal cell carcinoma, BCC) và Ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous cell carcinoma, SCC). Ung thư da hay gặp ở miền xích đạo nơi có bức xạ cực tím lớn nhất, hay gặp ở người Caucase. Tuy nhiên, khó xác định chuẩn xác tỷ lệ mắc vì nhiều ca bệnh không khai báo, không điều trị, hoặc điều trị bằng nhiều cách nên dễ thất lạc. Nhìn chung ung thư da rất thường gặp nhất là vùng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGUYÊN NHÂN UNG THƯ DA UNG THƯ DAI.ĐẠI CƯƠNG Ung thư da không kể hắc tố gồm chủ yếu 2 loại : Ung thư biểu mô tế bào đáy(Basal cell carcinoma, BCC) và Ung thư bi ểu mô tế bào vảy (Squamous cellcarcinoma, SCC). Ung thư da hay gặp ở miền xích đạo nơi có bức xạ cực tím lớnnhất, hay gặp ở người Caucase. Tuy nhi ên, khó xác định chuẩn xác tỷ lệ mắc vìnhiều ca bệnh không khai báo, không điều trị, hoặc điều trị bằng nhiều cách n ên dễthất lạc. Nhìn chung ung thư da rất thường gặp nhất là vùng người da trắng : trên200 / 100.000 dân, người da đen ít mắc nhất d ưới 10 / 100.000 dân, người da vàngtỷ lệ mắc ở mức trung bình. Nam mắc cao 1,5 lần so với nữ. U hắc tố (melanoma) Ung thư da trong phạm trù Phu bì nham của Đông Y.II.YẾU TỐ BỆNH SINH1.Các hội chứng gia đình.-Bệnh xơ da nhiễm sắc : Thương tổn trên da toàn thân, da dày, xơ, nhiều vảy bong,màu nâu hoặc màu đỏ. Nguyên nhân do sai lạc gen ngăn cản sự phục hồi tổnthương DNA do tia cực tím. Bệnh nhân hay mắc ung thư da trước 20 tuổi và chết.Phòng bệnh bằng cách tránh bức xạ mặt trời.-Hội chứng ung thư biểu mô tế bào đáy dạng nơ vi (nevoid). Lúc còn niên thiếuthấy các nang thượng bì hoặc các hốc ở lòng bàn tay, bàn chân. Khi dậy thì hoặckhoảng 30 tuổi thấy xuất hiện nhiều ổ ung th ư da tế bào đáy phối hợp với xơ da,bất thường ở xương sườn, cột sống, hoặc mắc bệnh u tuỷ xương, sarcoma của lợihàm.-Hội chứng Gardner. Di truyền trội các thương tổn u nang bì và u nang dưới da.-Hội chứng Torres. Di truyền các ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu môtuyến bã không di căn trên những bệnh nhân có xơ khô da nhiều ổ (multiplekeratoacanthomas) [1], cũng hay kèm theo ung thư đại tràng và ung thư bóngvater.2.Màu da Những người da sáng, mắt xanh, tóc bạch kim hoặc đỏ có nguy cơ ung thư dacao.3.Bệnh lý da có sẵn-Tàn nhang. Cá thể mang nhiều vết rám, tàn nhang, nốt ruồi (màu nâu, màu đỏ, cókhi cùng màu với da ) khác thường (atypical moles) có nguy cơ ung thư da cao.-Xơ da quang hoá (actinic keratose) thường ở người cao tuổi. Bệnh hay xuất hiệnở vùng da lộ sáng như tay chân đầu cổ. Xơ da quang hoá lan rộng khi bị tia mặttrời chiếu.-Bệnh viêm môi actini (actini cheilitis) hay gặp ở ông già ở ngoài nắng nhiều.-Bệnh Bowen là dạng sớm nhất của bệnh ung thư da tế bào vảy-U tế bào đáy (basal cell tumors) có nhiều dạng-Bệnh sắc tố : bệnh xơ da nhiễm sắc như đã trình bày ở phần trên, hoặc trường hợpbạch tạng (albinism). Bạch tạng là do thiếu sắc tố melanin ở da, đồng tử, tóc, vớichứng sợ sáng và giật nhãn cầu. rung-Nhiễm trùng. Nhất là các nhiễm virus gây u nhú nh ư HPV týp 5.-Viêm da mãn tính hoặc chấn thương da. Ví dụ : ung thư biểu mô gai xuất hiệntrên da bỏng cũ, lỗ dẫn lưu, lỗ dò loét do nằm lâu, sẹo tiêm, vết xăm da. Tổnthương có xu hướng lan rộng và di căn hạch vùng.4.Da tiếp xúc với phóng xạ.-Bức xạ cực tím. Đây là yếu tố nguy cơ chủ yếu của ung thư da được chia làm 3dải. UVA : 320-400nm; UVB : 290-320nm; UVC : 200-290nm. UVB gây nêncháy nắng, viêm da màu và ung thư da. UVC được bọc chủ yếu bởi tầng ôzôn khíquyển. Khi tầng ôzôn bị phá huỷ do ô nhiễm, nhất là do Fluoro carbon dùng trongđiện lạnh, bức xạ cực tím sẽ hiệp đồng tác dụng gây ảnh h ưởng DNA, cụ thể là tạora cầu nối chéo với phân tử pyrimidin, nên ức chế tổng hợp DNA.-Bức xạ ion hoá. Trước kia dùng tia nông (trên 100Gy) cho các thương tổn lànhtính như mụn trứng cá, sẹo lồi, u máu. Tia gây teo da, mất sắc tố, giãn mạch, rụnglông và sừng hoá. Sau một thời gian tiềm tàng, 20% các bệnh nhân phát triển ungthư biểu mô gai, hoặc ung thư biểu mô tế bào đáy ở đầu cổ. Tay các nhà làm điệnquang, làm răng, làm kỹ thuật mặt đồng hồ dạ quang hay bị ung thư phóng xạ, đãgiảm hẳn đi.5.Tiếp xúc với hoá chất gây ung thư. Từ thế kỷ 17, nhà phẫu thuật Percival Pott ở Anh đã tổng kết thấy nguyên nhângây ung thư da bìu trên trẻ em nạo ống khói là do chất hắc ín trong bụi khói nhiễmtrực tiếp vào da bìu. Ngày nay chúng ta biết thêm những ung thư da do tiếp xúclâu với nhựa đường, paraffin, nhựa than đá, dầu nhờn, quinacrine hydrochloride,arsenic, thuốc trừ sâu diệt cỏ, … . Các hoá chất có lẽ gây nên những biến dị nhiễmsắc thể, như là yếu tố khởi phát, sau đó gặp các tác nhân xúc tiến sẽ phát triểnthành ung thư, đặc biệt là mỏ uranium, và mỏ arsenic.6.Hội chứng suy giảm miễn dịch. Nguy cơ ung thư da thấy ở người mắc hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải(AIDS) hoặc nhân tạo sau ghép cơ quan tăng gấp 16 lần so với dân số chung. Ởnhững bệnh nhân này các u phát triển mạnh hơn, thương tổn lan toả. Tuy nhiênngày nay có thuốc cyclosporin nên tình trạng ung thư da trên những bệnh nhân suygiảm miễn dịch nhân tạo đã giảm đi.III.TRIỆU CHỨNG VÀ CHẨN ĐOÁN1.Các biểu hiện tại chỗ.a)Ung thư biểu mô tế bào đá ...