Nguyễn Nộn

Nguyễn Nộn (? -1219 hoặc 1229) là một sứ quân nổi dậy chống lại triều đình vào cuối thời nhà Lý, đầu thời nhà Trần trong lịch sử ViệtNam. Nguyễn Nộn người xã Phù Dực (huyện Tiên Du), nay là xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội, ViệtNam. Theo Đại Việt sử lược, Nguyễn Nộn là người có gương mặt đẹp, lại có lòng bao dung, có tính bình thản thanh thoát. Theo phả hệ họ Nguyễn, ông là cháu 5 đời của Định quốc công Nguyễn Bặc thời nhà Đinh. Sứ quân thời loạn Phản nhà Lý Sử...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyễn Nộn Nguyễn Nộn Nguyễn Nộn (? -1219 hoặc 1229) là một sứ quân nổi dậy chống lại triều đìnhvào cuối thời nhà Lý, đầu thời nhà Trần trong lịch sử ViệtNam. Nguyễn Nộn người xãPhù Dực (huyện Tiên Du), nay là xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội, ViệtNam. Theo Đại Việt sử lược, Nguyễn Nộn là người có gương mặt đẹp, lại có lòngbao dung, có tính bình thản thanh thoát. Theo phả hệ họ Nguyễn, ông là cháu 5 đời của Định quốc công Nguyễn Bặcthời nhà Đinh. Sứ quân thời loạn Phản nhà Lý Sử sách chép không thống nhất về xuất thế của Nguyễn Nộn. Theo các sáchViệt sử Tiêu án, Đại Việt Sử ký Toàn thư, Khâm định Việt sử Thông giám Cươngmục, ông vốn là cư sĩ ở hương Phù Đổng. Tháng 8 năm 1218, ông bắt được vàng vàngọc mà không đem dâng vua Lý Huệ Tông, do đó triều đình xuống chiếu bắt giamông. Tháng 2 năm 1219, quyền thần Trần Tự Khánh thấy ông có tài, bèn tâu vuaHuệ Tông xin tha cho Nguyễn Nộn, cho đi theo quân đánh giặc để chuộc tội. Vua HuệTông bằng lòng cho. Tháng 10 năm đó, Tự Khánh sai Nguyễn Nộn đem quân đi đánhngười Man ở Quảng Oai. Tháng 3 năm 1220, Nguyễn Nộn nhân cầm quân trong taykhông trở về triều, giữ hương Phù Đổng, tự xưng là Hoài Đạo Vương, dâng biểu xưngthần, xin đi dẹp loạn để chuộc tội. Vua Huệ Tông sai người đem sắc thư đến tuyên dụ.Song vì vua có bệnh, không thể chế ngự được. Họ Trần cũng đang mưu tính lấy ngôinhà Lý nên chưa tính tới Nguyễn Nộn. Phản Trần Tự Khánh Tuy nhiên, theo Đại Việt sử lược, cuốn sử ra đời thời Trần, Nguyễn Nộn vốn làbộ tướng của tướng Trần Tự Khánh, theo Tự Khánh tham gia vào những cuộc chinhchiến với các sứ quân và chống lại cả nhà Lý từ đầu thời Lý Huệ Tông chứ không phảitới năm 1218 mới xuất hiện trên chính trường. Theo sách này, năm 1213, Trần Tự Khánh sai người sang Bắc Giang lừa mờiông về. Nguyễn Nộn về đến nơi, Trần Tự Khánh dùng dây thép trói lại năm vòng,giam cầm ông. Tuy nhiên, chưa rõ vì lý do gì mà Nguyễn Nộn bị Tự Khánh bắt giam. Tháng 9, Trần Tự Khánh mở trói dây thép cho Nguyễn Nộn. Tuy ở trong cảnhngục tù mà Nguyễn Nộn thần sắc vẫn tự nhiên. Khi thấy bọn dũng sĩ nhảy, đối lại, ôngmang theo cả cái dây xích sắt mà nhảy, nhưng lại nhảy hơn bọn dũng sĩ. Trần TựKhánh trông thấy, lấy làm lạ, bèn thả ông ra lại cho làm tướng và đem người con gáicủa bà dì mà gả cho. Sau đó Tự Khánh lại trao cho ông hai ấp là Trần Khê và Cả Lũ[1]. Năm 1213, Nguyễn Nộn cầm một cánh quân họ Trần chống lại quân triều đìnhdo đích thân Lý Huệ Tông và Thái sư Đàm Dĩ Mông chỉ huy. Ông cùng các tướng họTrần đánh bại quân nhà Lý. Em họ Trần Tự Khánh là Trần Thủ Độ cùng Trần HiếnSâm ở tả ngạn tiến đánh thắng quân triều đình. Nguyễn Nộn từ Quốc Oai tiến đến chợDừa cùng Phan Lân đánh thắng các tướng ở Hồng Châu là Đoàn Cấm, Vũ Hốt. LýHuệ Tông thất thế phải chạy lên Lạng Châu. Sau trận đó, ông được Trần Tự Khánh giao giữ vùng Bắc Giang. Trần TựKhánh lên Lạng châu rước Huệ Tông không được liền lập hoàng thân khác lên ngôi,tức là vua Càn Ninh. Năm 1214, anh em họ Đoàn tấn công đất Bắc Giang. Hai bên đánh nhau ở núiĐông Cứu (Gia Lương, Bắc Ninh), Nguyễn Nộn giết chết được Đoàn Nguyễn, nhưngcũng bị thương ở lưng. Tuy nhiên lúc đó nội bộ phe Tự Khánh xảy ra phản loạn lớn. Tướng ở Cam Giá(thị xã Sơn Tây) là Đỗ Bị lại nổi lên chống cự. Nhân thời cơ đó, Nguyễn Nộn cũngphản lại Tự Khánh, xây dựng một thế lực rất lớn. Do việc cát cứ của Đỗ Bị, NguyễnNộn, kinh thành Thăng Long bị uy hiếp. Tự Khánh lấy hết vàng bạc, của cải các khovà phóng hỏa đốt kinh đô rồi đưa vua mới là Càn Ninh xuống hành cung Lý Nhân(HàNam). Nguyễn Nộn đem binh đến Thăng Long đánh nhau với Tự Khánh. Huệ Tôngvà thái hậu đang ở Nam Sách trở về Thăng Long, phong cho Nguyễn Nộn tước hầu đểmượn tay Nộn chống họ Trần. Từ đó cục diện trong nước lúc này đại thể hình thànhba thế lực: Phía bắc là Nguyễn Nộn, phía đông là Đoàn Thượng, phía nam là Trần TựKhánh. Tháng 1 năm 1215, hai tướng của Trần Tự Khánh là Nguyễn Đường vàNguyễn Giai thông đồng với Nguyễn Nộn đánh Trần Tự Khánh, nhưng Đường vàGiai lại hàng Trần Tự Khánh. Tháng 2, Nguyễn Nộn được phong tước Vương. Tháng3, Nguyễn Nộn đánh thắng Nguyễn Đường và Nguyễn Giai. Sau đó, một loạt lực lượng cát cứ khác nổi dậy chiếm cứ các nơi. Sau nhiều lầnbôn tẩu, cuối cùng năm 1216, Lý Huệ Tông buộc phải dựa vào anh vợ là Trần TựKhánh là lực lượng mạnh hơn cả. Tự Khánh lại phụng thờ Huệ Tông, mượn tiếng HuệTông để chinh phục được nhiều sứ quân khác. Huệ Tông hạ chiếu đày Nguyễn Nộnlàm lính thường. Kết cục Kết cục của Nguyễn Nộn cũng không được sử sách chép thống nhất. Cácnguồn sử liệu khác nhau ghi chênh lệch thời gian khá nhiều. Chỉ có 1 điểm chung duynhất là: các nguồn sử sách đều xác nhận ông chết bệnh. Năm 1219 Theo Đại Việt sử lược, tháng 6, năm 1219, Trần Tự Khánh sai tướng Vương Lêđem binh về Nam Sách đánh Nguyễn Nộn. Quân hai bên giằng co, Trần Tự Khánhkhông thắng nổi quân của Nộn. Tháng chạp, Nguyễn Nộn bị bệnh nặng. Quân củaTrần Tự Khánh đang đóng ở bến Triều Đông mà Nguyễn Nộn đã chết rồi. Ngày CanhNgọ, tướng của Nộn là Phí Thám ra hàng Trần Tự Khánh, có mang theo thái hậu vàcác công chúa (con vua Huệ Tông). Như vậy, trong khi vua Huệ Tông trong tay Trần Tự Khánh thì có một bộ phậntôn thất nhà Lý lại trong tay Nguyễn Nộn. Năm 1229 Theo các sách sử khác, sau năm 1219 Nguyễn Nộn vẫn còn hoạt động. Năm1220, trong khi các sứ quân khác bị dẹp thì Nguyễn Nộn và Đoàn Thượng vẫn là haisứ quân tồn tại chống lại triều đình (trong tay họ Trần). Năm 1223, Trần Tự Khánh chết, em ruột là Trần Thừa và em họ là Trần ThủĐộ lên thay nắm quyền điều hành việc triều đình. Thế quân của Nguyễn Nộn ngàycàng mạnh. Nguyễn Nộn chiếm cứ Bắc Giang, Đoàn Thượng chiếm cứ Hồng Châu. Năm 1225, Trần Thủ Độ chủ xư ...