NGUYỄN PHÚC ÁNH XƯNG VƯƠNG

Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn NGUYỄN PHÚC ÁNH XƯNG VƯƠNG TÂY SƠN BÌNH GIA ÐỊNHTrong khi Nguyễn Nhạc xưng đế ở Quy Nhơn thì ở Gia Ðịnh Nguyễn Phúc Ánh quật khởi. Năm Giáp Tý chúa Nguyễn Phúc Khoát xưng Vương hiệu (1744) và chia đất Gia Ðịnh ra làm ba dinh: Trấn Biên dinh (Biên Hòa hiện nay), Phiên Trấn dinh (Vũng Sài Gòn, Gia Ðịnh hiện nay), Long Hồ dinh (vùng Long Xuyên, Vĩnh Long hiện nay).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGUYỄN PHÚC ÁNH XƯNG VƯƠNG Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn NGUYỄN PHÚC ÁNH XƯNG VƯƠNG TÂY SƠN BÌNH GIA ÐỊNHTrong khi Nguyễn Nhạc xưng đế ở Quy Nhơn thì ở Gia Ðịnh Nguyễn PhúcÁnh quật khởi.Năm Giáp Tý chúa Nguyễn Phúc Khoát xưng Vương hiệu (1744) và chia đấtGia Ðịnh ra làm ba dinh: Trấn Biên dinh (Biên Hòa hiện nay), Phiên Trấndinh (Vũng Sài Gòn, Gia Ðịnh hiện nay), Long Hồ dinh (vùng Long Xuyên,Vĩnh Long hiện nay).Nguyễn Phúc Ánh là cháu nội Vũ Vương Nguyễn Phúc Khoát, kêu ÐịnhVương Nguyễn Phúc Tần bằng chú, đối với Ðông Cung Nguyễn PhúcDương là vai anh con ông bác.Nguyễn Phúc Ánh theo Ðịnh Vương vào Gia Ðịnh năm Giáp Ngọ (1774).Năm Tân Dậu, Tây Sơn đánh chiếm Gia Ðịnh (1777), Ðịnh Vương và ÐôngCung bị giết. Phúc Ánh chạy thoát. Sau khi binh Tây Sơn rút về Quy Nhơn,giao thành Sài Côn cho Tổng đốc Chu trấn thủ, thì Nguyễn Phúc Ánh tụ tậpđám thủ hạ cũ của chúa Nguyễn tại Long Xuyên, tấn cứ đất Tam Thụ (tụcgọi là Ba Giồng thuộc Ðịnh Tường). Tháng giêng năm Mậu Tuất (1778),được quân của Ðỗ Thành Nhân ở Ðông Sơn đến giúp, Nguyễn Phúc Ánhbèn kéo binh đánh Phiên An. Không phòng bị thành Sài Côn bị thất thủ. ÐấtGia Ðịnh lọt vào tay Nguyễn Phúc Ánh. Phúc Ánh được Ðỗ Thành Nhân vàtướng sĩ tôn làm Ðại Nguyên Súy Nhiếp Quốc Chánh. Phúc Ánh lúc bấy giờmới mười bảy tuổi.Bị mất Gia Ðịnh, Tổng Ðốc Chu cùng thủ hạ chạy về Quy Nhơn. Ðược ítlâu, Vua Thái Ðức sai đem thủy binh vào đánh Gia Ðịnh. Tổng đốc Chu bịÐỗ Thành Nhân đánh thua. Quân Tây Sơn tan rã. Thừa thắng Nguyễn PhúcÁnh sai Lê Văn Quân kéo quân ra đánh Bình Thuận.Bình Thuận, từ khi Lý Tài làm phản, thì giao cho Trấn thủ Diên Khánh là LêVăn Hưng kiêm nhiệm. Do đó mà thành bị Lê Văn Quân đánh lấy được dễdàng. Nhưng khi quân Nguyễn thừa thắng kéo ra Diên Khánh thì bị Lê VănHưng chận đánh phải thối lui vào Bình Thuận. Binh Tây Sơn truy kích, đánhcho một trận tơi bời, Lê Văn Quân vội rút tàn quân chạy về Gia Ðịnh. Từ ấyquân Nguyễn rất sợ Lê Văn Hưng và Nguyễn Phúc Ánh gọi Hưng là Lê VôÐịch.Từ ấy Bình Thuận trở ra thuộc về Tây Sơn, từ Bình Thuận trở vô thuộc vềNguyễn Phúc Ánh.Nguyễn Phúc Ánh sau khi chiếm được Gia Ðịnh một mặt lo sửa sang mọiviệc về quân sự và nhân sự, một mặt sai sứ sang giao hiếu cùng Xiêm La.Chỉ trong vòng hai năm, Nguyễn Phúc Ánh đã có ba vạn quân thủy bộ, támmươi thuyền chiến hạng vừa, ba thuyền chiến lớn, hai chiếc tàu kiểu ChâuÂu. Ngoài ra còn có thêm ba chiếc tàu đồng do các sĩ quan và thủy thủ BồÐào Nha điều khiển. Ba tàu này đều đặt dưới quyền chỉ huy của một sĩ quanPháp là Manuel tục gọi là Mạn Hòe.Tự thấy mình đủ sức đối đầu cùng Tây Sơn, Nguyễn Phúc Ánh bèn xưngVương hiệu. Lễ tấn phong cử hành vào cuối năm Canh Tý (1780). Ðỗ ThànhNhân được phong chức Ngoại Hữu Phụ Chánh Thượng Tướng Công. Tất cảtướng sĩ đều được thăng thưởng. Binh quyền do Ðỗ Thành Nhân nắm trọn,chống giữ Tây Sơn ở mặt Bắc, đánh phạt Chân Lạp ở mặt Tây. Thành Nhânlập được nhiều công lớn, nha tướng mỗi ngày mỗi thêm đông. Sợ ThànhNhân tiếm vị, Phúc Ánh bèn tìm cách giết chết năm Tân Sửu (1781).Ðỗ Thành Nhân chết rồi, Phúc Ánh không còn lo họa bên trong, liền cử binhđánh Tây Sơn tại Bình Khang (tức Khánh Hòa hiện thời).Ba đạo quân được điều động. Hai đạo bộ binh do Chu Văn Tiếp ở Phú Yênđánh vào, và do Tôn Thất Dụ ở Bình Thuận đánh ra. Một đạo thủy quân doTống Phước Thiêm, Nguyễn Hữu Thụy, Dương Công Trừng chỉ huy, xuấtphát từ Gia Ðịnh kéo ra chận quân Quy Nhơn ở mặt biển.Bình Khang là dinh nằm giữa dinh Bình Thuận ở phía Nam và dinh Phú Yênở phía Bắc, dinh Bình Khang chia làm hai phủ: phủ Bình Khang ở phía PhúYên, phủ Diên Khánh ở phía Bình Thuận. Trấn thủ dinh Bình Khang lúc bấygiờ là Lê Văn Hưng có một đội tượng binh thiện chiến. Phần lớn quân lựcđóng ở Diên Khánh.Bình Thuận thuộc quyền chiếm đóng của Nguyễn Phúc Ánh.Phú Yên do tướng Tây Sơn là Nguyễn Văn Lộc trấn thủ. Chu Văn Tiếp chỉchiếm cứ một vùng ở Trà Lương (Tuy An).Quân Tôn Thất Dụ kéo ra đến Diên Khánh chưa kịp đóng quân thì bị Lê VănHưng cho đoàn chiến tượng xung trận. Quân nhà Nguyễn vốn đã sợ uy thếLê Văn Hưng, lại còn sức hùng mãnh của chiến tượng, đều khiếp đảm, rùngrùng bỏ chạy. Quân Nguyễn chưa đánh đã tan! Còn Chu Văn Tiếp kéo quânra chưa khỏi Phú Yên đã bị Nguyễn Văn Lộc chặn đánh tơi bời. Binh bị giếtgần hết, một mình Tiếp tẩu thoát, chạy về trốn ở Trà Lương. Trong tình hìnhnguy ngập của bộ binh, thì thủy binh của Tống Phước Thiêm lại không rờikhỏi Gia Ðịnh được. Bởi bộ hạ của Ðỗ Thành Nhân ở Ba Giồng nổi loạn.Không thể để yên cho Phúc Ánh phát triển lực lượng và chiếm giữ lâu dàiđất gia Ðịnh, Vua Thái Ðức lo việc chinh Nam.Tháng 3 năm Nhâm Dần (1782), nhà vua cùng Nguyễn Huệ, Phạm Ngạnđem 200 chiến thuyền vào Gia Ðịnh. Binh đi thẳng vào cửa biển Cần Giờ.Ðược tin Nguyễn Phúc Ánh hạ lệnh cho Tống Phước Thiêm đem thủy quânra chận đánh. Ðạo thủy quân của nhà Nguyễn gồm trên 400 chiếc thuyền, l ...