NHÀ CỔ TÍCH HỌC NGUYỄN ĐỔNG CHI - Phần 1

Tiếp theo bộ Lược khảo về thần thoại Việt-nam[1], Kho tàng truyện cổ tích Việt-nam là bộ sách thứ hai của Nguyễn Đổng Chi nghiên cứu về truyện cổ dân gian. Mục đích của bộ sách này là giới thiệu và tìm hiểu truyện cổ tích Việt-nam trong tư cách một sự tiếp cận hệ thống. Công trình Kho tàng truyện cổ tích Việt-nam gồm 5 tập do Nhà xuất bản Văn sử địa, Nhà xuất bản Sử học, Nhà xuất bản Khoa học xã hội in trong những năm 1958 - 1982, nhiều tập, được tái bản nhiều...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHÀ CỔ TÍCH HỌC NGUYỄN ĐỔNG CHI - Phần 1 NHÀ CỔ TÍCH HỌC NGUYỄN ĐỔNG CHI Phần 1 Tiếp theo bộ Lược khảo về thần thoại Việt-nam[1], Kho tàng truyệncổ tích Việt-nam là bộ sách thứ hai của Nguyễn Đổng Chi nghiên cứu vềtruyện cổ dân gian. Mục đích của bộ sách này là giới thiệu và tìm hiểutruyện cổ tích Việt-nam trong tư cách một sự tiếp cận hệ thống. Công trình Kho tàng truyện cổ tích Việt-nam gồm 5 tập do Nhà xuấtbản Văn sử địa, Nhà xuất bản Sử học, Nhà xuất bản Khoa học xã hội introng những năm 1958 - 1982, nhiều tập, được tái bản nhiều lần với số lượngrất lớn.[2] Và gần đây, năm 1993, lần đầu tiên bộ sách lại được in trọn bộ 5tập, do Viện Văn học xuất bản. Sách in ra dù nhiều, nhưng bao nhiêu cũngchưa đủ, vì từ lâu, niềm khao khát để có được bộ sách trọn vẹn, như một tàisản tinh thần giữ lại cho con cháu, đã là điều mong ước phổ biến ở nhiềungười. Chỉ có thể giải thích sự cuốn hút đáng mừng này chính là do bộ sáchđã đáp ứng được nhu cầu mê say đọc truyện cổ tích của ngượi đọc thôngthường - một thứ mê say được bồi đắp từ thuở lọt lòng - cũng như đã đápứng nhu cầu tự thân về sự phát triển của công tác sưu tầm, nghiên cứu, vàđổi mới phương pháp nghiên cứu truyện cổ tích Việt-nam trong những nămgần đây. Chính những điều đó càng góp phần khẳng định vị trí quan trọngcủa tác giả Nguyễn Đổng Chi trên hành trình hiện đại hóa ngành folklorehọc dân tộc. Bằng cuộc đời văn nghiệp của mình, Nguyễn Đổng Chi đã được giớinghiên cứu đánh giá cao ở những đóng góp tích cực cho nhiều bộ môn khoahọc xã hội. Riêng đối với khoa học văn học dân gian, thì có thể nói, cùng vớiLược khảo về thần thoại Việt-nam, sự thành công của Kho tàng truyện cổtích Việt-nam đã đưa ông lên hàng ngũ những người đứng đầu vinh dự nhất. I. KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM - BỘ SÁCH LỚNQUY TỤ MỌI NGUỒN CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH Mặc dù Nguyễn Đổng Chi đã nói môt cách khiêm tốn về bộ sách củamình là chỉ giới hạn trong phạm vi truyện cổ tích của dân tộc Việt, mà chưacó điều kiện đề cập đến kho tàng truyện cổ tích vô cùng phong phú của đồngbào các dân tộc thiểu số, song với cách sưu tầm biên soạn tỷ mỷ thâu lượmhết các nguồn tư liệu cụ thể, đặc biệt có thêm phần khảo di, trên cơ sở 201cốt truyện của người Kinh, ông quả đã xây dựng được một tác phẩm có bềdày đáng kể, có kết cấu hệ thống, cuốn hút tâm trí người đọc rộng rãi cũngnhư giới nghiên cứu khoa học xã hội hàng mấy thập kỷ nay. Bộ sách là biểu hiện của một công phu lao động nghiêm túc, một sựtrân trọng đáng quý đối với di sản văn học dân gian mà cụ thể là thể loạitruyện cổ tích của dân tộc ta. Ở đây, bao nhiêu vốn liếng cổ tích do ngườiViệt chắt chiu, sáng tạo, gom góp từ nhiều đời, đã được dồn lại, được chọnlọc, sắp xếp và trình bày dưới dạng tinh kết. Hơn thế nữa, giá trị nhiều mặtcủa loại hình cổ tích cũng được nhìn nhận một cách khái quát, toàn cảnh vàtổng hợp. Hơn ai hết, Nguyễn Đổng Chi nhận thức được rằng trong nguồn gốcsâu xa của lịch sử văn hóa dân tọc, truyện cổ dân gian nói chung hay truyệncổ tích nói riêng từ rất sớm đã là món ăn tinh thần quan trọng, gắn bó chặtchẽ với người Việt trong cuộc sống hàng ngày. Trải qua 1. 000 năm Bắcthuộc, cùng với nhiều truyền thống văn hóa dân tộc không hề bị dập tắt, cáctruyện dân gian về Lạc Long Quân - Âu Cơ, về nguồn gốc dân tộc con Lạccháu Hồng sinh ra từ bọc trăm trứng, đến các truyện địa linh nhân kiệtThánh Gióng, Tản Viên, Tô Lịch, Bà Triệu, Bà Trưng... cũng vẫn trường tồnvà có ảnh hưởng sâu đậm ở giữa đời sống. Những câu chuyện này đã sớmđược các trí thức phong kiến Việt-nam ghi chép trong những tác phẩm khởiđầu như Báo cực truyện, Giao-chỉ ký, Ngoại sử ký (thế kỷ XII), Việt điện ulinh (Lý Tế Xuyên), Lĩnh-nam chích quái (Trần Thế Pháp, Vũ Quỳnh, KiềuPhú, thế kỷ XIV-XV). Rồi những tập Đại-việt sử ký toàn thư |(Ngỗ Sĩ Liên),những tộc phả hoặc thần phả do Nguyễn Bính biên soạn, Truyền kỳ mạn lục(Nguyễn Dữ), Thiên Nam văn lục (Nguyễn Hàng), Công dư tiệp ký (VũPhương Đề), Truyền kỳ tân phả (Đoàn Thị Điểm), Tang thương ngẫu lục(Phạm Đình Hổ - Nguyễn Án), Vũ trung tùy bút (Phạm Đình Hổ), Kiến văntiểu lục (Lê Quý Đôn), Lịch triều hiến chương loại chi (Phan Huy Chú), LanTrì kiến văn lục (Vũ Trinh), Đại-nam nhất thống chi, Đại-nam liệt truyệntiền biên (Quốc sử quán triều Nguyễn), Vân nang tiểu sử (Phạm Đình Dục)...Nguyễn Đổng Chi đã có con mắt tinh đời khi tiếp cận lại giá trị nhiều mặtcủa những tác phẩm trên và mạnh dạn tách ra từ đó nguồn truyện kể phongphú của dân gian, làm sống trở lại giọng điệu, phong cách dân gian cho hầuhết những câu chuyện vốn đã được định hình bởi các nhà văn bác học. Đó làmột ý hướng khoa học chính đáng, bởi lẽ trước khi trở thành văn bản cốđịnh, các tác phẩm này đã sống trong lòng quần chúng một cách hồn hậu,đúng như nhận xét của Vũ Quỳnh: Từ đứa trẻ đầu xanh đến cụ già ...