Nhà lao An Nam ở Guyane _Kỳ 2

Trong số 525 tù nhân người Việt bị đưa đi đày sang Guyane năm 1931 sau khởi nghĩa Yên Bái, ngoài những người bỏ mình trong thời gian bị giam giữ, còn có những người trong sổ ghi là được trả tự do, thậm chí có người ghi là được trả về VN như ông Vũ Văn Ninh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà lao An Nam ở Guyane _Kỳ 2 Nhà lao An Nam ở Guyane _Kỳ 2Trong số 525 tù nhân người Việt bị đưa đi đày sangGuyane năm 1931 sau khởi nghĩa Yên Bái, ngoàinhững người bỏ mình trong thời gian bị giam giữ,còn có những người trong sổ ghi là được trả tự do,thậm chí có người ghi là được trả về VN như ông VũVăn Ninh. Khai hoangTheo Danielle Donet-Vincent (Trung tâm nghiên cứukhoa học Pháp) trong Nhà tù cho người ĐôngDương tại Guyane (Les bagnes des Indochinois enGuyane 1931-1963), tù nhân Đông Dương đếnCayenne (thủ phủ của Guyane) ngày 30-6-1931.Theo Daniel Ballof trong sách Hiện tượng đày biệt xứtù nhân Đông Dương và các cơ sở lao tù (Ladeportation des Indochinois en Guyane et lesetablissements penitentiaires), khi tàu cập bến có haitrường hợp tử vong trong chuyến hành trình dài 35ngày. Ngay khi đến đó, có 30 tù nhân bị bệnh quai bịđược phát hiện. Rồi các bệnh đường hô hấp, đườngruột khiến 137 người phải nhập viện, sáu người trongsố họ không qua khỏi. Trong hai năm 1934-1936, 20người đã chết vì bệnh, một số khác tự tử.Cũng theo Danielle Donet-Vincent, nghị định ngày18-9-1936 ấn định việc cấp đất rừng cho tù nhân mãnhạn khai hoang canh tác. Qua năm sau, bảy tù nhântrại Crique Anguille (Suối Lươn) được trả tự do,được giao đất để phá rừng canh tác. Bốn tù nhân kháccủa trại Saut Tigre (Cọp Vó) cũng được cấp rừng đểkhai hoang canh tác. Một người được cho phép làmviệc trong các mỏ vàng của Công ty Société Nouvellede Saint-Élie (Guyane ngày nay cũng đang khai thácvàng). Bốn người khác đi làm thuê cho các đồn điền(nông trường) và làm nghề đánh cá.Tuy được trả tự do song họ bị hạn chế di chuyển, tạora tâm lý bi quan về chương trình cấp đất rừng đểkhai hoang canh tác. Tôi đọc thấy trên một tấm biểntrong trại Crique Anguille thông điệp đại ý như sau:Chương trình cấp đất rừng khai hoang là để cho cáctù nhân có cơ hội làm lụng sinh nhai sau khi mãn hạntù. Họ hi vọng sẽ có ngày hồi hương với chút ít củacải dành dụm. Nhưng do không thấy ngày về nên saunày họ bỏ bê việc canh tác.Danielle Donet-Vincent cho biết khi chính phủ Mặttrận Bình dân nắm quyền ở Pháp sau cuộc bầu cửnăm 1936, 19 người được trả về nguyên quán. 19 trêntổng số gần 500 người còn lại là quá ít, khiến họ càngthêm thất vọng. Tuy vậy, trong thực tế đã chỉ có 15người được về quê hương, qua ngả các cảng Saint-Nazaire và Marseilles của Pháp. Rồi Chiến tranh thếgiới thứ hai nổ ra. Tình hình quản lý tù tại Guyane cóphần khó khăn nên đây cũng là giai đoạn các tù nhânmọi quốc tịch trốn trại nhiều nhất. Chính quyền Phápquyết định giải thể các nhà tù hải ngoại bằng nghịđịnh ngày 4-5-1944. Các tù nhân trước kia được phântán trong ba trại Crique Anguille, Saut Tigre và LaForestière sau đó được tập trung về Le Bagne (nhàlao An Nam). Khu người Đông DươngTrích: