Nhà nước, truyền thông và xã hội dân sự

Tháng trước, nước Đức đã huy động tới 50 cảnh sát thực hiện vụ trục xuất đồng loạt lớn nhất 10 năm nay đối với 104 người Việt bị từ chối cư trú, bằng chuyến bay dành riêng, số hiệu AB1130 của hãng Air Berlin, cất cánh tại sân bay Schönerfeld, Berlin về Hà Nội. Trước giờ cất cánh, hàng trăm người Đức ùn ùn kéo tới sân bay biểu tình, phản đối dữ dội; cảnh sát phải chật vật làm hàng rào chống đỡ, mới ngăn được họ tràn vào phòng chờ. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà nước, truyền thông và xã hội dân sự Nhà nước, truyền thông và xã hội dân sựTháng trước, nước Đức đã huy động tới 50 cảnh sát thực hiện vụ trục xuất đồngloạt lớn nhất 10 năm nay đối với 104 người Việt bị từ chối cư trú, bằng chuyếnbay dành riêng, số hiệu AB1130 của hãng Air Berlin, cất cánh tại sân baySchönerfeld, Berlin về Hà Nội.Trước giờ cất cánh, hàng trăm người Đức ùn ùn kéo tới sân bay biểu tình, phản đốidữ dội; cảnh sát phải chật vật làm hàng rào chống đỡ, mới ngăn được họ tràn vàophòng chờ. Tổ chức mang tên “Sáng kiến giúp người lánh nạn” lý giải cuộc biểutình phản kháng rằng, trục xuất hàng loạt đã đánh đồng mọi đối tượng, bỏ quanhững trường hợp đặc biệt lẽ ra phải chiếu cố nhân đạo; h ơn nữa, chuẩn mực nhânđạo tối thiểu dành cho con người dù họ là ai phải được bảo đảm, công luận giámsát.Bằng những câu chuyện có thực vừa xảy ra tại Cộng Hòa Liên bang Đức, TSNguyễn Sĩ Phương luận bàn về các giá trị xã hội.Bàn tròn Thu NgaTổ chức sáng kiến trên chỉ là một trong 280.000 hiệp hội ở Đức, thu hút số th ànhviên chiếm tới trên 60% của hơn 80 triệu dân số họ, ch ưa kể vô số các tổ chứcsáng kiến, phong trào xuất hiện thời điểm, nh ư tổ chức “Bàn tròn Thu Nga” là mộtđiển hình, từng chấn động nước Đức một thời. Năm 2004 trong lúc đang theo họclớp 8d trường chuyên ở Peine, thì Thu Nga bị nước Đức trục xuất cùng cả gia đìnhvề Việt Nam do không được quyền ở lại.Tổ chức trên lập tức được thầy cô giáo thành lập, nhằm mục đích đưa bằng đượcThu Nga trở lại trường. Số phận 1 em học sinh 14 tuổi học giỏi, sang Đức từ lúclên 2 không hề biết đến Việt Nam, bị đuổi ra khỏi Đức, được tài tử nổi tiếng bậcnhất Đức Günter Jauch truyền hình tới công chúng đã làm thổn thức bao trái timngười Đức.Chỉ trong vòng 6 tháng, với nỗ lực vô bờ bến, họ đã đón Thu Nga trở lại Đức họctập, sau khi tập hợp được tới hàng nghìn chữ ký ủng hộ, gửi trên 600 thư từ tới cáccơ quan công quyền, phóng viên về tận Việt Nam gặp gỡ Thu Nga, mở tài khoảnquyên góp được 6500 Euro ủng hộ em đợt đầu, tiếp tục bảo đảm tài chính cho emđến tốt nghiệp, trong đó có phần quyên góp của cả Tổng thư ký đảng SPD đangcầm quyền, tìm gia đình nhận em làm con nuôi đón sang Đức, tìm trường tư nhậphọc cho em.Những hiệp hội, tổ chức sáng kiến, bàn tròn, tổ chức phi chính phủ, các phòng tràođộc lập với nhà nước như trên thuộc phạm trù xã hội dân sự, hay xã hội công dân,bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “politiké koinonia”, sau này chuyển ngữ sang tiếng LaTinh “societas civilis”, được hiểu là tập hợp các công dân tự do. Lý luận về xã hộicông dân coi vùng hoạt động của xã hội dân sự là khoảng không gian công cộngnằm giữa nhà nước (hoạt động bằng quyền lực), thị trường (hoạt động bằng traođổi, tiền bạc, kinh tế) và gia đình (hoạt động bằng tình cảm, quan hệ riêng tư).Như vậy nếu thừa nhận có khoảng không gian công cộng nằm giữa 3 vòng trònnhà nước, thị trường và gia đình, thì xã hội dân sự là tồn tại tất yếu của xã hội loàingười hiện đại. Một khi xã hội dân sự đã là tất yếu, mà lại thiếu hoặc vắng trênthực tế, thì hệ lụy toàn xã hội phải gánh chịu là không tránh khỏi, con người sốngtrong đó may nhờ rủi chịu rất lớn, bởi cả nhà nước, cả nền kinh tế thị trường, lẫngia đình đều không có chức năng bù đắp khoảng trống đó.Có thể hình dung số phận của 104 người Việt bị trục xuất đồng loạt ở trên khótránh khỏi bị đánh đập (vì nhiều người cưỡng chống), bỏ đói khát, thiếu tư trang,bị nhục mạ, còn Thu Nga đành chấp nhận số phận trục xuất, nếu Đức không phảilà xã hội dân sự, phó mặc cho nhà nước định đoạt mọi chuyện. Bao người Việt cảtrong lẫn ngoài nước được hưởng tính ưu việt của xã hội dân sự trên thế giớikhông nhỏ, ví như “Quỹ vì trái tim em” gửi về ủng hộ trong nước rất lớn hiện nay,chính do các hội người Việt khắp thế giới quyên góp. Dạy tiếng Việt giữ gìn vănhoá Việt cho con em không ai khác ngo ài hội, đoàn, tác động đến chính quyền sởtại xin kinh phí trả lương giáo viên, như ở Leipzig tới hàng chục nghìn Euro/năm.Phần đa 3 triệu người Việt khắp thế giới hiện nay khó có thể hoà nhập vào xã hộisở tại, đừng nói gì đến giúp đỡ trong nước, nếu nước họ định cư không phải là mộtxã hội dân sự cưu mang họ bước đầu, bởi chẳng chính quyền nào muốn và có thể“bao” hết công dân nước khác tới.Ưu việt của xã hội dân sự ở chỗ trước hết nó đáp ứng bất cứ nhu cầu lợi ích nàocủa công dân nảy sinh, mà nhà nước, thị trường, gia đình không thể thoả mãn. ỞĐức, người thuê nhà có thể viện đến Hiệp hội những người thuê nhà, ngược lạingười cho thuê nhà có thể viện đến hiệp hội những người cho thuê nhà khi có vấnđề, mà không cần mình là thành viên.Tương tự như vậy người nhận việc có công đo àn, người thuê việc có hội thuê việc,doanh nghiệp có hội doanh nghiệp, kinh doanh bán lẻ có hội bán lẻ, bán buôn cóhội bán buôn, đóng thuế có hội những người đóng thuế, khai thuế có hội nhữngngười khai thuế, ô tô hỏng dọc đường có hội kéo xe hỏng, ...