NHÀ TÂY SƠN ÐÁNH VỚI NHÀ NGUYỄN Ở MẶT NAM

Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn ÐÁNH VỚI NHÀ NGUYỄN Ở MẶT NAMÐi đánh mặt Bắc, Tây Sơn Vương không quên mặt Nam. Vương cử Nguyễn Lữ, Nguyễn Văn Lộc và Võ Văn Cao đi vào Phú Yên, Diên Khánh, Bình Thuận để xem xét tình hình, liên lạc cùng Vua Thủy Xá (Pơtau Ea),
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHÀ TÂY SƠN ÐÁNH VỚI NHÀ NGUYỄN Ở MẶT NAM Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn ÐÁNH VỚI NHÀ NGUYỄN Ở MẶT NAMÐi đánh mặt Bắc, Tây Sơn Vương không quên mặt Nam. Vương cử NguyễnLữ, Nguyễn Văn Lộc và Võ Văn Cao đi vào Phú Yên, Diên Khánh, BìnhThuận để xem xét tình hình, liên lạc cùng Vua Thủy Xá (Pơtau Ea), Hóa Xá(Pơtau Apui), và vận động thân hào nhân sĩ địa phương hưởng ứng cuộcnam chinh.Phái đoàn ra đi mùa thu năm Quý Tỵ (1773).Thủy Xá và Hỏa Xá là con cháu của Vua Chiêm Thành, chiếm cứ sơn phầnPhú Yên Diên Khánh và vùng Ðăk Lăk, Ban Mê Thuột, không thần phụcchúa Nguyễn, thường kéo người Thượng xuống quấy phá xóm làng ViệtNam. Ðược nhà Nguyễn phong cho chức Chưởng Cơ, không nhận. Tây SơnVương hứa phục hồi danh vị Phiên Vương khi bình định xong miền Nam,hai Vua hoan nghênh phái đoàn và hứa sẽ giúp đỡ quân Nam tiến.Mọi tầng lớp nhân dân Phú Yên, Diên Khánh, Bình Thuận đều chán ghétquan quân nhà Nguyễn, ai nấy đều mong có cuộc đổi thay.Còn quan quân nhà Nguyễn thì chỉ lo bóc lột nhân dân, không nghĩ gì đếnviệc an nguy của quốc gia, cho nên việc phòng thủ rất lỏng lẻo. Phái đoàn vềtrình tâu rõ tình hình, Vương liền cử Ngô Văn Sở làm Chinh Nam ÐạiTướng Quân, cùng Nguyễn Văn Lộc, Lê Văn Hưng vào đánh chiếm ba phủPhú, Diên, Bình.Xuất quân mùa đông năm Quý Tỵ (1773).Mặt tây được hai Vua Thủy, Hỏa yểm hộ, binh Tây Sơn cứ thẳng tiến vàoNam. Ði tới đâu được hoanh nghênh tới đó, và lấy ba thành dễ dàng như trởbàn tay. Tướng nhà Nguyễn là Nguyễn Văn Hiền bị giết, và Nguyễn KhoaKiên bị bắt sống.Ðại thắng, Ngô Văn Sở kéo binh về, để Nguyễn Văn Lộc và Lê Văn Hưng ởlại trấn giữ.Trong khi Ngô, Nguyễn, Lê đi chinh Nam thì ở Quy Nhơn, Nhưng Huy vàTứ Linh làm phản.Nguyên Nhưng Huy và Tứ Linh nghe Tây Sơn Vương chuẩn bị Nam chinh,liền đến xin xung phong. Nghĩ rằng Huy, Linh trước kia đã từng quấy rốinhững vùng miền trong, để cho họ đem quân vào, sợ đồng bào sanh biến,nên Vương không chấp nhận lời thỉnh cầu. Hai người bất mãn, nhân dịp đemquân đi tuần phòng ban đêm, bỏ trốn về nguồn An Tượng, tập hợp đám cônđồ, kéo xuống đánh phá vùng Trường Úc. Trần Quang Diệu đem quân đánhdẹp. Huy, Linh bị bắt. Tây Sơn Vương muốn tha vì có công lấy thành QuyNhơn. Nhưng chư tướng đồng xin giết đi bởi Công nhỏ không bù được họalớn, giữ lại trong quân là nuôi ong tay áo, cho về An Tượng là thả cọp vềrừng. Vương phải theo ý chư tướng. Huy, Linh thản nhiên ra pháp trường,cười bảo nhau:- Ðược thì vểnh râu, thua thì đứt cổ.Ở Phú Yên, đầu xuân năm Giáp Ngọ (1774), Châu Văn Tiếp nổi dậy.Châu Văn Tiếp là người Phù Ly, làm nghề buôn nhưng sức mạnh võ giỏi.Khi Tây Sơn đánh chiếm thành Quy Nhơn, Châu không theo, đem gia đìnhvào Phú Yên, cất nhà ở dưới chân núi Trà Lương thuộc Tuy An, nuôi chídiệt Tây Sơn phò Nguyễn chúa. Kịp lúc binh Tây Sơn đánh chiếm Phú Yên,Châu chiêu mộ hơn nghìn người, dựng cờ khởi nghĩa. Cờ thêu bốn chữ lớnLương Sơn Tá Quốc.Trấn thủ Phú Yên là đô đốc Nguyễn Văn Lộc hay tin, đem quân đến vâyđánh. Quân Châu Văn Tiếp chưa được huấn luyện kỹ càng, vừa xáp chiến đãrã tan, Tiếp tẩu thoát, chạy lên núi theo thượng đạo vào Gia Ðịnh cung thuậnÐịnh Vương.Mùa thu năm ấy, viên lưu thủ đất Long Hồ trong Nam là Tống Phước Hiệpcử đại binh cùng Nguyễn Khoa Toàn ra đánh Tây Sơn.Quân Nguyễn đánh chiếm Bình Thuận. Tống Phước Hiệp để Nguyễn KhoaToàn ở lại, còn mình kéo binh ra đánh Diên Khánh. Trấn thủ Lê Văn Hưngchận đánh. Nhưng nhận thấy quân địch đã đông lại có trọng pháo yểm hộ,liệu không thắng nổi, bèn bỏ thành trống, rút toàn quân về Phú Yên cùngNguyễn Văn Lộc chống địch.Chiếm được Diên Khánh rồi, Tống Phước Hiệp chia binh làm hai đạo kéo raPhú Yên. Quân bộ thì đóng tại núi Xuân Ðài thuộc Ðồng Xuân, quân thủythì đóng ở đầm Lãnh Úc nằm phía đông nam Ðồng Xuân. Rồi đưa thư raQuy Nhơn đòi Tây Sơn Vương trả Ðông Cung Nguyễn Phúc Dương.Tây Sơn Vương muốn giữ kỹ Nguyễn Phúc Dương để làm con bài phòngkhi dùng đến, bèn đưa lên chiến khu. Lại truyền Nguyễn Huệ xuống QuyNhơn để lo việc Nam chinh. Nguyễn Huệ liền giao Tây Sơn cho Bùi ThịXuân và Võ Ðình Tú quản đốc, kéo đạo binh người Thượng mới tuyển mộxuống Quy Nhơn. Rồi vâng lệnh anh, vượt Cù Mông vào Phú Yên.Nguyễn Huệ phóng tin cho Nguyễn Văn Lộc và Lê Văn Hưng biết để hợplực công địch. Quân Tây Sơn cắt đứt liên lạc giữa thủy binh và bộ binh củađịch, rồi chia quân làm hai cùng lúc đánh Xuân Ðài và Lãnh Úc. TốngPhước Hiệp không thấy Vua Tây Sơn đáp ứng lời yêu sách của mình, cũngkhông thấy quân Tây Sơn khởi động, đương nghi nghi ngờ ngờ, thì bị đánhúp. Không kịp trở tay, binh của Tống cả thủy lẫn bộ đều bị tiêu diệt. Tốngtẩu thoát về Nam. Quân Tây Sơn tiến đánh, lấy lại Diên Khánh và BìnhThuận. Nguyễn Huệ giao việc phòng thủ cho Nguyễn Văn Hưng và Lê VănLộc rồi kéo đạo binh người Thượng trở về Quy Nhơn[38].Ðể giữ yên mặt Bắc, Tây Sơn Vương đưa tin thắng trận cho Hoàng NgũPhúc, Nguyễn Phúc liền xin chúa Trịnh phong cho ...