Nhà Tây Sơn CUỘC ÐẠI CHIẾN Ở QUY NHƠN

Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn CUỘC ÐẠI CHIẾN Ở QUY NHƠN GIỮA HAI NHÀ NGUYỄNNăm Ất Mão (1795), sau ki quân Trần Quang Diệu rút về Phú Xuân thì Nguyễn Phúc Ánh cũng rút quân về Gia Ðịnh lo tích trữ thêm lương thực, chiêu mộ thêm binh sĩ, quyết chí diệt Tây Sơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà Tây Sơn CUỘC ÐẠI CHIẾN Ở QUY NHƠN Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn CUỘC ÐẠI CHIẾN Ở QUY NHƠN GIỮA HAI NHÀ NGUYỄNNăm Ất Mão (1795), sau ki quân Trần Quang Diệu rút về Phú Xuân thìNguyễn Phúc Ánh cũng rút quân về Gia Ðịnh lo tích trữ thêm lương thực,chiêu mộ thêm binh sĩ, quyết chí diệt Tây Sơn.Tháng 3 năm Ðinh Tỵ (1797), mùa gió nam bắt đầu, Nguyễn Phúc Ánh đểTôn Thất Hội ở lại giữ Gia Ðịnh, cùng Hoàng tử Cảnh đem binh thuyền rađánh Quy Nhơn. Bị thủy quân Quy Nhơn đánh lui, Nguyễn Phúc Ánh theochiều gió ra đánh Quảng Nam.Trấn thủ Quảng Nam là Phạm Văn Thọ, người Bồng Sơn, đi coi việc lươngở ngoài. Thành bị vây đánh. Người vợ là Lâm Thị Bạch, người An Nhơn,đóng cửa thành cố thủ. Ðịch đánh hăng quá, phu nhân liệu không giữ lâunổi, bèn cắt tay lấy máu viết thư xin cứu viện với Tổng binh trấn QuảngNghĩa là Nguyễn Văn Lộc. Binh Quảng Nghĩa ra cứu, quân Nguyễn PhúcÁnh phải lui. Phạm Văn Thọ trở về giữ thành. Nguyễn Văn Lộc trở về giữQuảng Nghĩa.Nguyễn Phúc Ánh đánh Quảng Nam ngót hai tháng, quân lương hết phải rúttrở về Gia Ðịnh.Nguyễn Phúc Ánh về Gia Ðịnh, một mặt sai Nguyễn Văn Thụy sang XiêmLa xin Vua Xiêm đem quân theo đường Vạn Tường sang đánh lấy ThuậnHóa hoặc Nghệ An, một mặt sai Ngô Nhân Tịnh sang sứ nhà Thanh để cầuphong làm Quốc vương thay Nguyễn Quang Toản. Tháng 3 năm Kỷ Mùi(1799), Nguyễn Phúc Ánh cử đại binh ra đánh Quy Nhơn.Quy Nhơn trước kia, quan văn cũng như võ tướng phần nhiều đều là ngườiđịa phương. Tình nghĩa giữa quân và dân rất mặn nồng khăng khít. Từ ngàycháu cướp quyền bác, đưa người Quy Nhơn đi phục vụ ở nơi khác và đưangười nơi khác vào cai trị người Quy Nhơn, thì quân và dân trở thành dầu vànước. Kẻ có quyền không có đức lại gặp được hôn quân, liền hùa gió bẻ bắp,nhân dân phải chịu nhiều nỗi cay đắng, những mong có cuộc thay đổi. Do đóđịa phương có câu:Lạy trời cho chóng gió nồmCho thuyền chúa Nguyễn thuận buồm thẳng ra.Vì vậy khi Nguyễn Phúc Ánh ra Quy Nhơn thì nhân dân ngấm ngầm ủng hộ.Nguyễn Phúc Ánh vào cửa Thị Nại, tháng 4 năm Kỷ Mùi sai Võ Tánh vàNguyễn Huỳnh Ðức đem quân lên bộ đóng ở Hàm Long thuộc Tuy Phước,và Tống Viết Phước ra đóng ở núi Cung Quăng thuộc Bồng Sơn .Hàm Long là một độc sơn không cao không lớn, nằm trong địa phận thônThuận Nghi. Hình giống như đầu rồng, miệng há rộng. Con sông Hà Thanhchạy từ Nam ra Bắc, qua khỏi núi thì quành xuống đông để ra đầm Thị Nại,tạo thành cánh tay ôm lấy chân núi ở mặt bắc và mặt tây. Núi còn một tênnữa là Cần Úc sơn. Núi tuy thấp bé, song có thế dụng binh.Cung Quăng ở phía đông bắc Bồng Sơn. Mặt bắc của núi thuộc về Ðức Phổ,Quảng Nghĩa. Thế núi trập trùng, cây cỏ sầm uất. Dính liền với núi Sa Lungở phía tây và núi Thạch Tân ở phía đông. Ba ngọn núi này hợp nhau thànhmột bức tường thành thiên nhiên che chở cho thành Quy Nhơn ở mặt bắc.Những nơi hiểm yếu này cũng như các nơi khác trong vùng đất Quy Nhơnđều do Lê Chất và một số người chán ghét Cảnh Thịnh chỉ dẫn cho NguyễnPhúc Ánh.Chiếm cứ Hàm Long và Cung Quăng rồi, Võ Tánh và Tống Viết Phước loviệc bố phòng. Tống lo chận binh cứu viện ở Phú Xuân. Võ chờ thủy binhcủa Nguyễn Phúc Ánh kéo đánh mặt trước thành Quy Nhơn, sẽ kéo quânđánh bọc hậu.Võ Ðình Tú đi kinh lý Phú Yên được tin quân Nguyễn Phúc Ánh đổ bộ QuyNhơn, vội kéo quân về, đi thẳng lên Cần Úc đánh quân Võ Tánh.Hai bên kịch chiến suốt hai ngày đêm, Võ Tánh trá bại, Nguyễn Huỳnh Ðứcphục binh trên núi với cung tên và súng đạn. Võ Ðình Tú bị mắc mưu giụcquân đuổi theo. Tên trên núi bắn xuống như mưa, chen vào những tiếng súngnổ. Quân Tây Sơn bị trúng tên lớp chết lớp bỏ chạy. Ðình Tú tả xung hữuđột, cây thiết côn gạt phăng bao nhiều mũi tên bắn vun vút vào người vàngựa. Nhưng không thể tránh khỏi đạn đồng. Bị thương nặng, máu chảy dầmmình, đuối sức ngã gục trên lưng ngựa. Ngựa hí một tiếng dài, nhảy ra khỏitrận tuyến, chạy một mạch về Phú Phong[89]. Ðến nhà thì ngựa ngã lăn rachết. Võ Ðình Tú cũng đã lạnh hết chân tay.Ðó là vào cuối tháng 4 năm Kỷ Mùi (1799).Ðầu tháng 5, Nguyễn Phúc Ánh kéo quân lên vây thành Quy Nhơn, trấn thủQuy Nhơn lúc bấy giờ là Lê Văn Thanh[90] đem quân ra chống cự.Ở Hàm Long, Võ Tánh và Nguyễn Huỳnh Ðức kéo binh đánh đồn Trấp Xá ởQuán Chẹt. Tướng giữ đồn là Trương Tấn Túy chống cự không nổi, bỏ đồnchạy về Quy Nhơn. Quân nhà Nguyễn kéo đánh tiếp đồn Tháp Thi Thiện tụcgọi là tháp Bánh Ít. Tướng giữ đồn là Lê Văn Thiệt bị trúng đạn chết trênbành voi. Quân sĩ đều tan rã. Quân Võ Tánh thừa thắng kéo ra Ngạc Ðầmtục gọi là Bàu Sấu ở thôn Thiết Trụ thuộc An Nhơn.Bàu Sấu không rộng lắm nhưng rất sâu, nắng mấy cũng không cạn. Phía tâylà thôn Ðại Bình, phía đông là thôn Thiết Tràng. Bốn mùa người ở phía tây,phía đông qua lại với nhau phải đi đò. Bên mé bàu phía đông có một dãy núiđất chạy dài ra phía bắc, tiếp nối với những gò đống, giống hình rồng uốnkhúc, gọi là Kim Ðồng. Trên núi có bảy đồn lính đ ...