Nhận biết các dấu hiệu của bóc tách động mạch chủ (Kỳ II)

Nhận biết các dấu hiệu của bóc tách động mạch chủ (Kỳ II)Hầu hết các bóc tách ĐMC đều xuất phát ở một trong hai vị trí: ĐMC lên (trong vòng vài cm gần van ĐMC) và ĐMC xuống (ngay sau chỗ xuất phát của động mạch dưới đòn trái). Những trường hợp bóc tách ĐMC trong vòng 2 tuần được gọi là cấp tính, trong khi những trường hợp bị trên 2 tuần được gọi là mạn tính vì tỷ lệ tử vong của các trường hợp bóc tách ĐMC không được điều trị đến thời điểm này vào...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận biết các dấu hiệu của bóc tách động mạch chủ (Kỳ II) Nhận biết các dấu hiệu của bóc tách động mạch chủ (Kỳ II)Hầu hết các bóc tách ĐMC đều xuất phát ở một trong hai vị trí: ĐMC lên (trongvòng vài cm gần van ĐMC) và ĐMC xuống (ngay sau chỗ xuất phát của động mạchdưới đòn trái). Những trường hợp bóc tách ĐMC trong vòng 2 tuần được gọi là cấptính, trong khi những trường hợp bị trên 2 tuần được gọi là mạn tính vì tỷ lệ tửvong của các trường hợp bóc tách ĐMC không được điều trị đến thời điểm này vàokhoảng 75 - 80%. Tuy nhiên, hầu hết các bệnh nhân được chẩn đoán trong giaiđoạn cấp tính.Tăng huyết áp và cao tuổi là nguyên nhân chủ yếuThoái hóa hình nang lớp áo giữa là tình trạng bệnh lý quan trọng của lớp áo giữa vàthường xuất hiện trước trong bóc tách ĐMC. Do vậy bất cứ một quá trình bệnh lý haytình trạng bệnh lý nào ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của thành phần sợi chun hay cơ trơncủa lớp áo giữa sẽ dễ dàng dẫn đến bóc tách ĐMC. Thoái hóa hình nang lớp áo giữa làđặc điểm nội tại của một số khiếm khuyết di truyền về tổ chức liên kết như trong hộichứng Marfan và Ehlers-Danlos và cũng thường gặp trong các bệnh nhân van ĐMC có 2lá van. Trong các trường hợp không có hội chứng Marfan, chỉ có một số ít các trườnghợp bị bóc tách ĐMC có mô bệnh học đặc trưng của thoái hóa hình nang lớp áo giữa.Tuy nhiên, các mức độ thoái hóa hình nang lớp áo giữa khác nhau được ghi nhận tronghầu hết các trường hợp bóc tách ĐMC khác và có xu hướng trầm trọng hơn theo diễnbiến tự nhiên của tuổi tác. Mặc dù nguyên nhân của thoái hóa hình nang lớp áo giữa vẫncòn chưa rõ ràng, tuổi cao và tăng huyết áp là 2 trong số các yếu tố nguy cơ quan trọngnhất.Sự liên quan giữa thai kỳ và bóc tách ĐMCvẫn chưa giải thích được. Khoảng 50% cáctrường hợp bóc tách ĐMC ở nữ giới có độtuổi dưới 40 xuất hiện trong khi mang thai,đặc trưng là trong 3 tháng cuối. Tăng thểtích máu, cung lượng tim và áp lực máutrong giai đoạn cuối của thai kỳ có thể là yếutố nguy cơ.Biểu hiện của bệnhTriệu chứng thường gặp nhất là đau ngực dữdội và đột ngột ngay từ khi bắt đầu, khác vớinhồi máu cơ tim là mức độ đau tăng dần vàkhông dữ dội bằng. Trên thực tế, đau ngực Tuổi cao và tăng huyết áp là 2 trong sốdo bóc tách ĐMC có thể không thể chịu các yếu tố nguy cơ quan trọng nhấtđựng nổi trong một số trường hợp và làmcho người bệnh quằn quại vì đau đớn, ngã xuống đất hay vật vã để giảm đau. Một số đặcđiểm của đau nghi ngờ do bóc tách ĐMC bao gồm đau như xé ngực, đau vượt quá sứcchịu đựng, đau buốt nhói, đau như dao đâm gặp trong 50% các trường hợp. Tuy nhiênkhông phải hiếm gặp các trường hợp bóc tách ĐMC mô tả cơn đau có tính chất như dothiếu máu cơ tim hay nhồi máu cơ tim cấp.Một đặc điểm quan trọng khác của cảm giác đau trong bóc tách ĐMC là lan từ vị trí xuấtphát đến một vị trí khác, theo đường đi của bóc tách ĐMC. 90% bệnh nhân bóc táchĐMC lên có cảm giác bị đau phía trước ngực. Ngược lại, các bệnh nhân bị đau giữaxương bả vai là triệu chứng của bóc tách ĐMC xuống. Biểu hiện của bất kỳ đau ở cổ,họng, hàm hay mặt gợi ý bóc tách ĐMC lên, trong khi đau ở bụng, lưng hay ở chi dướigợi ý bóc tách ĐMC xuống.Các triệu chứng ít gặp khác có thể đi kèmvới đau ngực là suy tim ứ huyết, ngất, taibiến mạch máu não, thiếu máu thần kinhngoại biên, liệt 2 chân và ngừng tim hayđột tử. Tăng huyết áp gặp trong 70% cáctrường hợp bóc tách ĐMC đoạn xa nhưngchỉ 36% trong bóc tách ĐMC đoạn gần. Động mạch chủ bình thường (trái), độngTụt huyết áp xuất hiện nhiều hơn trong mạch chủ bị bóc tách(phải).bóc tách ĐMC đoạn gần.Các triệu chứng thực thể đặc trưng bao gồm: mất mạch, tiếng thổi tâm trương ở ổ vanĐMC và biểu hiện về thần kinh thường là do bóc tách ĐMC đoạn gần. Mất mạch là mộtyếu tố dự đoán nguy cơ cao gây thiếu máu các phủ tạng, thiếu máu não.Hở van ĐMC là một đặc điểm quan trọng của bóc tách ĐMC đoạn gần, gặp trong 1/2 đến2/3 các trường hợp do một số cơ chế. Biểu hiện thần kinh gặp trong 6 - 19% các trườnghợp bóc tách ĐMC và thường gặp trong trường hợp bóc tách ĐMC đoạn gần. Tai biếnmạch máu não có thể xuất hiện 3 - 6% khi động mạch không tên hay động mạch cảnh gốctrái bị ảnh hưởng. Khi các động mạch đốt sống bị ảnh hưởng có thể gây thiếu máu tủysống và gây ra liệt 2 chân. PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn ...