Nhận biết sớm các biểu hiện dị ứng thuốc nguy hiểm

Nhận biết sớm các biểu hiện dị ứng thuốc nguy hiểmPhản ứng phụ do thuốc là một tai biến rất thường gặp trong thực hành lâm sàng, gây ảnh hưởng đến khoảng 10% - 20% số người sử dụng thuốc ở các mức độ khác nhau. Loại tai biến này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, làm phức tạp quá trình điều trị, mà còn có thể tác động không nhỏ tới mối quan hệ giữa thầy thuốc và bệnh nhân. Các phản ứng phụ do thuốc được chia làm 2 nhóm chính là nhóm có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận biết sớm các biểu hiện dị ứng thuốc nguy hiểm Nhận biết sớm các biểu hiện dị ứng thuốc nguy hiểmPhản ứng phụ do thuốc là một tai biến rất thường gặp trong thực hành lâm sàng, gây ảnhhưởng đến khoảng 10% - 20% số người sử dụng thuốc ở các mức độ khác nhau. Loại taibiến này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, làm phức tạp quá trình điềutrị, mà còn có thể tác động không nhỏ tới mối quan hệ giữa thầy thuốc và bệnh nhân. Cácphản ứng phụ do thuốc được chia làm 2 nhóm chính là nhóm có thể dự báo và nhómkhông thể dự báo trước, trong đó, các phản ứng dị ứng (hay còn gọi là quá mẫn) thuộcnhóm thứ hai. Loại phản ứng này có liên quan đến cơ chế miễn dịch, chiếm 1/5 đến 1/7tổng số các trường hợp phản ứng phụ do thuốc. Các thể dị ứng thuốc thường gặp nhấttrên lâm sàng là các phản ứng dị ứng tức thì gây ra do kháng thể IgE (như sốc phản vệ,mày đay, phù mạch…) và các phản ứng dị ứng muộn liên quan đến tế bào lympho T (nhưhồng ban đa dạng, đỏ da toàn thân, Hội chứng Lyell, Hội chứng Stevens – Johnson…).Biểu hiện ở da và niêm mạc là những biểu hiện thường gặp nhất và xuất hiện tương đốisớm trong hầu hết các phản ứng dị ứng thuốc, có thể ở mức độ nhẹ và thoáng qua nhưngcũng có thể rất nặng, thậm chí đe doạ tính mạng người bệnh.Các yếu tố chỉ điểm liên quan đến tiền sử bệnhvà cách sử dụng thuốc Các phản ứng dị ứng thuốc nói chung và dị ứng thuốc nặng nói riêng có thể được nhận biết sớm trong nhiều trường hợp thông qua một số dấu hiệu chỉ điểm, đáng lưu ý là các yếu tố liên quan đến tiền sử bệnh tật và các dấu hiệu xuất hiện sớm ở da và niêm mạc sau dùng thuốc của người bệnh. Việc nhậnNhững người có tiền sử mắc các bệnh dị ứng như biết sớm này có thể giúp các thầyhen phế quản, viêm mũi dị ứng, dị ứng thuốc, dị thuốc kịp thời có những biện phápứng thức ăn…, đặc biệt là dị ứng thuốc, sẽ có can thiệp tích cực nhằm ngăn ngừanguy cơ bị dị ứng khi sử dụng thuốc cao hơn so sự xuất hiện của các phản ứng dịvới những người không có tiền sử dị ứng. Do đó, ứng nặng.trước khi chỉ định một loại thuốc, các thầy thuốccần khai thác kỹ tiền sử dị ứng thuốc trước đây của người bệnh, đặc biệt lưu ý tên loạithuốc mà người bệnh đã từng bị dị ứng để tránh dùng lại các loại thuốc này cũng nhưtránh các thuốc có mẫn cảm chéo với chúng. Nếu người bệnh biết được loại thuốc màmình bị dị ứng nên chủ động thông báo cho thầy thuốc. Bên cạnh tiền sử dị ứng thuốc,cách thức sử dụng thuốc cũng là một yếu tố có thể góp phần làm tăng nguy cơ dị ứngthuốc. Ví dụ như việc sử dụng cùng lúc nhiều loại thuốc hoặc dùng cách quãng, khôngliên tục, dùng nhắc lại nhiều lần một loại thuốc đều có thể làm tăng nguy cơ dị ứng thuốc,mặc dù cơ chế chính xác của hiện tượng này còn chưa được hiểu rõ. Trong số các đườngsử dụng thuốc, khả năng kích thích sinh kháng thể dị ứng giảm dần theo thứ tự: dùng tạichỗ > tiêm dưới da > tiêm bắp > uống > tiêm tĩnh mạch. Như vậy, việc dùng thuốc tạichỗ kéo dài, đặc biệt các loại kháng sinh, sẽ có nguy cơ gây dị ứng thuốc cao hơn so vớicác đường dùng khác của thuốc. Ngoài ra, việc tăng liều trong quá trình đang dùng thuốccũng có thể làm tăng nguy cơ gây ra các phản ứng dị ứng với thuốc. Trong số các yếu tốliên quan đến tình trạng bệnh lý của người bệnh, việc bị nhiễm một số loại virut nhưHIV, Epstein-Barr virus, cytomegalovirus, herpesvirus hoặc mắc các bệnh lý gây suygiảm chức năng gan, thận đều có thể làm tăng nguy cơ dị ứng với thuốc.Một số yếu tố tuy không làm tăng nguy cơ dị ứng thuốc nhưng có thể làm tăng nặng cácphản ứng dị ứng thuốc nếu chúng xảy ra. Hen suyễn có thể gây các cơn co thắt phế quảnnặng, ít đáp ứng với các thuốc chống dị ứng trong những phản ứng dị ứng tức thì. Tănghuyết áp và bệnh mạch vành có thể gây ra các biến chứng nặng ở những bệnh nhân bị sốcphản vệ do thuốc, đặc biệt trong quá trình dùng adrenalin. Việc sử dụng trước đó một sốloại thuốc như nhóm ức chế men chuyển (captopril, enalapril…), nhóm chẹn bêta giaocảm (propranolol, metoprolol…) cũng có thể làm tăng nặng các phản ứng dị ứng tức thìdo thuốc hoặc làm phức tạp quá trình điều trị. Hội chứng Lyell - một trong những biểu hiện dị ứng thuốc nguy hiểm nhất.Các yếu tố chỉ điểm ở da, niêm mạcĐối với các phản ứng dị ứng tức thì, một trong những tiền triệu quan trọng báo hiệu sốcphản vệ do thuốc là việc đột ngột nổi ban đỏ ngứa sau dùng thuốc, đặc biệt ở vùng quanhmiệng, gan bàn t ...