Nhận dạng các gene gây ung thư di truyền

Nhận dạng các gene gây ung thư di truyềnCác phương pháp được nêu ở trên đã cho phép nhận dạng khá thành công nhiều gene sinh ung thư tuy nhiên chúng không cho phép xác định được các gene ức chế sinh ung thư gây ra hầu hết các dạng ung thư có tính di truyền.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận dạng các gene gây ung thư di truyền Nhận dạng các gene gây ung thư di truyềnCác phương pháp được nêu ở trên đã cho phép nhận dạng khá thành côngnhiều gene sinh ung thư tuy nhiên chúng không cho phép xác định được cácgene ức chế sinh ung thư gây ra hầu hết các dạng ung thư có tính ditruyền. Có lẽ do những phương pháp đó đòi hỏi có sự biểu hiện theo kiểu trộitrên kiểu hình của cơ thể mang đột biến trong khi đó các trường hợp đột biếngene ức chế sinh ung thư lại chủ yếu có biểu hiện theo kiểu lặn ở mức tế bào.Do đó để có thể nhận dạng những gene này đòi hỏi phải có những phươngpháp khác.Khi các gene đột biến gây ra các bệnh di truyền được truyền qua các thế hệkhông thể xác định được bằng các phương pháp sinh hoá đã biết thì chúng sẽđược xác định dựa vào việc lập bản đồ gene và phát hiện các đột biến trênbệnh nhân. Để lập bản đồ của gene ung thư, cách phổ biến nhất là thông quaviệc phân tích sự di truyền của các cá thể mắc ung thư để xác định sự ditruyền của gene đột biến. Các đoạn nhiễm sắc thể mang đột biến có thể đượcxác định thông qua phân tích sự liên kết với các marker đa hình (polymorphicmarker).Một cách khác để lập bản đồ của gene ung thư là dựa trên các trường hợp mấtđoạn nhiễm sắc thể thường gặp trong các trường hợp ung thư do đột biếngene ức chế sinh ung thư. Như đã nói các đột biến di truyền loại này có tínhlặn ở mức tế bào do đó nó không biểu hiện thành kiểu hình ung thư trừ khi ởtrạng thái đồng hợp. Gene đột biến sẽ biểu hiện thành kiểu hình ung thư khixảy ra mất đoạn một phần hay toàn bộ đoạn tương đồng trên nhiễm sắc thểtương đồng mang allele bình thường. Do đó bằng cách đánh giá các đoạnnhiễm sắc thể đặc hiệu bị mất trong các trường hợp ung thư sẽ giúp định vịgene đột biến. Trong trường hợp ung thư nguyên bào võng mạc, hiện tượngmất đoạn nhánh dài nhiễm sắc thể 13 ở những bệnh nhân này đã giúp tìmđược gene ung thư nguyên bào võng mạc.Tuy nhiên việc lập bản đồ gene này chỉ cho phép xác định một vùng trong đócó mặt gene ung thư. Việc phát hiện các đột biến có mặt trên DNA của bệnhnhân mắc bệnh mới cho phép xác định các gene gây bệnh đặc hiệu.Bằng cách này người ta dã xác định được một số gene gây ung thư như (1)gene (NF1) chịu trách nhiệm cho u xơ thần kinh type 1 được lập bản đồ ởtrên nhánh dài nhiễm sắc thể 17 qua việc phân tích liên kết trong gia đình vàđược nhận dạng thông qua các dạng đột biến chuyển đoạn và các đột biếnđiểm ở bệnh nhân.(2) Các đột biến của gene TP53 được tìm thấy trong hơn50 loại ung thư khác nhau và chiếm hơn 50% ung thư. Gene này mã hoá choyếu tố phiên mã mà có thể gây ra sự ngừng chu kỳ tế bào hoặc cái chết tế bàotheo chương trình (apoptosis) khi có thương tổn DNA. (3) Gene đa polyp cótính gia đình (APC) được phát hiện trong hơn 85% ung thư đại tràng. (4) Cácgene đột biến gây ung thư đại tràng di truyền không polyp liên quan đến chứcnăng sửa chữa các sai sót trong quá trình bắt cặp theo nguyên tắc bổ sunggiữa các base nitric trong quá trình nhân đôi của DNA.(5) Các đột biến củagene BRCA1 và BRCA2 chịu trách nhiệm cho phần lớn các trường hợp ungthư vú di truyền, sản phẩm protein bình thường của các gene này tương tácvới RAD51 là một loại protein sửa chữa sai sót trên DNA. (6) Đột biến mấtchức năng của gene ức chế sinh ung thư (CDKN2A) có thể gây ra ung thưhắc tố (melanoma) có tính gia đình. Loại ung thư này cũng có thể xảy ra dođột biến làm hoạt hoá gene tiền đột biến (CDK4) v.v...Các gene ung thư1. Kiểm soát di truyền đối với sự tăng trưởng và biệt hóa tế bàoUng thư được hình thành khi có một dòng tế bào bị mất kiểm soát sự tăngtrưởng và biệt hóa bình thường. Quá trình điều hòa tăng trưởng và biệt hóa tếbào diễn ra qua các bước sau:- Các yếu tố tăng trưởng có bản chất là polypepide đóng vai trò của các tínhiệu ngoại bào, truyền tín hiệu từ tế bào này đến tế bào khác (như yếu tố tăngtrưởng có nguồn gốc từ tiểu cầu, yếu tố tăng trưởng biểu bì, các hormonesteroid) tác động lên các receptor đặc hiệu trên bề mặt tế bào.- Các yếu tố tăng trưởng sau khi gắn vào các receptor đặc hiệu trên bề mặt tếbào sẽ hoạt hóa chúng, khởi động các phân tử có nhiệm vụ truyền tín hiệuđến nhân tế bào. Các phân tử truyền tín hiệu này bao gồm các protein kinasenhư src tyrosine kinase, protein kinase hoạt hoá mitogen (MAPK) và junkinase (junK). Các enzyme này làm thay đổi hoạt tính của các protein đíchbằng cách phosphoryl hóa.- Các protein đặc hiệu sau khi được phosphory hoá trong quá trình trên sẽtương tác với các yếu tố phiên mã của nhân, điều hòa hoạt động của các geneđặc hiệu. Các gene này mã hóa cho các protein liên quan đến sự tăng trưởngvà sinh sản tế bào. Gene mã hóa cho yếu tố phiên mã này bao gồm MYC,FOS và JUN.Mỗi tế bào liên tục bị tác động bởi các tín hiệu hoá học và phải tích hợp vàxử lý tất cả các tín hiệu này để quyết định tiếp tục tăng trưởng và phân chiahay ngừng tăng trưởng để biệt hóa thành những tế bào chuyên biệt. Người tađã nhận ...