NHÂN GIỐNG CÀ CHUA

Nhân giống cà chua thuần Khi triển khai nhân giống (để phát triển giống mới) cần xác định số lượng hạt giống cần thiết, mức độ thuần, độ sạch và các chỉ tiêu chất lượng khác của hạt giống. Ở miền Bắc nước ta sản xuất hạt giống cà chua thường được triển khai vào vụ đông (vụ thuận lợi trong năm).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHÂN GIỐNG CÀ CHUANHÂN GIỐNG CÀ CHUA5.1. Nhân giống cà chua thuầnKhi triển khai nhân giống (để phát triển giống mới)cần xác định số lượng hạtgiống cần thiết, mức độ thuần, độ sạch và các chỉ tiêuchất lượng khác của hạtgiống.Ở miền Bắc nước ta sản xuất hạt giống cà chuathường được triển khai vào vụđông (vụ thuận lợi trong năm). Ruộng nhân giống càchua nên bố trí cách li khoảng30 - 40cm trở lên và cần được đảm bảo tốt quy trìnhkỹ thuật chăm sóc. Tiến hành35loại bỏ các cây không đạt tiêu chuẩn của giống vàothời kì rộ hoa, rộ quả, gần thuhoạch lứa quả đầu.Một số quả đầu và lứa quả ngọn không dùng lấy hạtlàm giống. Khi quả đãchuyển chín đỏ, hoặc chín một nửa là có thể thuhoạch để lấy hạt. Ở kho tiếp tục đểquả chín. Tiến hành bổ quả, vắt hạt, cho lên men từ 2– 5 ngày (tuỳ nhiệt độ), đãihạt, rửa thật sạch. Sau đó hạt được phơi ở nắng nhẹ,gió nhẹ, hoặc sấy. Hạt khôđược bảo quản đúng kỹ thuật.5.2. Sản xuất hạt giống cà chua ưu thế laiCác giống ưu thế lai F1 hay còn gọi là các giống laicó ưu điểm mà các giốngthuần khó có thể đạt được. Ngày nay việc nghiên cứutạo ra các giống lai và côngnghệ sản xuất hạt lai F1 được thế giới rất quan tâm.Để tạo giống ưu thế lai cần xây dựng tập đoàn cácgiống, dòng, chúng đượcnghiên cứu tốt về các đặc trưng, đặc tính. Việc đánhgiá các khả năng kết hợp chung(g.c.a), kết hợp riêng (s.c.a) của các giống, dòng làvấn đề rất quan trọng và cầnthiết trong việc tạo giống ưu thế lai. Để đánh giá cáckhả năng kết hợp, ta thường ápdụng các phương thức lai như dialen, lai đỉnh vớiviệc sử dụng bộ giống thử tốt. Từđó ta thiết lập các chương trình để thu các F1 từ cáctổ hợp lai (tập đoàn giống laiF1) đánh giá, chọn lọc ra các tổ hợp có triển vọng vàchúng được đưa vào các thửnghiệm khác nhau, từ đó chọn ra giống lai phục vụsản xuất theo các mục tiêu đề ra.Đối với các giống lai F1, hàng năm cần phải liên tụcsản xuất hạt giống trên cơsở lai giữa bố mẹ. Vì thế công nghệ sản xuất hạtgiống lai F1 là vấn đề hết sức quantrọng, nó quyết định quy mô sử dụng và hiệu quảkinh tế của giống lai.Chi phí lớn cho sản xuất hạt giống lai F1 là việc khửđực và thụ phấn. Để giảmnhẹ chi phí cho khử đực, có thể sử dụng các dòng mẹcó các dạng bất dục đực khácnhau. Ở cà chua đã phát hiện ra nhiều gen (lặn) ởnhân gây bất dục hạt phấn như ms- 32, ms - 35, 446 ms… Ngoài ra, đã phát hiện ra cácdạng bất dục đực có chứcnăng có ý nghĩa ứng dụng như gen ps – bao phấnkhông mở, các dạng có vòi nhụycái vươn cao hơn bao phấn… Tuy nhiên, khi sử dụngcác dạng bất dục đực nêu trênthường gặp nhiều trở ngại như tính bất dục thường cóhiệu quả đa hiệu bất lợi, ảnhhưởng lớn tới năng suất và khả năng thích ứng củacác con lai.Vấn đề khử đực bằng tay (thủ công) vẫn là phươngthức khử đực chủ yếu trongsản xuất hạt lai. Đặc điểm cấu trúc hoa cà chua khônggây nhiều khó khăn cho việcthực hiện thao tác này. Hơn nữa từ một quả cà chualai có thể thu được nhiều hạt.Nếu hạch toán kinh tế, việc sản xuất hạt lai cà chuaF1 với khử đực thủ công vẫnđem lại hiệu quả tốt, và có thể sản xuất ra khối lượnghạt giống F1 đủ lớn đáp ứngcho nhu cầu sản xuất.Ruộng sản xuất hạt lai F1 thường bố trí tỉ lệ 1 bố - 6mẹ. Cây bố có thể trồngmau hơn và thường trồng trước cây mẹ 6 - 7 ngày.Các cây mẹ trồng ở luống theohàng đôi, luống có rãnh rộng để tiện cho việc thao tácđi lai. Ở miền Bắc Việt Namsản xuất hạt lai cà chua F1 thường tiến hành vào vụđông (vụ thuận lợi trong năm).Sau khi thụ phấn 4 - 5 ngày, bầu nhụy cái bắt đầu nởphình ra, báo hiệu hoa laiđậu quả. Khi quả chuyển chín đỏ có thể thu hoạch đểlấy hạt theo quy trình kỹ thuật.