NHÂN GIỐNG HỮU TÍNH

Tham khảo tài liệu nhân giống hữu tính, nông - lâm - ngư, nông nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHÂN GIỐNG HỮU TÍNH NHÂN GIỐNG HỮU TÍNH Có những cách thụ phấn chính như sau: a) Tự thụ phấn: Là cách thụ phấn cho một hoa bằng hạt phấn củachính nó, hay của một hoa khác trên cùng một cành, một cây, hoặc trongcùng một dòng đã được nhân giống vô tính. Người ta mở rộng khái niệm tự thụ phấn giữa các cá thể của cùng mộtloài tự nhiên sang cả việc tự thụ phấn của các giống đã được lai tạo.Trongtrường hợp đầu, con cái phép tự thụ phấn ấy thường ít khác biệt nhau. Còntrường hợp sau không ai có thể dự đoán nổi mức độ sai khác c ủa chúng. Đểphân biệt trường hợp này, người ta gọi là sự tự thụ phấn ở cây lai. b) Giao phấn: Như đã nói, giao phấn trong tự nhiên là hiện tượngthông thường, gần như bắt buộc đối với hầu hết các loài lan. Đó là nguyênnhân vì sao họ lan có số lượng chủng loại rất phong phú. Đó cũng là phươngthức tồn tại, phát triển và tiến hoá ưu thế hơn cả của họ thực vật này tronghướng thụ phấn nhờ côn trùng. Giao phấn là việc thụ phấn cho một hoa bằng hạt phấn của một dòngvô tính khác có những khác biệt rõ nét so với dòng được thụ phấn. Xa hơnnữa, là bằng hạt phấn của một loài khác trong cùng một chi; và đặc biệt làcủa một chi khác trong họ lan. Giao phấn khác loài của Cymbidium rất phổ biến, còn giao phấn khácchi Cymbidium đã được giới thiệu như: Cymbidium x Phajus, Cymbidium xSpathoglotis... Giao phấn thể hiện rõ sức lai, vì vậy con lai luôn luôn dễ thích nghivới điều kiện sống, phát triển mạnh hơn cây bố mẹ, mức độ dị biệt giữa cáccon lai rất lớn và số lượng cá thể khá cao. Việc tự thụ phấn hay giao phấn đều tạo ra những giống mới, qua chọnlọc, có những đặc tính hơn hẳn cây bố mẹ. Tuy vậy khi lai tạo giốngCymbidium, người ta chỉ mới nắm được một số quy tắc sau: - Lai giữa nhóm phụ sinh với nhóm địa sinh rất khó thành công. - Có thể xuất hiện dạng đa bội do lai, tức là con lai khác hẳn bố mẹ vềsố lượng lẫn chất lượng di truyền. - Phần lớn con lai di truyền kiểu cấu tạo hoa theo dòng mẹ và màu sắctheo dòng bố. - Lai trở lại con lai với cây mẹ sẽ củng cố đặc tính dòng ngày càng rõnét hơn. Tất nhiên, không có mấy phép lai trùng hợp nhau về kết quả bởi vìkhông nơi nào có đủ điều kiện để gieo cấy và nuôi trồng tất cả hàng trămngàn hạt của chỉ một quả lai, chưa nói đến việc chọn bố mẹ có đặc điểmkinh tế nào để làm vật liệu lai ban đầu. Cho nên, việc tạo giống mới là việcđáng làm trong các vườn lan Đà Lạt. Công việc tạo giống hữu tính có thể tóm lược ở các bước sau: a) Chọn cây bố mẹ khỏe mạnh, phát hoa to, hoa nhiều, nhất là khôngbị bệnh virus, đưa vào nơi mát thường xuyên, ánh sáng trực tiếp dưới 50%và không quá ẩm. b)Cắt bỏ nụ hoa thứ 1 và các nụ hoa từ vị trí thứ 4 trở đi (chỉ giữ lạihoa thứ 2 và 3 kể từ gốc lên). Bôi thuốc chống nấm vào vết cắt. c) Hạt phấn có thể lấy từ hoa tươi hay đã lấy trước đó vài tháng và bảoquản trong tủ lạnh. d) Khi hoa của cây mẹ bắt đầu nở từ 1 đến 2 ngày đặt hạt phấn vàonuốm nhụy. e) Nên gỡ bỏ hạt phấn của hoa đã được thụ phấn. f) Treo bảng ghi tên cây mẹ, cây bố và ngày lai. Trường hợp bất thụ cũng có thể xảy ra khi lai khác chi, khác loài, hoặccây bố mẹ khác nhau về số lượng nhiễm sắc thể. Một phép lai bất thụ sẽ cónhững biểu hiện sau: - Sau khi lai, cánh môi không đổi màu, hoa không tàn. - Hoa tàn, bầu noãn phình ra nhưng sau đó tàn và rụng. - Bầu noãn lớn và chín bình thường nhưng không có hạt. - Có hạt nhưng đều là hạt lép Khi quả to tròn, bắt đầu đổi màu xanh sang vàng nhạt thì thu hoạch,trước khi quả tự mở. Quả thu hoạch được mở lấy hạt và gieo trong điều kiện vô trùng, trênmôi trường dinh dưỡng để cho hạt nảy mầm và phát triển thành cây. Nuôitrồng và chăm sóc như cây cấy mô. Việc chọn giống Cymbidium theo ý đồ của người lai tạo có thể dừnglại ngay sau khi cây ra hoa. Nhưng phải qua 2 đến 3 vụ hoa nữa mới đánhgiá hết tiềm năng của giống mới. Từ đó hoàn chỉnh kỹ thuật nuôi trồng vàtiến hành nhân giống vô tính. Chúng tôi đề nghị đặt tên giống theo ký mã hiệu như đã giới thiệu ởchương 3, nhằm mục đích giản tiện việc ghi tên cây bố mẹ và con lai hìnhthành, tránh nhầm lẫn và dễ chọn lọc. ...