Nhân một trường hợp ngộ độc methotrexate trên bệnh nhân vảy nến

Bài viết Nhân một trường hợp ngộ độc methotrexate trên bệnh nhân vảy nến báo cáo một trường hợp ngộ độc MTX trên bệnh nhân vảy nến nhằm tổng hợp các triệu chứng cũng như hướng tiếp cận, quản lý trên các đối tượng bệnh nhân này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhân một trường hợp ngộ độc methotrexate trên bệnh nhân vảy nến Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 3 * 2021 NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP NGỘ ĐỘC METHOTREXATE TRÊN BỆNH NHÂN VẢY NẾN Lê Quốc Hùng1, Hứa Thoại Tâm1, Nguyễn Thị Thủy Ngân1, Doãn Uyên Vy2 TÓM TẮT Methotrexate (MTX) liều thấp hiện vẫn là một trong những thuốc ức chế miễn dịch thường được kê đơn cho các trường hợp vảy nến nặng và một số bệnh tự miễn vì tính an toàn, hiệu quả và rẻ tiền. Tuy nhiên, lạm dụng hoặc sử dụng MTX không đúng cách có thể dẫn đến ngộ độc. Ở đây chúng tôi báo cáo một trường hợp ngộ độc MTX nặng ở bệnh nhân vảy nến với sốt, giảm ba dòng tế bào máu và loét da-niêm mạc. Triệu chứng lâm sàng đa dạng và không điển hình của ngộ độc MTX, đặc biệt là các tổn thương da niêm có thể là thách thức đối với bác sĩ lâm sàng trong việc chẩn đoán sớm và chính xác. Tại các cơ sở y tế chưa có các xét nghiệm để chẩn đoán xác định ngộ độc MTX, chẩn đoán sớm dựa trên một bệnh sử gợi ý ngộ độc kết hợp thăm khám lâm sàng toàn diện. Từ khóa: ngộ độc methotrexate, vảy nến, suy tủy, tổn thương da niêm ABSTRACT PSORIASIS PATIENT SUFFERS METHOTREXATE TOXICITY: A CASE REPORT Le Quoc Hung, Hua Thoai Tam, Nguyen Thi Thuy Ngan, Doan Uyen Vy * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 25 - No. 3 - 2021: 14 - 18 Low-dose methotrexate (MTX) remains one of the immunosuppressants commonly prescribed for severe psoriasis and a number of autoimmune diseases because it is safe, effective, and cheap. However, abuse or improper use of MTX may result in poisoning. Here we report a case of severe MTX poisoning in psoriasis patient with fever, pancytopenia and skin-mucous ulcerations. The diverse and atypical presentation of MTX toxicity, particularly skin lesions can challenge clinicians to an early and approriate diagnosis. In the absence of confirmed laboratory test of MTX poisoning, a history of potential MTX overdose with comprehensive physical examination should be obtained to access proper diagnosis. Keywords: methotrexate poisoning, psoriasis, pancytopenia, skin-mucous lesions ĐẶT VẤN ĐỀ chuyển hóa acid folic, các tác dụng phụ của methotrexat thường liên quan đến chuyển hóa Methotrexate (MTX) ra đời v|o năm 1947, là folat (nhưng không liên quan đến tác dụng một loại thuốc hoá trị liệu và ức chế miễn dịch. chống viêm). Do vậy, bệnh nhân điều trị bằng MTX được sử dụng trong điều trị ung thư, thai methotrexat thường được dùng bổ sung acid ngoài tử cung và một số bệnh lý tự miễn. Năm folic(2,3). 1951, MTX được FDA chấp thuận cho chỉ định điều trị vảy nến với liều 7,5 mg/tuần, tăng liều từ MTX tương đối an toàn, hiệu quả và rẻ tiền. từ và không quá 25 mg/tuần(1). Tuy nhiên, thuốc cũng có thể g}y độc tính nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu lạm dụng Cơ chế chống viêm của methotrexat liên hoặc sử dụng không đúng c{ch. Mặc dù độc tính quan đến ức chế tổng hợp ADN trong các tế bào n|y thường gặp hơn khi dùng liều cao, tuy viêm, giảm nồng độ tự kháng thể, có tác dụng nhiên cũng có thể gặp ở bất kỳ mức liều nào. chống viêm do giải phóng adenosin và giảm nồng độ cytokin. Do có tác dụng ức chế enzym Ngộ độc MTX có thể biểu hiện trên nhiều hệ dihydrofolat reductase tham gia quá trình cơ quan như tiêu hóa, huyết học, da niêm, hô Khoa Bệnh Nhiệt Đới, BV Chợ Rẫy 2Khoa Dinh dưỡng, BV Chợ Rẫy 1 Tác giả liên lạc: TS.BS. Lê Quốc Hùng ĐT: 0918030343 Email: hung64vien@gmail.com 14 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 3 * 2021 Nghiên cứu Y học hấp, thần kinh… Trên một bệnh nhân (BN) vảy thương dạng hình bia có hoại tử ở trung tâm, nến đã có sẵn các tổn thương trên da, việc thăm tẩm nhuận, đóng m|i đen, một số đã tróc m|i, kh{m v| x{c định các tổn thương da niêm mới ấn đau. Loét niêm mạc họng miệng. Bệnh nhân xuất hiện do độc tính của MTX là vô cùng quan được chẩn đo{n: Dị ứng da – Giảm bạch cầu trọng. Do đó, chúng tôi b{o c{o một trường hợp hạt nặng do Methotrexate – vảy nến. Các xét ngộ độc MTX trên bệnh nhân vảy nến nhằm nghiệm cơ bản cho thấy có ...