NHÂN TRƯỜNG HỢP NGỘ ĐỘC CHẤT TRUI THÉP

Tóm tắt : Cyanure là chất độc lâu đời, có tác dụng độc tính nhanh, có trong một số loại thức ăn, khí sinh ra trong đám cháy, và được sử dụng rộng rãi làm hóa chất trong công nghiệp, luyện kim… Thỉnh thoảng ta có thể gặp ngộ độc cyanure tại khoa cấp cứu của bệnh viện. Việc chẩn đoán dựa vào bệnh sử và triệu chứng lâm sàng phù hợp ngộ độc cyanure, và điều trị ngộ độc cyanure cần phải được tiến hành nhanh chóng ngay khi nghi ngờ để cứu sống bệnh nhân mà...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHÂN TRƯỜNG HỢP NGỘ ĐỘC CHẤT TRUI THÉP NHÂN TRƯỜNG HỢP NGỘ ĐỘC CHẤT TRUI THÉP BS. Doãn Uyên Vy (Phòng NCKH và khoa ICU) Tóm tắt : Cyanure là chất độc lâu đời, có tác dụng độc tính nhanh, cótrong một số loại thức ăn, khí sinh ra trong đám cháy, và được sử dụng rộng rãilàm hóa chất trong công nghiệp, luyện kim… Thỉnh thoảng ta có thể gặp ngộ độccyanure tại khoa cấp cứu của bệnh viện. Việc chẩn đoán dựa vào bệnh sử và triệuchứng lâm sàng phù hợp ngộ độc cyanure, và điều trị ngộ độc cyanure cần phảiđược tiến hành nhanh chóng ngay khi nghi ng ờ để cứu sống bệnh nhân mà khôngcần chờ kết quả của xét nghiệm tìm cyanure/máu hay dịch dạ dày. Abstract: Cyanide, long considered a toxic, fast deadly substance, presentsin some foods, products of combustion of synthetic materials, has been widely usedin industry, metallurgy…Sometimes cyanide poisoning cases were admitted toEmergency department. Diagnosis bases on the historical circumstances and someinitial findings corresponding cyanide poisoning, and therapy must be carried outimmediately to save their lives as soon as raise of suspicion of cyanide poisoning.The clinician need not wait the results of the laboratory findings such as cyanidein blood or gastric juice because they were delayed in confirmation. Bệnh cảnh: Bệnh nhân nữ, 28 tuổi, nhập Cấp cứu bệnh viện Chợ Rẫy trong t ình trạnghôn mê, co giật tay, thở hước, mạch 100lần/phút, huyết áp 110/70 mmHg, đồng tử2mm, khám các cơ quan khác không phát hiện bất thường. Chẩn đoán ban đầu làhôn mê chưa rõ nguyên nhân. Sau một giờ nhập viện, bệnh nhân tụt huyết áp còn30/0 mmHg, khí máu động mạch có tình trạng toan chuyển hóa nặng với pH7,040; pCO 2 19,9 mmHg; pO 2 337 mmHg; HCO 3 - 5,4 mmol/l; các xét nghiệmtìm độc chất gây nghiện trong máu và nước tiểu đều âm tính, SGOT 138 U/L,CTscan đầu bình thường. Sau nhập viện 3 giờ, người nhà đem vào lá thư tuyệtmệnh và mẫu vật dùng để trui sắt thép có sẵn trong nhà vì anh trai bệnh nhân làmnghề trui sắt thép tại nhà, và nghi ngờ bệnh nhân đã uống chất này vì người nhàbiết đây là chất độc gây chết người nhưng không biết tên hóa chất là gì. Bệnh nhânđược điều trị hỗ trợ với bù dịch, natribicarbonate 5%, rửa dạ dày, vận mạch. Sau24 tiếng bệnh được chuyển khoa ICU. Tại ICU, bệnh nhân có sinh hiệu: mạch100lần/phút, huyết áp 40/0 mmHg, đồng tử giãn 4mm, PXAS (-). Xét nghiệm mengan tăng so với ban đầu với SGOT 412 U/L, SGPT 141 U/L; ion đồ có tăng Na +162 mEq/l, hạ K + 2.18 mEq/l. Hội chẩn khoa Nội Thần Kinh và khoa Bệnh NhiệtĐới có cùng chẩn đoán: Hôn mê chưa rõ nguyên nhân, suy hô hấp, trụy tim mạch,viêm gan cấp, rối loạn ion đồ. Sau 39 giờ nhập viện, bệnh nhân có mạch rời rạc,hồi sức tích cực không hiệu quả, bệnh nhân tử vong, và khoa ICU có chẩn đoáncuối cùng là Ngộ độc chất luyện thép gây hôn mê, suy hô hấp, trụy tim mạch. Bàn luận: Bệnh sử: Với bệnh cảnh xảy ra đột ngột, bệnh nhân rơi vào hôn mê, suy hôhấp, co giật, kèm theo người nhà mang vào bệnh viện lá thư tuyệt mệnh và mẫuvật dùng để trui sắt thép vì nghi ngờ bệnh nhân đã uống chất độc này dù người nhàkhông biết tên hóa chất mình vẫn thường sử dụng để trui sắt thép là gì. Trước bệnhcảnh như trên cho phép ta suy luận đây là trường hợp ngộ độc do tự tử, mà chấtđộc dùng để tự tử là chất dùng trui sắt thép, đó chính là chất có chứa cyanure (tênthường gọi là ferrocyanide, là dạng muối sắt cyanure). Chất này được thợ rèn sẽcho thêm vào trong quá trình nung rèn sắt, thép với mục đích làm cho sắt, thépcứng hơn. Do đó, khi tiếp cận bệnh nhân như trên, cho phép ta định hướng chẩnđoán ngay là nghĩ nhiều đến ngộ độc cyanure. Theo y văn, với bệnh sử có nguồn tiếp xúc với các chất như hóa chất gỡmóng tay giả, trong đám cháy tơ, len, cao su nhân tạo, hóa chất chùi bóng kimloại, rửa hình, hóa chất tách vàng bạc, một số thuốc trừ nấm, chuột, làm việc ởphòng thí nghiệm, ăn hạt trái cây như trái mơ, cherry, đào, hạnh nhân đắng, khoaimì, măng tre, uống thuốc điều trị ung th ư Laetrile, hít khói thuốc lá đều có chứacyanure. Do đó, khi ta nhận được thông tin bệnh sử có liên quan đến tiếp xúc vớinhững hóa chất trên, có thể giúp ta có định hướng chẩn đoán nghi ngờ ngộ độccyanure và kèm theo các triệu chứng lâm sàng phù hợp với ngộ độc cyanure. Lâm sàng: Bệnh nhân có hôn mê, co giật, suy hô hấp, tình trạng toanchuyển hóa nặng không giải thích được, hạ huyết áp, mạch nhanh, men gan tăng,rối loạn ion đồ, đồng tử giãn trễ là những triệu chứng phù hợp với bệnh cảnh ngộđộc cyanure. Kết hợp với bệnh sử của bệnh nhân cho phép ta chẩn đoán ngộ độccyanure. Cyanure là chất có độc tính cao, và tác dụng độc tính rất nhanh khi vào cơthể qua đường hô hấp, tiếp xúc qua da, và qua đường tiêu hóa. Liều tử vong trungbình qua đường tiêu hóa là 1,52 mg/kg, nhưng có báo cáo liều tử vong ở mức 0,56mg/kg, khi hít thở phải hơi HCN ở mức 556ppm tr ...