NHIỄM CYTOMEGALOVIRUS (CMV) VÀ THAI KỲ

Siêu vi CMV lần đầu tiên được phân lập từ một bệnh nhân mắc bệnh “tế bào to có chứa túi to trong nhân và túi nhỏ hơn trong tế bào chất” (cytomegalic inclusion disease), hiện nay được xem là một tác nhân quan trọng gây nhiều bệnh cho mọi nhóm tuổi, từ các khuyết tật bẩm sinh nặng nề cho đến các rối loạn bệnh lý đi từ bệnh cảnh không triệu chứng, nhiễm âm thầm, đến hội chứng “tế bào to đơn nhân” rồi nhiễm toàn thân ở người suy giảm miễn dịch. CMV gồm nhiều loại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHIỄM CYTOMEGALOVIRUS (CMV) VÀ THAI KỲ NHIỄM CYTOMEGALOVIRUS (CMV) VÀ THAI KỲSiêu vi CMV lần đầu tiên được phân lập từ một bệnh nhân mắc bệnh “tế bào to cóchứa túi to trong nhân và túi nhỏ hơn trong tế bào chất” (cytomegalic inclusiondisease), hiện nay được xem là một tác nhân quan trọng gây nhiều bệnh cho mọinhóm tuổi, từ các khuyết tật bẩm sinh nặng nề cho đến các rối loạn bệnh lý đi từ bệnhcảnh không triệu chứng, nhiễm âm thầm, đến hội chứng “tế bào to đơn nhân” rồinhiễm toàn thân ở người suy giảm miễn dịch.CMV gồm nhiều loại siêu vi, thuộc nhóm β herpes virus, thường ẩn trong nguyên bàosợi để phân chia và tăng trưởng.DỊCH TỄ HỌCCMV có mặt trên toàn cầu.Ở Hoa Kỳ, khoảng 1% sơ sinh bị nhiễm CMV; ở các nước đang phát triển, tỷ lệ nàycòn nhiều hơn.Cuộc sống cộng đồng và vệ sinh cá nhân kém là điều kiện thuận lợi cho bệnh pháttriển. Nhiễm ở tuổi chu sinh và trẻ em nhỏ xảy ra rất thường xuyên.CMV có thể hiện diện trong sữa mẹ, nước miếng, phân người và nước tiểu. Sự lâytruyền có thể bắt đầu từ các nhà trẻ, các bé đem virus về nhà lây cho mẹ rồi từ mẹ lạilây truyền tiếp cho thai nhi và sơ sinh. Khi trong nhà có một bé bị lây nhiễm thì trongvòng 6 tháng sau, 50% thành viên gia đình sẽ có CMV (+).CMV không lây truyền qua một vài tiếp xúc mà cần có thời gian tiếp cận khá lâu dài.CMV còn có thể lây truyền qua đường tình dục, hiện diện âm thầm trong tinh dịch vàchất dịch tiết ở cổ tử cung.Truyền máu cũng là một cách lây truyền CMV.Một khi đã bị nhiễm thì người bệnh sẽ mang CMV đến trọn đời, mặc dù khôngtriệu chứng. Các đợt tái phát (reactivation) sẽ xảy ra khi các tế bào miễn dịch T bị suyyếu, có thể do bệnh như nhiễm HIV hoặc do thuốc ức chế miễn dịch sử dụng trongghép tủy, ghép nội tạng. Yếu tố nguy cơ Triệu chứng chính Điều trị Dự phòngĐốitượngThai nhi Mẹ nhiễmBệnh “tế bào to chứa Không có Mẹ tránh bị nhiễm, có phát “hạt virus”trong nhân (ganciclovir?) thể sử dụng nguyên tế bào chất trong 3 thángvà immunoglobuline đầu thai kỳ (cytomegalic trong khi mang thai? inclusion disease)Bệnh trạngSốt, bạch cầu giảm, Ganciclovir hoặc Tầm sóat CMV ở Tìnhnhân ghép nhiễm của người viêm phổi, bệnh lý valganciclovir người cho nội tạng;nội tạng cho và người đường tiêu hóa điều trị dự phòng bằng nhận, chế độ sử ganciclovir hay dụng thuốc ức chế miễn dịch valganciclovirBệnh Tuổi; các bệnh ở Viêm phổi, bệnh lý Ganciclovir hoặc thêmTầm sóat CMV ởnhân ghép người cho và đường tiêu hóa người cho nội tạng; CMVtủy người nhận; điều trị dự phòng bằng immunoglobuline CMV (+) ganciclovir hay valganciclovirBệnh Tế bào CD4+T Viêm mạc, Ganciclovir, Uống valganciclovir võng dưới 100/mL bệnh lý đường tiêu valganciclovir,nhân huyết thanh; hóa, thần kinhAIDS foscarnet hay CMV (+) cidofovirCƠ CHẾ SINH BỆNHNhiễm CMV ở thai nhi (CMV bẩm sinh)Có thể do mẹ nhiễm CMV tiên phát hay CMV có sẵn trong cơ thể mẹ tái hoạt động.Tuy nhiên, nếu thai hay sơ sinh nhiễm CMV có biểu hiện triệu chứng lâm sàng thìgần như luôn luôn là mẹ đã bị nhiễm tiên phát trong khi mang thai. Các yếu tố xácđịnh và tiên lượng bệnh nặng chưa rõ, có thể do cơ thể bị suy yếu miễn dịch.Nhiễm CMV ở người lớn hoặc trẻ emThường gây ra phản ứng mạnh của các tế bào lymphô T, đưa đến hội chứng đa bàođơn nhân (mononucleosis) giống như nhiễm siêu vi Epstein-Barr: trong máu ngoại vicó nhiều tế bào lymphô không điển hình, chủ yếu là tế bào lymphô T (CD8+). Tế bàoB hoạt hóa đa dòng gây ra yếu tố dạng thấp khớp (rheumatoid factors) và các khángthể tự miễn khác.Một khi đã nhiễm, CMV sẽ tồn tại suốt đời trong cơ thể người nhiễm bệnh.Nơi CMV tồn lưu có thể là nhiều loại tế bào và ở nhiều cơ quan khác nhau. Khitruyền máu hay ghép tạng, có thể làm lây truyền CMV sang người nhận máu haytạng. Tuyến nước bọt hay ruột là nơi nhiễm tiềm tàng, nơi CMV ẩn náu. Khi phảnứng miễn dịch của tế bào T bị suy yếu có thể do bệnh lý do sử dụng thuốc ức chếmiễn dịch, siêu vi CMV ẩn náu trong cơ thể sẽ phái hoạt động, gây bệnh. CMVcũng có thể gây giảm đáp ứng của tế bào T, làm cơ thể bệnh nhân dễ nhiễm các loạivi khuẩn hay siêu vi khqẩn khác như Pneumocystis, tác nhân đưa đến viêm phổi kẽ.BỆNH HỌCSau khi nhiễm CMV, các tế bào biểu bì phình to lên gấp 2 – 4 lần tế bào bình thường.Trong nhân tế bào có một mảnh vụn khoảng 10 µm nằm lệch một bên, bao quanh bởimột vòng sang, giống như “mắt cú”. Các tế bào này được nhìn thấy ở nhiều cơ quannhư tuyến nước bọt, phổi, gan, thận, ruột, tụy, tuyến thượng thận và hệ thần kinhtrung ương.Phản ứng viêm được tìm thấy ở tế bào huyết tương, tế bào lymphô, bạch cầu đơnnhân-thực bào. Đôi khi còn có phản ứng mô hạt, thường có ở gan. Nhiễm CMV cóthể dẫn đến viêm cầu thận.Đáp ứng miễn dịch kháng thể - kháng nguyên đặc trưng cho CMV xảy ra sau tuần lễthứ 6.BIỂU HIỆN LÂM SÀNGNhiễm CMV bẩm sinhBiểu hiện lâm sàngThai nhi nhiễm CMV có thể có nhiều dạng biểu hiện lâm sàng: ...