Nho giáo Việt Nam và văn hóa Đông Á

Nho giáo Việt Nam được xem là một trong những tín ngưỡng quan trọng của Việt Nam, đóng góp trong việc xây dựng chỗ dựa vững chắc trong việc phát triển kinh tế, lịch sử, kiến trúc và tồn tại các triều đại phong kiến như Nhà Lý, Nhà Trần, Nhà Lê, Nhà Nguyễn,... Hiện nay có khoảng 3,5% đến khoảng 4% dân số theo Nho giáo, nhưng hầu hết là ở Bắc Bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nho giáo Việt Nam và văn hóa Đông Á TRIET HOC, SO 2 (225), T H A N G 2-2010 NHO GIAO VIET NAM VA V A N HOA DONG A TLf THirC TifiN V A N HOC VlfiT NAM, GOP THEM MOT TIENG NOI PHUirNG PHAP LUAN VAO CUOC THAO LUAN QUOC TE VE VAN DE NHO GIAO VA NUf QUYEN TRAN NHO THIN (•) Bdi viit khdo sdt de tdi phu nO trin thitc tevdn bdn vdn hgc Viet Nam tO theky XVIII dinddu thiky XX. Giai dogn ndy, bin canh sit xudt hien mot sonhd vdn, nhd thd phu nO, dd cdkhdng it tdc gid Id nhd Nho - ngOdi ddn dng viet vephu nO. Tuy nhien, tinh hinh khd phOc tap:co nhiing nhd Nho binh vUc ngOdi phu nO, nhiing cdng cd khong it nhd Nho dOng tren quandiem dgo dOc bdo thu. cua Nho gido len dn, da kich cdc nhdn vgt phu nO dUdc di cao. Thitc techo thay, khdng the ddn gidn nhO nhieu nhd nghien cOu qudc te dd ldm, vdi tinh thdn lUdngnguyen (dilemma), hoac kit tgi ddn thudn, hoac binh vitc mot chieu Nho gido trong vdn de nUquyen, md nin xudt phdt tO tinh thdn nhdt nguyin luan (monism). 1. D i u thd ky XX, trong xu thd ehung chinh Lao Trang mdi la hoc thuygt nflcua chau A, ma Phuc Trach Du Cat (*) Pho giao sU, tien si, Triidng Dai hpc Khoa hpc(Phukuzawa Yukichi) diin ta la thoat A Xa hpi va Nhan vSn, Dai hpc Quoc gia Ha Npi.luan (thoit khdi chau A), nhieu tri thfie (1) Xem bai viet gay git ciia Lam Ngii Dadng: Tu tUcing nil quyen cl Trung Quoe co dai, Feministvfing D6ng A - hay vfing van hda Han - thought in Ancient China. In lai trong sach Chinese Women Through Chinese Eyes. Li Yu-ning,da tign hanh phg p h i n nhieu gii tri editor. A East Gate Book M.E.Sharp, Inc.Armonktruyen thdng phfidng Ddng, trong dd ed New York London, England, 1992. (2) Phan Khoi (1887-1959) co the la tac gia VietNho giao. Trong cac xu hfidng phg phan Nam dau tien phe phan Nho giao dan ap phu nil mot each he thong trong loat bai Tdng Nho vdi phuNho giio dd, cd mot xu hfidng phg phan nU tren bao Phu nU tdn vdn, Sai Gon, 1931. OngNho giao nhfi mot hoe thuygt nam quydn cung la ngiidi dich Lo Tan trong cac nam 1955- 1956. (Xem: Phan Khoi viit vd dich Ld Tdn, Lai- dan ap nfl quydn. O Trung Qudc, ed thg Nguyen An sUu tam, Nxb Hpi nha van, 2007).kd ddn Ld Tan, Lam Ngfl Dfldng(l); d Viet (3) Co the ke mot so sach phe phan trUc tiep hay gian tiep viec Nho giao dan ap nQ quyen trong linhNam, tigu bidu la Phan Khdi (1887- viic tinh nhU: Vuat qua hang rao cua truyin thdng nam quyen: phe phdn y thUc nam quyen1960) (2). Viec phg phan Nho giao dan ap trong vdn hoc ciia LUu Tue Anh, [^tH^^lfphu nfl hien v i n tiep tuc(3). 6 Trung i S K l ^ H A ^ + liftSciHWJtt^iJ], tm^ t,:ibM,-=. R ^ ] £ , 1995; Gidi tinh vd vdn hda Trung Quoc cuaQudc, nhflng tieng noi Ign an gay g i t Nho Liiu Dat Lam, [14^4^1:4:la.^Ji^ilffiS. ARtlimtt], 1999; Nam nhdn vd nU nhdn Trung Qudc cua Dichgiao nhfl mot hoc thuygt d i n ap nfl quyen Trung Thien, [fSW liAfn:^A],fv + ^ t , ±-^^cd khi di doi vdi cam hflng khang dinh zlfcBKStt], 1999, tai ban 2008. 15TRAN NHO THINquyen(4). Dfidng nhfl van de nfl quydn la kh6ng gian Noi - Ngoai di cho thly sfldiem ygu eua Nho giao, ed thg dung nd de phan cong nam nfl ci Trung Quoc veha guc Nho giao. phfldng dien van hoa - xa hoi la hdp ly. Tuy nhign, trong boi canh Nho gido Tie gia Li-Hsiang Lisa Rosenlee ngu Ignnhiet hien nay, khi nhflng gia tri Nho 4 nhiem vu cua chuygn luan nay: 1)giao da va dang dfldc xem xet lai, khi chu nghign efiu ngudn goc Nho giao va daotrfldng phuc hfing Nho hoc vdi tfi each Nhan; 2) nghign efiu sd dd tfl duy cuamot he tbgn^ gia tri tinh t h i n truyen ngfidi Trung Quoc do Nho giao trinh bay,th6ng dfidc nhidu hoe gia Trung Quoc va nhfl dm/dUdng, ngi/ngogi de iing dungnfidc ngoai quan tam, da x u i t hien vao tim higu vi tri ngfldi phu nfl; 3)khdng it cdng trinh bdnh vfic Nho giao nghign cflu quan he qua lai gifla Nho giaotrong van de phu nfi. Nhieu hoe gia hien va he thdng gidi cua Trung Quoc, vai trdnay cho ring, viec kgt toi Nho giao dan cua Nho giio trong bien minh va duy triap phu nfl la kgt qua cua each nhin Au cau true gia dinh phu quyen eua xa hoichau trung tam luan (Eurocentrism), hay Trung Quoc, xem xet ngfldi phu nfl khongla kdt qua eua viec lay he gia tri cua nam phai vdi tfl each nan nhan, ma la ngfldigidi de ap dat cho. phu nfl. Theo ho, thflc cung tham gia duy tri thfie t i i n phan bietra, Nho giao ed tiem nang cua mot hoc gidi ci Trung Quoc, tfic xem xet ngfldi phuthuygt nfl quyen, hay Nho giao chinh la nfl khong phai nhfl mot thflc thg tflnfl quyen (Confucianism is feminism). nhign, ma la, mot thflc the van hoa; 4) diNgu nhfi trfidc day, khi phan tich van de ra ngoai sfl phg phan mot chieu cae yeuNho giao va phu nfi, ngfidi ta chi xuat to phan biet gidi cua Nho giao va giai cauphat tfi k h i i niem sex - gidi tinh (sex dfidc true ehinh sach ve gidi, dfla ra diem nh ...