Nhu cầu văn hóa tinh thần của học sinh trung học phổ thông Hà Nội hiện nay (qua khảo sát một số trường THPT trên địa bàn)

Nhu cầu văn hóa tinh thần của học sinh THPT Hà Nội nhìn chung không có gì khác thường so với đại bộ phận giới trẻ và học sinh THPT cả nước hiện nay, chủ yếu vẫn là mong muốn được hưởng thụ và sáng tạo, được thể hiện, phát huy thiên hướng, năng lực, sở trường riêng của mình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhu cầu văn hóa tinh thần của học sinh trung học phổ thông Hà Nội hiện nay (qua khảo sát một số trường THPT trên địa bàn)132 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI NHU CẦU VĂN HÓA TINH THẦN CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG H0 NỘI HIỆN NAY (QUA KHẢO SÁT MỘT SỐ TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA B0N) Trịnh Thanh Trà1 Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Tóm tắt: Nhu cầu văn hóa tinh thần của học sinh THPT Hà Nội nhìn chung không có gì khác thường so với đại bộ phận giới trẻ và học sinh THPT cả nước hiện nay, chủ yếu vẫn là mong muốn được hưởng thụ và sáng tạo, được thể hiện, phát huy thiên hướng, năng lực, sở trường riêng của mình. Do có điều kiện tốt hơn, nên sở thích, nhu cầu, đòi hỏi về văn hóa tinh thần của học sinh THPT Hà Nội có phần cao hơn; tính chất, mức độ cũng khác hơn so với học sinh THPT ở các tỉnh thành khác. Từ khoá: học sinh THPT, nhu cầu văn hóa tinh thần, hưởng thụ, sáng tạo.1. MỞ ĐẦU Nhu cầu, khát vọng của con người nảy sinh từ đời sống thực tại và hướng tới mục đíchtrước hết là đáp ứng, thỏa mãn những đòi hỏi riêng, thiết thực của mỗi người. Người tathiếu cái gì thì cần và mong muốn cái đó, song muôn đời nay nhu cầu, khát vọng của conngười thường lớn hơn, cao hơn năng lực con người hiện có. “Được voi đòi tiên”, đó cũnglà lẽ thường tình, bởi không phải ai cũng ý thức được bản thân, biết tiết chế dục vọng, biếtthế nào là đủ. Tuy nhiên, nhu cầu, ham muốn thỏa mãn về vật chất rất khác với nhu cầuvăn hóa tinh thần. Vật chất có thể đầy đủ, các điều kiện sống, sinh hoạt có thể được đápứng tối đa, nhưng đôi khi người ta vẫn không thấy hạnh phúc, mãn nguyện, hài lòng; vẫnthấy thiếu hụt một cái gì đó về tinh thần, thèm muốn một sự tự do, thanh thản cho tâm hồn.Điều này cho thấy, đối với con người, nhu cầu văn hóa tinh thần còn quan trọng hơn nhucầu vật chất. Dựa trên các số liệu thu được từ việc khảo sát nhu cầu văn hoá tinh thần của gần 500học sinh tại bốn trường THPT trên địa bàn Hà Nội, gồm THPT Trần Nhân Tông, THPT1 Nhận bài ngày 20.07.2016, gửi phản biện và duyệt đăng ngày 20.08.2016. Liên hệ tác giả: Trịnh Thanh Trà; Email: trinhthanhtrabgd@gmail.com.TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 7/2016 133Yên Hòa, THPT Cầu Giấy, THPT dân lập Nguyễn Bỉnh Khiêm, chúng tôi nhận thấy: ngoàinhu cầu thưởng thức nghệ thuật, nhu cầu sáng tạo cống hiến, học sinh THPT Hà Nội còncó nhiều nhu cầu đa dạng khác. Do tác động từ thực tiễn đời sống kinh tế, văn hóa, giáodục của Thủ đô, bên cạnh những nét đặc thù, ổn định, nhu cầu văn hóa tinh thần của họcsinh THPT Hà Nội đang có sự chuyển biến khá rõ nét.2. NỘI DUNG2.1. Nhu cầu thưởng thức nghệ thuật Nhu cầu hưởng thụ là đặc tính thường trực và cố hữu của con người trong bất kì điềukiện, hoàn cảnh hay thời điểm nào. Bất luận là các thành quả sẵn có, đã có, do người kháchay chính bản thân mình tạo dựng nên, sự hưởng thụ bao giờ cũng mang đến cho conngười sự hưng phấn, khoái cảm đặc biệt. Với học sinh THPT Hà Nội, ngoài các nhu cầuthường ngày trong đời sống, sinh hoạt, học tập, nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần thểhiện trước hết và rõ rệt nhất ở trạng thái hào hứng, phấn khích cao độ khi được trực tiếptham gia và thưởng thức âm nhạc, vũ điệu, phim ảnh..., vốn là các loại hình nghệ thuật sôiđộng, luôn có sức cuốn hút đặc biệt với giới trẻ hiện nay. Học sinh THPT Hà Nội quantâm, thích thú thưởng thức các loại hình nghệ thuật bởi các em có điều kiện tiếp xúcthường xuyên với chúng, mọi lúc, mọi nơi, bất kì thời điểm nào, có thể ở nhà hát, rạp chiếuphim, ở nhà hay thậm chí qua điện thoại di động. Hơn nữa, ngoài việc không cần phải cótrình độ hiểu biết nhất định và “gu” thẩm mĩ riêng như khi thưởng thức các tác phẩm nghệthuật hay tạo tác thiên nhiên dạng “tĩnh” như tranh ảnh, tượng đài, công trình kiến trúc, kìquan..., âm nhạc, vũ điệu, phim ảnh và các loại hình diễn xướng hấp dẫn tuổi trẻ không chỉbởi các diễn viên, ca sĩ, nhạc công trẻ đẹp; bởi các tình huống, “pha” hành động li kì, gaycấn mà còn bởi hiệu ứng của âm thanh, ánh sáng..., hoàn toàn phù hợp với bản tính sôiđộng của lứa tuổi này. Tuy nhiên, không phải bất cứ loại hình nghệ thuật nào cũng đượchọc sinh THPT Hà Nội ưa thích. Xin xem số liệu thống kê trong Bảng 1. Kết quả thống kê ở bảng 1 cho thấy, nhu cầu thưởng thức các loại hình nghệ thuật củahọc sinh THPT Hà Nội khá đa dạng, bao quát hầu hết các “món ăn tinh thần” thiết yếu củathế hệ trẻ, của người dân Thủ đô. Đây đều là các sản phẩm văn hóa tinh thần, kết quả củasự lao động sáng tạo nghệ thuật, có lịch sử, có thành tựu và được ghi nhận, đáng để thưởngthức. Sống trong môi trường Thủ đô, văn hóa Thủ đô, các “món ăn tinh thần” này đươngnhiên không thiếu và không phải ...