Nhức đầu nguyên phát - Chuẩn đoán và điều trị

Trong y học, đau đầu là triệu chứng đau nhức ở phần đầu do nhiều chứng bệnh khác nhau gây ra. .[1] Đau đầu là do sự xáo động trong các cấu trúc nhạy cảm đau trong đầu. Bản thân bộ não không nhạy cảm với đau, vì nó không có thụ thể cảm nhận đau. Một số vùng trên đầu và cổ có các cấu trúc nhạy cảm đau. Các cấu trúc đó được chia làm 2 loại: trong sọ (mạch máu, màng não, và các dây thần kinh sọ) và ngoài sọ (màng ngoài xương sọ, cơ, dây...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhức đầu nguyên phát - Chuẩn đoán và điều trịN h ức đ ầu nguyên phátChẩn đoán và điều trị Bs Lê Văn NamÐ ịnh nghĩa • Nhức đầu là cảm giác khó chịu ở vùng giới hạn bởi ụ chẩm và hốc mắt do sự kích thích các cảm thụ thần kinh đau • Vùng đau không phân bố theo các thần kinhN h ức đ ầu – Phân b ố c ảm giác N h ức đ ầu - B ệnh s ử• Bệnh nhân bao giờ đau giống như vậy không ?• Bệnh nhân có tiền căn chấn thương sọ não gần đâykhông ?• Bệnh nhân đang làm gì khi bị nhức đầu ?• Nhức đầu khởi phát có đột ngột không ?• Bệnh nhân có bệnh gì kèm theo không ( AIDS, lao ) ?• Nhức đầu có nặng dần không ? N h ức đ ầu – Các tri ệu ch ứng báo đ ộng• Xảy ra đột ngột khi bệnh nhân đang gắng sức• Có bất thường về thần kinh ( kể cả thay đổi tínhtình, quên )• Tuổi trên 50• Càng lúc càng nặng• Bất thường về dấu sinh tồn : sốt, hiện tượng Cushing• Nhức đầu dữ dội lần đầu tiên• Co giậtP hân lo ại nh ức đ ầu theo IHS• Nhức đầu nguyên phát Là các bệnh chỉ có triệu chứng nhức đầu, không có các tổn thương khác Nhức đầu Migraine Nhức đầu co cơ ( tension type headache ) Nhức đầu từng cụm ( cluster headache )P hân lo ại nh ức đ ầu theo IHS• Nhức đầu thứ phát Tổn thương choán chỗ nội sọ Xuất huyết màng não Viêm màng não Tai biến mạch máu não Viêm động mạch thái dương Ngộ độc, lạm dụng thuốc Bệnh răng, mắt, tai mủi họngĐ ặc tính nh ức đ ầu và tri ệu ch ứng đi kèm• B ốn đ ặc tính chính :• Đặc tính cơn đau ( theo nhịp mạch hay không )• Cường độ ( vừa phải, trung bình, nặng )• Vị trí ( một hay hai bên …)• Ảnh hưỡng cơn đau lên hoạt động thường ngày.Đ ặc tính nh ức đ ầu và tri ệu ch ứng đi kèm• Có các tri ệu ch ứng đi kèm hay không ?• Buồn nôn, ói• Sợ ánh sáng ( photophobia ) Sợ tiếng ồn ( phonophobia )• Tiền triệu về thần kinh.• Vấn đề sử dụng các thuốc giảm đau.K hám lâm sàng• Ða số các trường hợp nhức đầu khi thăm khám thường không có triệu chứng bất thường• Tuy nhiên vẫn phải khám toàn diện và về thần kinh• Ðể trả lời các vấn đề đặt ra khi hỏi bệnhC ác xét nghiệm hình ảnh h ọc• Đa số các trường hợp nhức đầu không cần các xét nghiệm về hình ảnh học• Việc quyết định cho xét nghiệm tùy trường hợp cụ thể• Nếu thực hiện CT Scan cho tất cả các bệnh nhân nhức đầu thì 0.8% trường hợp có bất thường C ác xét nghiệm hình ảnh h ọc• Cần thực hiện trong các trường hợp sau• Nhức đầu mới khởi phát với cường độ dữ dội• Nhức đầu mới khởi phát sau 50 tuổi• Triệu chứng không giống các loại nhức đầu đã từng bị• Có các triệu chứng thần kinh định vị• Đáp ứng điều trị kém• Xảy ra sau chấn thương.• Trên bệnh nhân suy giảm miễn dịch C ác xét nghiệm hình ảnh h ọc• CT không cản quang, CT có cản quang, MRI hay MRA ?• CT không cản quang có thể phát hiện máu tụ nhưng không phát hiện được phình mạch.• MRI lý tưởng trong tổn thương hố sau• MRA nếu nghi ngờ dị dạng mạch máu não• Nếu không có cơn co giật thì EEG thường không có giá trị chẩn đoán. N h ức đ ầu nguyên phátĐặc tính Nh ức đ ầu co c ơ Nh ức đ ầu t ừng Migraine c ụmNam/nữ 25/75 40/60 90/10 60% một bên 100% một bênBên đau Hai bênVị trí Trán, thái dương Lan tỏa Quanh hốc mắt nửa bên đầuTần xuất 1-4 cơn/tháng 1-30 cơn/tháng 1-3 cơn/ngày 3-12 thángN h ức đ ầu nguyên phátÐặc tính LS Nh ức đ ầu co c ơ Nh ức đ ầu t ừng Migraine c ụmCường độ Vừa phải Dữ dội Trung bình nhiềuThời gian 4-72 giờ 15 phút-3 giờ 30 phút – 7 ngàyÐặc tính đau Theo nhịp mạch Âm ỉ Xoắn vặnChu kỳ +- - +++ N h ức đ ầu nguyên phátÐặc tính LS Nh ức đ ầu co Nh ức đ ầu Migraine cơ t ừng c ụmTiền căn gia đình +++ +- +-Tiền triệu +++ - -Rối loạn giao cảm +- - +++Tăng khi vận động +++ - -Sợ ánh sáng và ti ếng +++ +- +-độngNôn ói +++ - +-C ơn nh ức đ ầu migraineM igraine• 18% Nữ, 6 % nam, khởi phát 6-25 tuổi• Migraine không có tiền triệu 90%• Migraine có tiền triệu 10%• Các hội chứng tương đương migraineÐ ặc tính c ơn nh ức đ ầu migraine• Nhức xoắn vặn, đau ...