Những ảnh hưởng của sức khỏe khi thừa hoặc thiếu vitamin C

Vitamin C là thành phần quan trọng có tác dụng trong sự trưởng thành của các sợi collagen (protein sợi của mô liên kết gân, dây chằng, tổ chức dưới da, xương, sụn…) bởi quá trình hydroxy hóa lisin và prolin... Vitamin C, tên hóa học là acid ascorbic, phân bố rộng rãi trong các mô cơ thể, khoảng 25% kết hợp với protein trong huyết tương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những ảnh hưởng của sức khỏe khi thừa hoặc thiếu vitamin C Những ảnh hưởng của sức khỏe khi thừa hoặc thiếu vitamin CVitamin C là thành phần quan trọng có tác dụng trong sự trưởng thành củacác sợi collagen (protein sợi của mô liên kết gân, dây chằng, tổ chức dưới da,xương, sụn…) bởi quá trình hydroxy hóa lisin và prolin...Vitamin C, tên hóa học là acid ascorbic, phân bố rộng rãi trong các mô cơ thể,khoảng 25% kết hợp với protein trong huyết tương. Trong cơ thể, vitamin C thựchiện hai chức năng chính là đồng yếu tố (cofactor) của các enzym thúc đẩy cácphản ứng sinh hóa và chống ôxy hóa.Vai trò của vitamin CVitamin C là thành phần quan trọng có tác dụng trong sự trưởng thành của các sợicollagen (protein sợi của mô liên kết gân, dây chằng, tổ chức dưới da, xương,sụn…) bởi quá trình hydroxy hóa lisin và prolin. Nếu thiếu vitamin C sẽ ảnhhưởng đến sự tổng hợp collagen, đặc biệt là trong các mao mạch, mô liên kết, môxương… khiến cho vết thương lâu lành, thành mạch yếu dễ dẫn đến xuất huyết ởcác mức độ khác nhau (vỡ mao mạch gây nhiều đám xuất huyết dưới da, đám bầmtím, chảy máu chân răng…).Vitamin C là chất khử trong cơ thể, ức chế nhanh các gốc tự do được sản sinhtrong quá trình dị hóa các tế bào, ngăn ngừa sự ôxy hóa vitamin A, vitamin E vàcác acid béo không no. Vitamin C làm cho sắt (hóa trị 2) duy trì được trạng tháihoàn nguyên tăng hấp thu, chuyển dịch, tồn trữ sắt trong cơ thể. Do vậy, thiếuvitamin C là nguyên nhân trong chứng thiếu máu nhược sắc do thiếu sắt.Mặt khác, nó còn làm cho canxi trong ruột tạo thành hợp chất tan, cải thiện tỉ lệhấp thu canxi vào cơ thể. Vitamin C còn chuyển hóa cholesterol trong cơ thể thànhmột sulfat tan trong nước để bài tiết; tham giaphản ứng hydroxyl của cholesterolthành acid cholic giảm hàm lượng cholesterol trong máu.Vitamin C có nhiều trong vỏ thượng thận, tham gia tổng hợp chất nội tiết (hormon)corticosteroid, nó cũng cần cho sự tổng hợp hormon tuyến giáp. Ngoài ra, vitaminC còn tham gia tổng hợp acid amin não của tập hợp dopamin, nor – adrenalin vàadrenalin từ phân tử tyrosin.Trong chức năng miễn dịch: Vitamin C tham gia tổng hợp kháng thể gammaglobulin, giúp cơ thể tăng sức đề kháng, thúc đẩy sự sản xuất bạch cầu chống vikhuẩn, virut. Nhiều nghiên cứu cũng thấy, vitamin C còn có tác dụng đề phòng vàgiảm quá trình phát triển ung thư, giúp chống stress, giúp tế bào gan giải độc…Nhu cầu của cơ thểCũng như nhiều vitamin khác, cơ thể không tự tổng hợp được mà phải được cungcấp qua thức ăn, đặc biệt rau quả tươi rất giàu vitamin C. Ăn là chủ yếu, chỉ khicần thiết (ốm đau, kém ăn…) mới dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng cóvitamin C.Theo khẩu phần dinh dưỡng được khuyến khích (RDA), nhu cầu vitamin C là60mg/ngày. Nhu cầu này tăng lên với phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con bú,giai đoạn cần tăng trưởng nhanh (thiếu niên tuổi dậy thì), người già, người làmviệc ở môi trường nhiệt độ cao…Vitamin C được hấp thu chủ yếu ở ruột non, với lượng 60 – 180mg/ngày được hấpthu hoàn toàn. Nếu cung cấp trên số lượng này thì sự hấp thu sẽ thấp dần, tỉ lệnghịch với lượng vitamin C đưa vào. Thời gian bán hủy của vitamin C là 8 – 40ngày, nó được thải chủ yếu qua nước tiểu, một phần nhỏ qua phân và mồ hôi.Lượng vitamin C sau khi hấp thu vào cơ thể, được dự trữ một phần trong gan, thận(để dùng khi nguồn cung không đủ), tổng lượng dự trữ khoảng 1.500mg, hằngngày luân chuyển 35 – 45mg.Khi thiếu hoặc thừa vitamin CKhi thiếu vitamin C, cơ thể sẽ phát sinh một số bệnh đặc trưng. Sức chống đỡ củacác mao mạch giảm, có các điểm xuất huyết rải rác ở da. Ban đầu, thiếu vitamin Cthường có các dấu hiệu không điển hình, chủ yếu là mệt mỏi, suy nhược. Khi bệnhphát triển, một số triệu chứng sẽ xuất hiện như tăng sừng hóa quanh lỗ chân lông,ban xuất huyết, đau ở các chi, chảy máu xung quanh các nang lông (thường ở chidưới như đầu gối, bàn chân, mặt sau đùi, ở các chỗ hay bị đè ép, va chạm). Hiệntượng chảy máu dưới da và trong cơ xuất hiện ở vùng bả vai, mắt cá, cùng vớichảy máu dưới màng xương, màng phổi. Mặt khác, khi thiếu vitamin C, sức đềkháng của cơ thể giảm, dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn và viêm phổi. Các vếtthương cũng như gãy xương rất lâu lành.Tuy nhiên, nếu cơ thể quá thừa vitamin C cũng không tốt. Nếu dùng vitamin C liềucao (quá 1 gam/ngày) và dài ngày có thể bị viêm loét dạ dày, tiêu chảy và đaubụng, ngoài ra còn có thể đọng oxalate, urat dễ gây sỏi thận. Nếu dùng đường tiêmliều cao có thể gây tán huyết làm giảm thời gian đông máu.Khi cần thiết phải dùng đến vitamin C, không nên uống vào chiều tối vì nó gâykích thích gây mất ngủ. Không dùng đồng thời vitamin C với sulfamid (thuốckháng khuẩn) vì có nguy cơ kết tủa gây sỏi đường tiết niệu.Không dùng vitamin C với deferoxamin vì làm tăng độc tính của sắt với các mô,đặc biệt mô tim có thể dẫn tới tim mất bù.Chỉ những người ốm yếu, không ăn uống được mới cần bổ sung vitamin C bằngthuốc tiêm hoặc uống. Với ...