Những bài học kinh nghiệm quốc tế trong giai đoạn cơ cấu dân số vàng

Bài viết Những bài học kinh nghiệm quốc tế trong giai đoạn cơ cấu dân số vàng trình bày bốn bài học kinh nghiệm chính được rút ra trong giai đoạn cơ cấu dân số vàng, đó là: Bài học về đón bắt; Bài học về tận dụng; Bài học về kéo dài thời gian cơ cấu dân số vàng và bài học về chủ động đón nhận cơ cấu dân số già.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những bài học kinh nghiệm quốc tế trong giai đoạn cơ cấu dân số vàngTĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG VỀ CÔNG TÁC DÂN SỐ TRONG TÌNH HÌNH MỚI NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG GIAI ĐOẠN CƠ CẤU DÂN SỐ VÀNG Ths. Nguyễn Thị Thanh15Tóm tắt Trên thế giới có nhiều nước đã, đang và sẽ trải qua giai đoạn cơ cấu dân số vàng hay cònđược gọi là dư lợi dân số hoặc cửa sổ vàng. Việt Nam cũng đang được hưởng cơ hội cơ cấudân số vàng từ năm 2009 và dự kiến kết thúc nào năm 2035. Trong giai đoạn này, dân số trongđộ tuổi lao động dồi dào nhất, nếu họ đều được tham gia thị trường lao động thì sẽ tác độngmạnh đến tăng trưởng và phát triển của đất nước. Các nước trong khu vực và trên thế giới đều có những chiến lược cụ thể dựa vào điều kiệncủa quốc gia mình để tận dụng cơ hội dân số có một không hay này. Tổng quan tài liệu chothấy, có bốn bài học kinh nghiệm chính được rút ra trong giai đoạn cơ cấu dân số vàng, đó là:Bài học về đón bắt; Bài học về tận dụng; Bài học về kéo dài thời gian cơ cấu dân số vàng vàbài học về chủ động đón nhận cơ cấu dân số già. Từ khóa: bài học kinh nghiệm, quốc tế, cơ cấu dân số vàngĐặt vấn đề Việt Nam cùng nhiều nước khác trên thế giới đã trải qua giai đoạn bùng nổ dân số với tỷsuất sinh tăng đột biến gắn liền với tỷ suất chết giảm mạnh. Với chính sách kế hoạch hóa giađình được tiến hành từ những năm 1960 của thế kỷ 20, tổng tỷ suất sinh (TFR) của Việt Namđã giảm nhanh chóng từ mức 4,8 năm 1979 xuống mức 2,33 vào năm 1999 và 2,03 vào năm2009, tức là tổng tỷ suất sinh đã đạt mức thay thế. Gắn liền với quá trình này là biến động củatỷ số phụ thuộc chung giảm từ mức 63,6 vào năm 1999 xuống 46,3 vào năm 2009 [1]. Tỷ sốphụ thuộc chung cho biết trung bình 100 người trong độ tuổi lao động phải gánh đỡ cho baonhiêu người ngoài độ tuổi lao động. Khi tỷ số phụ thuộc chung nhỏ hơn 50 thì gánh nặngthấp bởi trung bình một người ngoài độ tuổi lao động được gánh đỡ bởi hơn hai người trongđộ tuổi lao động. Khi dân số đạt được tỷ số phụ thuộc chung như vậy, chúng ta coi dân số đóđang đạt cơ cấu dân số vàng. Cơ cấu dân số này sẽ kết thúc khi tỷ số phụ thuộc chung bắt đầu15 Khoa Dân số và Phát triển- Viện Chiến lược và Chính sách Y tế 36 Sè 21/2017tăng trở lại và vượt ngưỡng 50. Như vậy, có thể khẳng định Việt Nam đang trong thời kỳ cơcấu dân số vàng. Các chuyên gia Liên Hợp quốc (LHQ) cho rằng, cơ hội cơ cấu dân số vàng ở Việt Nam đãđến, sẽ kéo dài và sẽ mất đi khó có thể lặp lại. Theo dự báo, cơ cấu dân số vàng ở Việt Nam sẽkéo dài khoảng 30 năm (2009-2039). Giai đoạn 2015-2025 là thời kỳ đỉnh cao diễn ra sự chuyểndịch cơ cấu nhân khẩu này. Lúc đó dân số trong độ tuổi lao động ở Việt Nam tăng lên mạnhmẽ, đạt mức xấp xỉ 65% tổng dân số. Sau đó, dân số trong độ tuổi lao động sẽ giảm dần vàthay thế vào đó là tốc độ già hóa dân số. Đến năm 2040, khi tỷ số phụ thuộc chung tăng lêncao hơn 50 cơ cấu dân số vàng sẽ kết thúc tại Việt Nam [6].1. Thực trạng cơ cấu dân số vàng tại vẫn giảm. Các nhóm tuổi còn lại đều có xuViệt Nam hướng tăng. Điều đó càng khẳng định Việt Nam đang trong giai đoạn dồi dào lực lượngü Đặc điểm cơ cấu dân số theo tuổi giai lao động và xu hướng già hóa dân số cũng đoạn 2009-2015 tăng lên. Đặc biệt nhóm tuổi 65+ tăng mạnh, Bảng 1 cho thấy nhóm tuổi dưới 15 của từ 6,62% năm 2009 tăng lên 6,8% và nămViệt Nam từ năm 2009 đến năm 2015 tiếp tục 2015 tăng lên 7,58% [2;3]. Bảng 1: Cơ cấu dân số theo tuổi của Việt Nam (2009-2015) Đơn vị tính: % Nhóm tuổi 2009 2010 2015 Nhóm tuổi 2009 2010 2015 0-4 8,50 8,40 8,24 35-39 7,60 7,60 7,48 5-9 8,00 8,00 8,08 40-44 7,00 7,10 7,29 10-14 8,50 8,40 7,67 45-49 6,40 6,70 6,65 15-19 10,20 9,70 7,14 50-54 5,30 5,80 6,69 20-24 9,20 8,60 7,87 55-59 3,60 4,00 5,37 25-29 8,90 8,70 8,11 60-64 2,30 2,6 3,73 30-34 7,90 7,90 8,11 65+ 6,62 6,8 7,58 Nguồn: Tổng Điều tra dân số 2009 và Điều tra biến động dân số1/4 năm 2010, 2015. ...