Những dẫn liệu về hình thái hạt phấn của 120 loài thực vật tại vườn quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận

Bài viết nghiên cứu hình dạng của hạt phấn; kích thước của hạt phấn; tính phân cực và tính đối xứng của hạt phấn; cửa của hạt phấn; Exine của hạt phấn của 120 loài thực vật tại vườn quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những dẫn liệu về hình thái hạt phấn của 120 loài thực vật tại vườn quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận31(1): 27-38 T¹p chÝ Sinh häc 3-2009 Nh÷ng dÉn liÖu vÒ h×nh th¸I h¹t phÊn cña 120 loµi thùc vËt t¹i v−ên quèc gia Nói Chóa, tØnh Ninh ThuËn TrÞnh ThÞ L©m ViÖn Sinh häc nhiÖt ®íi PhÊn hoa häc lµ ngµnh khoa häc nghiªn cøu II. KÕT QU¶ nghiªn cøuvÒ h×nh th¸i, cÊu t¹o vµ ph©n lo¹i c¸c d¹ng h¹tphÊn vµ bµo tö. §©y lµ ngµnh khoa häc gióp 1. H×nh d¹ng cña h¹t phÊnng−êi ta cã thÓ thu ®−îc mét l−îng th«ng tin to H¹t phÊn th−êng cã d¹ng h×nh cÇu dµi ®Õnlín tõ rÊt Ýt vËt liÖu trong mét thêi gian ng¾n. h×nh cÇu dÑt, hoÆc h¬i dµi ®Õn dµi, hiÕm khi cãH×nh th¸i phÊn hoa ®−îc øng dông trong nhiÒu h×nh cÇu hoÆc bÇu dôc, th−êng cã d¹ng tam gi¸c.lÜnh vùc nghiªn cøu nh− Cæ thùc vËt häc, Cæ sinhth¸i häc, Ph©n tÝch phÊn hoa, PhÊn hoa trong H¹t phÊn cña c¸c loµi nghiªn cøu ®a phÇn cãkh«ng khÝ, Khoa häc h×nh sù, DÞ øng häc, D−îc d¹ng mét h¹t (monad), chØ cã 2 loµi thuéc hähäc vµ ®Æc biÖt lµ Ph©n lo¹i thùc vËt cã hoa. Mimosaceae (16 h¹t) vµ 2 loµi thuéc hä Asclepiadaceae thuéc d¹ng ®a h¹t. §Ó gãp phÇn vµo nh÷ng nghiªn cøu c¬ b¶nvÒ v−ên quèc gia (VQG) Nói Chóa, chóng t«i ®S 2. KÝch th−íc cña h¹t phÊntiÕn hµnh kh¶o s¸t nghiªn cøu vÒ h×nh th¸i h¹t KÝch th−íc cña c¸c h¹t phÊn kiÓu 1 h¹tphÊn ë VQG Nói Chóa. Trong bµi b¸o nµy,chóng t«i giíi thiÖu c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i h¹t (monad) biÕn thiªn tõ 10 µm ®Õn 49 µm; ®a sèphÊn cña mét sè hä thùc vËt phæ biÕn trong c¸c loµi nghiªn cøu cã kÝch thuíc lo¹i nhá (10 -VQG, bæ sung vµo c¬ së d÷ liÖu cho nh÷ng 25 µm).nghiªn cøu vÒ tÝnh ®a d¹ng cña hÖ thùc vËt sau KÝch th−íc cña h¹t phÊn cña mçi loµi kh«ngnµy. biÕn ®éng nhiÒu; chØ cã h¹t phÊn cña c¸c loµi cã kiÓu cöa d¹ng rSnh nh− ë hä Verbenaceae lµ I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU t−¬ng ®èi biÕn ®éng. Sö dông phÊn hoa cña 120 loµi thùc vËt 3. TÝnh ph©n cùc vµ tÝnh ®èi xøng cña h¹tthuéc 47 hä thu thËp ë VGG Nói Chóa. C¸c mÉu phÊnc©y vµ mÉu phÊn hoa cña cïng mét sè hiÖu ®−îc HÇu hÕt c¸c h¹t phÊn nghiªn cøu ®Òu ®¼ngb¶o qu¶n t¹i Phßng tiªu b¶n thùc vËt (VNM) cùc vµ cã ®èi xøng phãng x¹; ®èi xøng l−ìngthuéc ViÖn Sinh häc nhiÖt ®íi t¹i tp. Hå ChÝ tr¾c chØ gÆp ë h¹t phÊn kiÓu 2 lç-ora cña chiMinh. Streblus. Ngoµi ra, cßn mét sè loµi cã h¹t phÊn §Þnh danh c¸c mÉu thùc vËt b»ng ph−¬ng d¹ng kh«ng cùc (apolar) nh− ë hai hä Cactaceaeph¸p so s¸nh h×nh th¸i. vµ Malpighiaceae (cã nhiÒu cöa). Sö dông ph−¬ng ph¸p acetolyse cña 4. Cöa cña h¹t phÊnErdtman (1952) ®Ó xö lý phÊn hoa. C¸c kiÓu cöa hÇu hÕt lµ rSnh ora; mét sè Ýt Sö dông kÝnh hiÓn vi quang häc OLYMPUS loµi cã d¹ng rSnh, lç vµ d¹ng kh«ng cöa.BX 41 víi ®é phãng ®¹i 10 × 40 vµ 10 × 100 ®Óquan s¸t vµ ph©n tÝch cÊu tróc vµ h×nh th¸i cña Sè l−îng cöa trªn mçi h¹t phÊn còng kh«ngphÊn hoa. biÕn thiªn nhiÒu; phÇn lín c¸c loµi cã sè cöa lµ 3, mét Ýt loµi cã sè cöa 2 - 4 nh− ë hä Moraceae, Chôp h×nh phÊn hoa b»ng m¸y kü thuËt sè mét Ýt ë hä Rubiaceae hoÆc hä Meliaceae, hoÆcvíi thÞ kÝnh x40 nhóng dÇu. kiÓu nhiÒu cöa nh− ë c¸c hä Malpighiaceae, §¬n vÞ ®o ®¹c ®−îc tÝnh b»ng micr«mÐt. Cactaceae vµ Euphorbiaceae. 27 §a phÇn h¹t phÊn cã vÞ trÝ cöa s¾p xÕp thµnh hÖ thèng ph©n lo¹i thùc vËt h¹t kÝn cña Takhtajanvßng trªn xÝch ®¹o (P4), tuy nhiªn còng cã mét vµ Croquist. PhÊn hoa häc ®S x¸c nhËn vÞ trÝ lípÝt hä cã kiÓu s¾p xÕp trªn kh¾p bÒ mÆt. C«ng phô nµy do cã nhiÒu kiÓu h¹t phÊn cña thùc vËtthøc h×nh th¸i cöa (NPC) cña hÇu hÕt c¸c loµi h¹t kÝn nguyªn thñy nhÊt ë song tö diÖp nh− kiÓunghiªn cøu ë ®©y lµ 345 vµ 346. §©y còng lµ rSnh cùc trªn vµ kiÓu dÉn xuÊt tõ nã chØ cã ë c¸cc«ng thøc cöa ®Æc tr−ng cho phÇn lín thùc vËt thµnh viªn cña líp phô nµy.hai l¸ mÇm. Bé Magnoliales ®¹i diÖn mét nhãm gÇn5. Exine cña h¹t phÊn nhau gåm c¸c thµnh viªn cã mèi quan hÖ chÆt BÒ dµy cña vá h¹t phÊn cña c¸c loµi kh«ng chÏ bëi mét sè ®Æc ®iÓm cña h¹t phÊn. Trongthay ®æi nhiÒu, ®a sè trong kho¶ng tõ 1-1,5 ®Õn líp phô nµy, Annonaceae lµ hä cã h¹t phÊn ®a d¹ng nhÊt víi sù hiÖn diÖn cña ®a sè kiÓu h¹t2 µm; trõ 2 loµi thuéc hä Verbenaceae cã kÝch phÊn cña líp phô nh− 1 rSnh cùc trªn, rSnh cùcth−íc ®Õn 3 µm vµ thuéc hä Sterculiaceae ®Õn d−íi, kh«ng rSnh... [10].3,5 µm. ë ®©y, chóng t«i chØ kh¶o s¸t mét sè ®¹i §a phÇn h¹t phÊn cã tÇng phñ hoµn toµn diÖn cña hä Annonaceae; tÊt c¶ h¹t phÊn cña c¸c(tectate) hoÆc kh«ng hoµn toµn (intectate); chØ loµi nghiªn cøu ®Òu cã kiÓu kh«ng cöa. Theotrõ mét sè loµi cã vá t−¬ng ®èi dµy, ®a sè h¹t Walker J. W. [9], kiÓu kh«ng cöa cña häphÊn cã tÇng ...