Những dấu hiệu nhận biết hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS) ở tôm nuôi

Tôm sắp chết vì nhiễm EMS Chưa gọi là bệnh mà là hội chứng vì nó tập hợp các dấu hiệu và triệu chứng thường xuyên xuất hiện mà chưa biết nguyên nhân làm cho tôm chết rất nhanh sau khi thả. Ở các nước có báo cáo về hội chứng này đều cho thấy gan tụy
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những dấu hiệu nhận biết hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS) ở tôm nuôiDấu hiệu nhận biết hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS) ở tôm nuôiHội chứng tôm chết sớm EMSNguồn tin: ATC VietNam, 24/02/2012Ngày cập nhật: 16/3/2012Một số chia sẻ thêm về Hội chứng tôm chết sớm Early Mortality Syndrome (EMS)ở tạp chí thủy sản Châu Á Thái Bình Dương.Hình 1: Tôm chết sau 1 tháng nuôiHình 2: Tôm sắp chết vì nhiễm EMSChưa gọi là bệnh mà là hội chứng vì nó tập hợp các dấu hiệu và triệu chứngthường xuyên xuất hiện mà chưa biết nguyên nhân làm cho tôm chết rất nhanh saukhi thả.Ở các nước có báo cáo về hội chứng này đều cho thấy gan tụy sẫm màu, kích thướcto lên chuyển sang tái xanh và co lại. Một số khác thì gan tụy trong nhìn thấy cảmô, tương tự như màu gelatin có dịch. Tỉ lệ chết xảy ra liên tục ở giai đoạn này,gan tụy bị hủy hoại mất hình dạng, đổi màu và ít giọt lipid. Khi soi mẫu thì lấyquần thể lớn vi khuẩn Vibrio spp. như là V.vulnificus và V.parahaemolyticus. Mộtsố tôm chết mang bị đen. Các báo cáo ghi nhận tỉ lệ chết xảy ra ở giai đoạn 15 – 25ngày và kích cỡ 1,5 – 2 g.Ở Trung Quốc, ở thời điểm hội chứng này xảy ra những người nuôi tôm đã hỏinhau “Vụ này anh đã thả mấy lần rồi?”. Hiện nay họ đã phải thả từ 5 đến hơn ngoài7 lần. Hội chứng này tác động đến cả tôm sú lẫn tôm thẻ chân trắng. Năm 2011,hội chứng này trầm trọng hơn đặc biệt ở các khu vực nuôi cũ có lịch sử nuôi hơn 5năm và các vùng gần biển hơn có độ mặn cao 20 – 35 ppt. Các vùng nuôi tôm ởHải Nam, Quảng Đông, Phúc Kiến, Quảng Tây thiệt hại gần 80% trong nửa đầunăm 2011, vụ thứ hai giảm xuống 60%. Gần một nửa tôm thẻ ở Trung Quốc nuôi ởnước ngọt và những trang trại ở khu vực này khá ổn định. Giá tôm tăng do nguồncung ít hơn.Ở ĐBSCL, hội chứng này đã gây thiệt hại lớn trên tôm sú, nặng nề hơn tôm thẻ. Ởmột số trang trại tỉ lệ chết lên đến 100%. Các trang trại nuôi thành công là do chútrọng chọn giống chất lượng, ao chuẩn bị tốt, thực hiện tốt chương trình quản lýthức ăn và an toàn sinh học, hệ thống quạt nước tốt đủ công suất, hệ thống tuầnhoàn nước tốt có xử lý qua ao lắng, ao sử dụng tấm lót mới hoặc được sửa chữa.Tình trạng ở bán đảo Malaysia đã cho thấy tỉ lệ chết cao vào khoảng 70% ở bờbiển phía đông và 40% ở bờ tây. Tôm nuôi ở độ mặn cao bị thiệt hại nhanh hơn ởđộ mặn thấp. Theo lời người quản lý ở một trại nuôi Malaysia không bị hội chứngnày cho biết là do thả tôm giống chất lượng cao và được kiểm tra qua mọi test bắtbuộc và trên hết là không nhiễm khuẩn.Hình 3: Tôm nhiễm EMS cho thấy gan tụy tái xanhHội chứng này cũng có xảy ra ở Thái Lan, kiểm tra khay thức ăn ở giai đoạn nuôi25 – 40 ngày, tôm đạt trọng lượng gần 10 g với tốc độ tăng trưởng khá nhanh. Haituần sau, nước chuyển đậm màu, phát hiện một số tôm chết và ở thời điểm thuhoạch. Khi đó tỉ lệ chuyển đổi thức ăn FCR là trên 2,5 và tỉ lệ sống là 40%. Chođến nay chưa có phương pháp chữa trị. Tình trạng không nặng nề như các nướckhác, có thể là nhờ hệ thống nuôi của Thái Lan sử dụng hệ thống sục khí/quạt nướccao và cho ăn tự động có thể điều hòa cho ăn giúp cải thiện tình trạng ao. Thôngthường tôm ít bị stress nếu mức oxy hòa tan cao và ít ô nhiễm, hệ miễn dịch hoạtđộng tốt hơn.Một số đề xuất với người nuôi là nên chọn giống tối thiểu ở giai đoạn PL10 đã quakiểm tra các test cần thiết, đặc biệt về virus, vi khuẩn và nấm, không nhiễmvibriosis. Trong giai đoạn thả giống cần giữ thông số nước như nhau giữa nước aonuôi và nước trong bao đựng giống: khác biệt về pH nên thấp hơn 0,5, nhiệt độthấp hơn 1 độ C, độ mặn thấp hơn 2 ppt. Một số lưu ý nữa là tránh ngày gió, lạnh,nóng hoặc mưa, chạy xục khí liên tục trong vòng 10 tiếng trước khi thả và khôngnên khuấy đảo ở đáy ao trong khi đang thả, cần thiết thì bổ sung thêm khoáng hoặcmuối. Kiểm tra vi khuẩn Vibrio mỗi 2 – 3 ngày, theo dõi kỹ tình trạng yếm khí ởđáy ao. Một nghiên cứu cách đây 7 năm thì nếu mức vibrio ở khoảng từ 3.000 –4.000 CFU/ml sẽ gây viêm nhiễm ở tôm sú và 10.000 CFU/ml ở tôm thẻ. Năm2010, một số phòng thí nghiệm đã báo cáo mức 5.000 CFU/ml gây nhiễm trên tômthẻ.Hình 4: Ở Việt Nam, người dân đào hố chôn tôm chếtHình 5 : Trang trại nuôi tôm không nhiễm EMS ở Malaysia.Hình 6: Ở Trung Quốc, người dân sẽ phơi tôm chết trên bờ aoThực hiện tốt các biện pháp quản lý thức ăn, thả khoảng 80% so với vụ trước vàtránh thả khi thời tiết khắc nghiệt như là gió mùa. Kiểm soát vi khuẩn gây bệnh cóthể nhờ sử dụng các loài vi khuẩn có ích giúp tiêu hóa chất thải và cạnh tranh hoặcngăn chặn vi khuẩn có hại. Luôn luôn quạt nước/xục khí đầy đủ ổn định oxy ở mứcchuẩn 5 mg/l, đảm bảo các điều kiện của đáy và nước ao tối ưu nhất.Một trong những người thầy của tác giả bài viết này cảnh báo “Trong tương lai, vikhuẩn sẽ có thể trở nên đáng sợ hơn cả dịch virus trong nuôi tôm. Mọi vấn đề cóthể ngoài tầm kiểm soát trừ khi chúng ta có thể kiểm soát được sự tham la ...