Hội chứng tôm chết sớm EMS

Một số chia sẻ thêm về Hội chứng tôm chết sớm Early Mortality Syndrome (EMS) ở tạp chí thủy sản Châu Á Thái Bình Dương.Hình 1: Tôm chết sau 1 tháng nuôiHình 2: Tôm sắp chết vì nhiễm EMS.Chưa gọi là bệnh mà là hội chứng vì nó tập hợp các dấu hiệu và triệu chứng thường xuyên xuất hiện mà chưa biết nguyên nhân làm cho tôm chết rất nhanh sau khi thả. Ở các nước có báo cáo về hội chứng này đều cho thấy gan tụy sẫm màu, kích thước to lên chuyển sang tái xanh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hội chứng tôm chết sớm EMSHội chứng tôm chết sớm EMS Một số chia sẻ thêm về Hội chứng tôm chết sớm Early Mortality Syndrome (EMS) ở tạp chí thủy sản Châu Á Thái Bình Dương.Hình 1: Tôm chết sau 1 tháng nuôiHình 2: Tôm sắp chết vì nhiễm EMSChưa gọi là bệnh mà là hội chứng vì nó tập hợp các dấu hiệu và triệuchứng thường xuyên xuất hiện mà chưa biết nguyên nhân làm cho tômchết rất nhanh sau khi thả.Ở các nước có báo cáo về hội chứng này đều cho thấy gan tụy sẫm màu,kích thước to lên chuyển sang tái xanh và co lại. Một số khác thì gantụy trong nhìn thấy cả mô, tương tự như màu gelatin có dịch. Tỉ lệ chếtxảy ra liên tục ở giai đoạn này, gan tụy bị hủy hoại mất hình dạng, đổimàu và ít giọt lipid. Khi soi mẫu thì lấy quần thể lớn vi khuẩn Vibriospp. như là V.vulnificus và V.parahaemolyticus. Một số tôm chết mangbị đen. Các báo cáo ghi nhận tỉ lệ chết xảy ra ở giai đoạn 15 – 25 ngàyvà kích cỡ 1,5 – 2 g.Ở Trung Quốc, ở thời điểm hội chứng này xảy ra những người nuôitôm đã hỏi nhau “Vụ này anh đã thả mấy lần rồi?”. Hiện nay họ đã phảithả từ 5 đến hơn ngoài 7 lần. Hội chứng này tác động đến cả tôm sú lẫntôm thẻ chân trắng. Năm 2011, hội chứng này trầm trọng hơn đặc biệt ởcác khu vực nuôi cũ có lịch sử nuôi hơn 5 năm và các vùng gần biểnhơn có độ mặn cao 20 – 35 ppt. Các vùng nuôi tôm ở Hải Nam, QuảngĐông, Phúc Kiến, Quảng Tây thiệt hại gần 80% trong nửa đầu năm2011, vụ thứ hai giảm xuống 60%. Gần một nửa tôm thẻ ở Trung Quốcnuôi ở nước ngọt và những trang trại ở khu vực này khá ổn định. Giátôm tăng do nguồn cung ít hơn.Ở ĐBSCL, hội chứng này đã gây thiệt hại lớn trên tôm sú, nặng nề hơntôm thẻ. Ở một số trang trại tỉ lệ chết lên đến 100%. Các trang trại nuôithành công là do chú trọng chọn giống chất lượng, ao chuẩn bị tốt, thựchiện tốt chương trình quản lý thức ăn và an toàn sinh học, hệ thống quạtnước tốt đủ công suất, hệ thống tuần hoàn nước tốt có xử lý qua ao lắng,ao sử dụng tấm lót mới hoặc được sửa chữa.Tình trạng ở bán đảo Malaysia đã cho thấy tỉ lệ chết cao vào khoảng70% ở bờ biển phía đông và 40% ở bờ tây. Tôm nuôi ở độ mặn cao bịthiệt hại nhanh hơn ở độ mặn thấp. Theo lời người quản lý ở một trạinuôi Malaysia không bị hội chứng này cho biết là do thả tôm giốngchất lượng cao và được kiểm tra qua mọi test bắt buộc và trên hết làkhông nhiễm khuẩn.Hình 3: Tôm nhiễm EMS cho thấy gan tụy tái xanhHội chứng này cũng có xảy ra ở Thái Lan, kiểm tra khay thức ăn ở giaiđoạn nuôi 25 – 40 ngày, tôm đạt trọng lượng gần 10 g với tốc độ tăngtrưởng khá nhanh. Hai tuần sau, nước chuyển đậm màu, phát hiện mộtsố tôm chết và ở thời điểm thu hoạch. Khi đó tỉ lệ chuyển đổi thức ănFCR là trên 2,5 và tỉ lệ sống là 40%. Cho đến nay chưa có phương phápchữa trị. Tình trạng không nặng nề như các nước khác, có thể là nhờ hệthống nuôi của Thái Lan sử dụng hệ thống sục khí/quạt nước cao vàcho ăn tự động có thể điều hòa cho ăn giúp cải thiện tình trạng ao.Thông thường tôm ít bị stress nếu mức oxy hòa tan cao và ít ô nhiễm,hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn.Một số đề xuất với người nuôi là nên chọn giống tối thiểu ở giai đoạnPL10 đã qua kiểm tra các test cần thiết, đặc biệt về virus, vi khuẩn vànấm, không nhiễm vibriosis. Trong giai đoạn thả giống cần giữ thôngsố nước như nhau giữa nước ao nuôi và nước trong bao đựng giống:khác biệt về pH nên thấp hơn 0,5, nhiệt độ thấp hơn 1 độ C, độ mặnthấp hơn 2 ppt. Một số lưu ý nữa là tránh ngày gió, lạnh, nóng hoặcmưa, chạy xục khí liên tục trong vòng 10 tiếng trước khi thả và khôngnên khuấy đảo ở đáy ao trong khi đang thả, cần thiết thì bổ sung thêmkhoáng hoặc muối. Kiểm tra vi khuẩn Vibrio mỗi 2 – 3 ngày, theo dõikỹ tình trạng yếm khí ở đáy ao. Một nghiên cứu cách đây 7 năm thì nếumức vibrio ở khoảng từ 3.000 – 4.000 CFU/ml sẽ gây viêm nhiễm ởtôm sú và 10.000 CFU/ml ở tôm thẻ. Năm 2010, một số phòng thínghiệm đã báo cáo mức 5.000 CFU/ml gây nhiễm trên tôm thẻ.Hình 4: Ở Việt Nam, người dân đào hố chôn tôm chếtHình 5 : Trang trại nuôi tôm không nhiễm EMS ở Malaysia.Hình 6: Ở Trung Quốc, người dân sẽ phơi tôm chết trên bờ aoThực hiện tốt các biện pháp quản lý thức ăn, thả khoảng 80% so với vụtrước và tránh thả khi thời tiết khắc nghiệt như là gió mùa. Kiểm soát vikhuẩn gây bệnh có thể nhờ sử dụng các loài vi khuẩn có ích giúp tiêuhóa chất thải và cạnh tranh hoặc ngăn chặn vi khuẩn có hại. Luôn luônquạt nước/xục khí đầy đủ ổn định oxy ở mức chuẩn 5 mg/l, đảm bảocác điều kiện của đáy và nước ao tối ưu nhất.Một trong những người thầy của tác giả bài viết này cảnh báo “Trongtương lai, vi khuẩn sẽ có thể trở nên đáng sợ hơn cả dịch virus trongnuôi tôm. Mọi vấn đề có thể ngoài tầm kiểm soát trừ khi chúng ta cóthể kiểm soát được sự tham lam của chúng ta”. Đây là thời điểm để tấtcả chúng ta phải lưu tâm đến hệ thống môi trường cần có cho nuôi tômvà có cái nhìn dài hạn hơn để chúng ta có thể tồn tại và tiếp tục nuôi. ...