Những nhân tố tác động đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán của các quốc gia

Việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán nhận được sự quan tâm của nhiều Tổ chức quốc tế, các quốc gia và những nhà nghiên cứu bởi xuất phát từ ảnh hưởng lợi ích của các bên liên quan. Để có thể nhìn nhận khái quát vấn đề này, bài viết đã tổng quan các nghiên cứu có liên quan nhằm xem xét việc ảnh hưởng cũng như các yếu tố cấu thành trong những nhân tố đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế của các quốc gia, trong đó tập trung xem xét và đánh giá đối với quốc gia Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những nhân tố tác động đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán của các quốc gia n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC ÁP DỤNG CHUẨN MỰC QUỐC TẾ VỀ KẾ TOÁN CỦA CÁC QUỐC GIA #TS. Trần Quốc Thịnh Khoa kế toán - Kiểm toán, Đại học Ngân hàng Tp.HCM Việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán nhận được sự quan tâm của nhiều Tổ chức quốc tế, các quốc gia và những nhà nghiên cứu bởi xuất phát từ ảnh hưởng lợi ích của các bên liên quan. Việc áp dụng này đã không đồng nhất giữa các quốc gia bởi sự khác biệt trong phương thức áp dụng. Để có thể nhìn nhận khái quát vấn đề này, bài viết đã tổng quan các nghiên cứu có liên quan nhằm xem xét việc ảnh hưởng cũng như các yếu tố cấu thành trong những nhân tố đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế của các quốc gia, trong đó tập trung xem xét và đánh giá đối với quốc gia Việt Nam. Kết quả cho thấy, các yếu tố về kinh tế, pháp lý, văn hóa và chính trị đã tác động và ảnh hưởng đáng kể đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế của các quốc gia. Từ đó, Việt Nam cần có những giải pháp hoàn thiện để phát triển hệ thống chuẩn mực kế toán (CMKT) của Việt Nam để phù hợp và đáp ứng với quá trình hội nhập với quốc tế. Từ khóa: CMKT, nhân tố tác động, chuẩn mực quốc tế Trong tiến trình phát triển, hệ thống kế toán của các quốc gia có sự đa dạng và phức tạp, được hình thành những bản sắc riêng biệt. Sự khác biệt đó có thể phát sinh từ mỗi quốc gia hay khu vực quốc gia tạo nên các trường phái kế toán khác nhau trên thế giới. Nhiều nguyên do dẫn đến sự khác biệt trong đó phải kể đến các yếu tố từ môi trường (Alia & Branson, 2010). Các nhân tố được hình thành đã tác động đến CMKT nói riêng và hệ thống kế toán nói chung của các quốc gia. Các nhân tố đó không tách rời nhau mà kết hợp với nhau để cấu thành những đặc trưng kế toán riêng (Tymothy & Hector, 2007). Điều này càng có ý nghĩa hơn đối với những quốc gia đang phát triển trong việc xác định quan điểm, cách thức hội nhập với chuẩn mực quốc tế Phan Thi Hong Duc (2010), Trần Quốc Thịnh (2014). Trong xu thế hội nhập khu vực và quốc tế, Việt Nam cần đánh giá và xem xét những nhân tố tác động để có giải pháp và chiến lược phù hợp trong việc hoàn thiện và phát triển hệ thống CMKT quốc gia. Các nghiên cứu trước liên quan đến tác động của các nhân tố áp dụng IFRS Những nhân tố tác động việc áp dụng IAS/IFRS của các quốc gia nhận được nhiều sự quan tâm và nghiên cứu của các tác giả. Nghiên cứu của Baker et al (2007) cho rằng sự khác biệt kế toán của các quốc gia phải kể đến đó là yếu tố kinh tế và pháp lý. Đây là hai nhân tố quan trọng và có ý nghĩa quyết định đến việc lựa chọn chính sách, chiến lược phát triển của hệ thống chuẩn mực của quốc gia. Tymothy & Hector (2007) nhìn nhận theo quá trình hình thành và phát triển, các quốc gia và khu vực đã thiết lập, định hình những đặc trưng riêng. Những đặc điểm này về cơ bản có thể xuất phát từ các yếu tố kinh doanh, môi trường pháp lý và môi trường văn hóa. Chính những nhân tố từ các môi trường đã ảnh hưởng, chi phối đến hệ thống kế toán các quốc gia và đã tạo những khác biệt nhất định, hình thành sự đa dạng và phong phú đối với kế toán quốc tế. Nghiên cứu của Alia & Branson (2010) cho rằng sự đa 79 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam dạng trong kế toán của các quốc gia phát xuất từ nhóm các môi trường như môi trường kinh tế, chính trị, luật và thuế, kinh doanh, nghề nghiệp và các yếu tố môi trường luôn có sự kết hợp và tác động lẫn nhau. Fatma Zehri & Jamel Chouaibi (2013) đã đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IAS/ IFRS của 74 quốc gia. Kết quả nghiên cứu cho thấy tốc độ tăng trưởng kinh tế, giáo dục đào tạo, hệ thống pháp luật có ảnh hưởng đến việc áp dụng IAS/IFRS. Phan Thi Hong Duc, Bruno Mascitelli & Meropy Barut (2014) đã nghiên cứu những thuận lợi, khó khăn, cơ hội và thách thức của Việt Nam khi áp dụng IFRS. Tại việt Nam, các nhân tố về môi trường tác động đến hệ thống kế toán Việt Nam được quan tâm của các nghiên cứu điển hình trước đây như Vũ Hữu Đức (1999), Tăng Thị Thanh Thủy (2009), Trình Quốc Việt (2009), Phạm Thị Thanh Hà (2009), Phan Thi Hong Duc (2010), Trần Quốc Thịnh (2014)... Mỗi tác giả có những nhận định riêng về các yếu tố tác động nhưng tựu chung đều cho rằng các yếu tố môi trường đã có những ảnh hưởng nhất định đến quá trình hình thành và phát triển hệ thống kế toán cũng như việc áp dụng VAS. Các nhân tố tác động đến việc áp dụng IFRS của các quốc gia Có thể thấy việc lựa chọn áp dụng IAS/IFRS của các quốc gia có sự khác biệt đáng kể. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên do trong đó bốn yếu tố cơ bản liên quan đến kinh tế, pháp lý, chính trị và văn hóa đã tác động đến việc áp dụng IAS/IFRS của các quốc gia. Một là, Nhân tố kinh tế Nhóm này bao gồm nhân tố liên quan đến nền kinh tế nói chung và đặc điểm của doanh nghiệp trong nền kinh tế quốc gia được đề cập trong các nghiên cứu của Enthoven (1965), Tweedie & Whittington (1984), Nobes & Parker (1995), Robert et al (2008), Bikki, Alessandra, Francesca (2016). Sự phát triển của nền kinh tế có quan hệ với kế toán. Một nền kinh tế phát triển đòi hỏi công cụ kế toán hữu hiệu nhằm tạo niềm tin cho giao dịch cũng như sử dụng vốn hiệu quả (Enthoven, 1965). Hệ thống kế toán phát triển theo định hướng phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế quốc gia. Ví dụ hệ thống kế toán của Úc trước đây rất gần với Anh do mối quan hệ thuộc địa trong quá khứ nhưng ngày càng tách biệt do những giao dịch thương mại tăng lên của Úc với Hoa Kỳ và các quốc gia Đông Nam Á (Robert et al, 2008). Lạm phát ảnh hưởng đến hệ thống kế toán quốc gia thông qua việc phát triển hay không các phương pháp kế toán đối phó với sự thay đổi lớn về chỉ số giá (Tweedie & Whittington, 1984). Nguồn cung cấp tài chính tác động đến cách thức và mức độ ...