Những nội dung kiến thức cần có sự phối hợp làm việc giữa thầy và trò

Những hoạt động phối hợp giữa thầy và trò để khám phá kiến thức chủ yếu tập trung vào các nội dung liên quan trực tiếp đến các kiến thức cốt lõi của bài, điều này có tác dụng quan trọng đối với việc làm cho giờ dạy tinh giản, vững chắc. Một điều đáng lưu ý là, nhiều khi các nội dung không phải trọng tâm lại dễ đưa ra các ví dụ minh hoạ, các câu hỏi để dẫn dắt học sinh tìm hiểu kiến thức đã làm cho người dạy dễ sa đà vào đó gây tốn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những nội dung kiến thức cần có sự phối hợp làm việc giữa thầy và tròNhững nội dung kiến thức cần có sự phối hợp làm việc giữa thầy và trò Những hoạt động phối hợp giữa thầy và trò để khám phá kiếnthức chủ yếu tập trung vào các nội dung liên quan trực tiếp đếncác kiến thức cốt lõi của bài, điều này có tác dụng quan trọngđối với việc làm cho giờ dạy tinh giản, vững chắc. Một điềuđáng lưu ý là, nhiều khi các nội dung không phải trọng tâm lạidễ đưa ra các ví dụ minh hoạ, các câu hỏi để dẫn dắt học sinhtìm hiểu kiến thức đã làm cho người dạy dễ sa đà vào đó gây tốnphí thời gian một cách không cần thiết, từ đó dẫn tới thời giandành cho nội dung trọng tâm eo hẹp, việc khắc hoạ kiến thức ởkhu vực này trở nên khó khăn, không vững chắc, giờ giảng ômđồm, nặng nề và được thực hiện một cách vội vã Sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò chủ yếu thực hiệnthông qua các câu hỏi. Dưới sự dẫn dắt của thầy, học sinh dầndần tìm hiểu, khám phá kiến thức. Điều này vừa phát huy tínhtích cực của học sinh vừa làm cho giờ dạy trở nên hào hứng vàsinh động. Điểm cốt lõi là xây dựng được nội dung kiến thứcthành hệ thống các tình huống có vấn đề để kích thích tư duy vàđịnh hướng quá trình nhận thức. Mức độ thành công của yêu cầuđược quyết định bởi chất lượng câu hỏi và nghệ thuật của ngườithầy dẫn dắt học sinh giải quyết vấn đề. Việc xây dựng các câuhỏi có giá trị phát huy tính tích cực của học sinh mặc dù đượcđặt ra từ rất lâu nhưng đến nay vẫn còn là một câu chuyện dài. Có nhiều cách sử dụng câu hỏi cần tránh và hạn chế: - Câu hỏi không định hướng, đó là những câu hỏi mập mờ,không thể hiện rõ ràng những điều cần hỏi, làm cho học sinhlúng túng mất nhiều thời gian suy nghĩ không hiểu thầy định hỏiđiều gì, kết quả là không trả lời được hoặc đoán mò. Loại câuhỏi này cũng gây khó khăn không kém cho người thầy, bởi lẽ sựtrả lời một cách vô hướng của học trò làm cho thầy giáo loayhoay tìm cách để giải tỏa, và thường dẫn đến kết cục là thầy giáophải tự trả lời. Sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò trong bốicảnh như vậy thật là nhọc nhằn, mất thời gian, không những thếcòn làm phức tạp hóa quá trình dạy học - Câu hỏi lớn, nội dung trả lời gồm nhiều ý song không có hệthống câu hỏi gợi mở, dẫn dắt đi kèm cũng gây khó khăn chohọc trò. Học trò khó có thể hình dung được, để trả lời câu hỏi đócần phải nêu được những ý nào, vì thế thường trả lời không đạtyêu cầu hoặc không trả lời được - Câu hỏi vụn vặt, đơn giản không có giá trị phát huy hoạtđộng tư duy hoặc chỉ cần trả lời như, có ạ, không ạ... sẽ làm chosự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò được thực hiện một cáchnhạt nhẽo, hình thức, không tạo được dấu ấn, và làm tầm thườnghóa quá trình dạy học – đó là một cảm giác có thật trong tâmkhảm học trò - Câu hỏi mà nội dung trả lời có sẵn trong sách giáo khoa,học sinh không cần tư duy, chỉ tìm kiếm xem nội dung mà thầyhỏi có ở vị trí nào rồi đọc đúng là đạt yêu cầu. Kiểu dạng câu hỏinày mang lại những hậu quả tai hại, rèn cho học sinh cách họclười nhác, hời hợt và dần dần rời xa những hoạt động có tínhchất tích cực, độc lập. Từ đó hình thành thói quen, cứ mỗi lầnthầy giáo đưa ra câu hỏi học sinh không động não gì mà nhanhchóng giở sách giáo khoa tìm xem câu trả lời có ở đâu. Đáng lưuý là hình như nhiều giáo viên và học sinh ưa dùng loại câu hỏinày vì thấy sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò thật nhịpnhàng, đơn giản, khoẻ khoắn, mất ít thời gian soạn bài, thậm chíkhông soạn bài, đến giờ lên lớp thầy và trò giở sách ra cùngxem, thầy nhìn vào sách nêu câu hỏi, trò nhìn vào sách để tìmnội dung trả lời và đọc cho đúng là ổn. Thật là tai hại, cung cáchnày sẽ tạo ra những mẫu người ít có khả năng hoạt động độc lập,ngại động não, lười tư duy, luôn trông chờ vào những thứ cótrong sách giáo khoa, những câu trả lời, những bài tập giải sẵncủa thầy. Thời gian nghe giảng thật nhiều nhưng vốn tri thức cóđược của người học vẫn ít, vì đó là kết quả của những quá trìnhnghe nhìn và ghi nhớ chứ chủ yếu không phải là kết quả của quátrình tư duy - Một xu hướng cũng nên tránh trong giảng dạy là đưa ra quánhiều câu hỏi. Điều này dễ tạo ra các câu hỏi ít có giá trị và làmcho bài giảng nát vụn ra, mất tính hệ thống, làm học sinh mệtmỏi, mất nhiều thời gian không cần thiết. Thực tế cho thấy, mộtbộ phận giáo viên khi soạn bài, cố gắng đưa thật nhiều câu hỏivà vui mừng khi làm được điều đó. Nhưng bình tĩnh suy xét lạixem, đâu trong số đó là những câu hỏi thật sự có tác dụng pháthuy trí lực học sinh chúng ta mới thực sự giật mình, nhiều khikhông tìm thấy hoặc rất hiếm thấy những câu hỏi có giá trị. Mỗi tiết dạy đưa ra nhiều hay ít câu hỏi, còn tùy thuộc vàotừng bài và đối tượng học sinh. Điều quan trọng là đưa ra đượccác câu hỏi cần thiết, vừa đủ, chất lượng, có tác dụng thiết thựctạo được các tình huống có vấn đề, kích thích tư duy của họcsinh khám phá kiến thức. ...