Những Tấm Gương Xưa - Thanh Liêm

Thanh LiêmTham là một bệnh lớn nhất trong thiên hạ và dễ mắc hơn tấc cả các bệnh, cho nên Thanh Liêm là một đức quí nhất và cũng khó rèn luyện nhất trong các Đức. Tuy vậy, người vẫn còn để lại nhiều gương sáng cho đời soi. Như Công Nghi Hưu thời Chiến Quốc, là một. Công Nghi Hưu làm tướng nước Lỗ, tánh rất thích ăn cá. Nhưng, một hôm, có người đêm cá đến biếu. Ông lại không nhận. Người em ngạc nhiên hỏi, ông đáp: - Người ta đem cá cho chắc có ý muốn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những Tấm Gương Xưa - Thanh Liêm Thanh LiêmTham là một bệnh lớn nhất trong thiên hạ và dễ mắc hơn tấc cả các bệnh, cho nênThanh Liêm là một đức quí nhất và cũng khó rèn luyện nhất trong các Đức.Tuy vậy, người vẫn còn để lại nhiều gương sáng cho đời soi. Như Công Nghi Hưuthời Chiến Quốc, là một.Công Nghi Hưu làm tướng nước Lỗ, tánh rất thích ăn cá. Nhưng, một hôm, cóngười đêm cá đến biếu. Ông lại không nhận. Người em ngạc nhiên hỏi, ông đáp:- Người ta đem cá cho chắc có ý muốn cầu ta việc gì. Nếu ta nhận thì ta phải giúpviệc cho người. Giúp việc cho người, lỡ trái phép nước thì đến mất quan. Mà mấtquan, thì chẳng những không có cá biếu, đến cả cá mua cũng không có nữa.Không nhận cá chính ta muốn có cá ăn hoài vậy.Như thế là Thanh Liêm. Nhưng bằng theo lời nói trên đây xét thì lòng Thanh Liêmcủa Công Nghi Hựu không tuyệt đối, vì còn sự cân nhắt lợi hại, thiệt hơn. Chưabằng Dương Chấn đời Hậu Hán.Dương Chấn tiến cử Vương Mật ra làm quan. Sau đó Dương công được bổ đi làmThái Thú Đông Lai, đi ngang qua đất Xương Ấp là nơi Vương Mật cai trị. Nhớ ơnđề bạt ngày xưa, Vương Mật xin đến yết kiến rồi đêm khuya đem vàng đến dângDương công. Công từ chối và bảo:- Trước kia biết ông là người khá, tôi mới tiến cử ông. Thế mà ông vẫn chưa rõbụng, còn đem vàng cho tôi ?Vương Mật cố này ép, thưa:- Xin Ngài nhận cho. Đêm khuya không ai biết.Công liễm dung đáp:- Trời biết, đất biết, ông biết, tôi biết. Sao gọi rằng không ai biết?Vương Mật nghe nói xấu hổ bưng vàng lui ra.Tấm lòng của Dương Chấn thật sáng tỏ như mặt trời ban trưa. Nhưng chưa bằnglòng Tư Hãn đời Xuân Thu.Tư Hãn làm quan giữ thành nước Tống. Có người được viên ngọc đem biếu, TưHãn không nhận. Người biếu ngọc thưa:- Ngọc này tôi đã đem cho thợ ngọc xem. Quả là thứ ngọc báo mới dám đem dângNgài. Xin Ngày nhận cho tôi được vui lòng.Tư Hãn đáp:- Nhà ngươi cho ngọc là của báo, ta cho tánh không tham là của báu. Ngươi đemngọc cho ta, nếu ta nhận, thì hai bên điều mất của báu. Âu là ngươi cứ đem về.Của báu ai nấy giữ. Như thế cả hai đều còn của báu, thì chẳng hơn sao ?Người biếu ngọc cúi đầu thưa:- Chúng tôi là thường dân mà giữ ngọc báu thì e không tránh kh ỏi trộm cướp, màcó khi còn bị hại đến thân.Tư Hãn bèn lưu người biếu ngọc ở lại. Đoạn tìm thợ đến dũa ngọc rồi đem bán lấytiền trao cho người chủ ngọc mang về.Tấm lòng của Tư Hãn vừa liêm khuyết vừa nhân hậu và cách xử sự kia cao đẹpkhông chi bằng!Làm quan mà được như Công Nghi Hựu, như Dương Chấn, trên đời kể khôngđược nhiều lắm. Đến như Tư Hãn thì xưa nay e chưa có người thứ hai.Mà xưa nay nhiều người lầm tưởng rằng đức Liêm chỉ cần cho người có quyền cóthế. Cho nên chỉ nghe nói đến quan Thanh Liêm chứ không nghe nói đến dânThanh Liêm. Thật ra Thanh Liêm là thu liễm lòng tham lại để cho phẩm hạnhđược trong sạch, thì riêng gì người làm quan, người có quyền có thế mới có đứcLiêm. Và người Liêm chẳng những không tham lợi, mà đến danh cũng khôngtham. Gặp phú quí mà không phải đạo thì người Liêm nhất định không nhận. Nhưngười bán thịt dê ở nước Sở thời Xuân Thu.Người bán thịt dê ấy tên là Duyệt. Vua nước Sở là Chiêu Vương bị giặc đánh phảibỏ nước chạy, người bán thịt dê cũng chạy theo. Sau vua Chiêu Vương lấy lạiđược nước, bèn thưởng cho những kẻ tòng vong. Người bán thịt dê cũng ở trongđám được thưởng. Ai nấy đều nhận, chỉ có người bán thịt dê từ chối, nói rằng:- Trước nhà vua mất nước, tôi mất nghề bán thịt dê. Nay nhà vua lấy lại được nước,tôi được trở lại nghề bán thịt dê. Thế là tôi giữ được nghiệp cũ, đủ ăn rồi, còn đâudám mong thưởng nữa.Nhà vua cố ép. Người bán thịt dê thưa:- Nhà Vua mất nước không phải là tội tôi, nên tôi không dám liều chết. Nhà Vualấy lại nước không phải là công tôi, nên tôi không dám lãnh thưởng.Nhà Vua bảo:- Để rồi ta đến nhà của ngươi chơi vậy.Người bán thịt dê đáp:- Theo phép nước Sở, người nào có công to, được trọng thưởng thì Vua mới đếnnhà. Nay tôi xét bản thân tôi, mưu trí không đủ giữ được nước, dũng cảm khôngđủ giết được giặc. Quân giặc vào nước, tôi lánh nạn, phải theo nhà Vua, chớ cóphải cốt theo giúp nhà Vua đâu. Nay nhà Vua bỏ phép nước, đến chơi nhà tôi, ethiên hạ nghe thấy chê cười vậy.Vua Chiêu Vương nghe nói quay lai bảo quan Tư Mã Tử Kỳ rằng:- Người hàng thịt dê này tuy làm nghề vi tiện mà giãi bày nghĩa lý rất cao xa. Nhàngươi làm thế nào mời ra nhận chức Tam Công cho ta.Người hàng thịt dê nói:- Tôi biết chức Tam Công quí hơn nghề bán thịt dê, bổng lộc nghìn vạn, giàu hơntiền lãi bán thịt dê. Nhưng tôi đâu dám ham tước lộc mà để Vua mang tiếng là giaơn không phải nghĩa. Tôi thực không dám nhận. Xin cho tôi về giữ lấy nghề bánthịt dê của tôi.Nói đoạn lui ra ngay.Người bán thịt dê không nhận thưởng vì biết mình không có công cán gì, khôngnhận chức vì biết mình không có tài cán hơn người. Như thế thật là Liêm. Và đó làmột tấm gương dân liêm vậy.Lòng liêm khiết của các nhân vật nói trên là không tham danh, không tham lợi dong ...