Những Tấm Gương Xưa - Xét Người

Xét NgườiCùng một việc làm như nhau mà động cơ và mục đích khác hẳn nhau. Như việc giết con của Thạch Thác, việc chặt chân của Dục Quyền mà chúng ta đã kể cho nhau nghe kỳ trước, và việc làm thịt con của Dịch Nha, việc tự thiến mình của Thụ Điêu, mà tôi xin kể sau đây: Thụ Điêu là đầy tớ yêu của Tề Hoàn Công. Vua Tề giao quyền chính cho Quản Trọng, ngày ngày ở trong cung mà vui cùng các cung phi. Để có thể vào nơi cung cấm đặng gần vua, Thụ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những Tấm Gương Xưa - Xét Người Xét NgườiCùng một việc làm như nhau mà động cơ và mục đích khác hẳn nhau. Như việcgiết con của Thạch Thác, việc chặt chân của Dục Quyền mà chúng ta đã kể chonhau nghe kỳ trước, và việc làm thịt con của Dịch Nha, việc tự thiến mình của ThụĐiêu, mà tôi xin kể sau đây:Thụ Điêu là đầy tớ yêu của Tề Hoàn Công.Vua Tề giao quyền chính cho Quản Trọng, ngày ngày ở trong cung mà vui cùngcác cung phi. Để có thể vào nơi cung cấm đặng gần vua, Thụ Điêu tự thiến mìnhrồi xin vào cung hầu hạ. Tề Hoàn Công thương tình, cho hầu cận một bên.Lúc bấy giờ trong cung lại có một tên đầu bếp nấu ăn rất khéo tên là Dịch Nha.Dịch Nha tìm cách làm thân cùng Thụ Điêu và nhờ tiến cử. Thụ Điêu tâu cùng TềHoàn Công. Hoàn Công cho gọi đến, hỏi:- Ngươi có phải là kẻ nấu ăn khéo chăng?Dịch Nha tâu:- Tài ấy không ai sánh kịp.Hoàn Công nói đùa:- Các giống điểu, thú, trùng, ngư, ta đã dùng đủ. Chỉ có thịt người ta chưa biết vịmà thôi.Dịch Nha lui ra. Đến bữa trưa đem vào dâng một mâm thịt chín, mềm như thật dênon, mùi thơm ngát mũi.Hoàn Công ăn xong, hỏi:- Thịt gì mà ngon thế?Dịch Nha tâu:- Đó là thịt người.Hoàn Công thất kinh, hỏi:- Nhà ngươi lấy ở đâu?Dịch Nha tâu:- Trộm nghĩ đã trung với vua thì không kể gì tình nhà. Tôi có đứa con trai lên ba.Tôi đã làm thịt dâng cho Chúa Công nếm cho biết vị.Tề Hoàn Công cho rằng Dịch Nha có lòng trung nghĩa, nên từ đó có lòng yêu quínhư Thụ Điêu.Thụ Điêu và Dịch Nha không ưa Quản Trọng, nên khi được vua tin dùng liền tâu:- Chúng tôi thiết tưởng quyền của bề tôi có hạn. Nay mỗi mỗi Chúa Công đều giaocho Quản Trọng, tựa hồ như nước Tề không còn có vua.Tề Hoàn Công vừa cười vừa đáp:- Ta đối với Quản Trọng chẳng khác thân thể và tay chân. Nếu tay chân mất thìthân thể bị tàn phế, hỏi còn dùng được việc gì? Chúng bay là tiểu nhân biết chi mànói.Thụ Điêu và Dịch Nha không dám nói nữa.Còn Quản Trọng từ ngày bỉnh chánh đã làm cho nước Tề mỗi ngày mỗi thêmcường thịnh. Quản Trọng vẫn biết Thụ Điêu và Dịch Nha giết con và thiến mình,không phải vì lòng trung nghĩa, mà chỉ muốn được gần vua để mưu cầu lợi riêng,vẫn biết là hai tên gian thần nguy hiểm, nhưng không hề đả động tới. Đến khiQuản Trọng lâm bệnh nặng, Tề Hoàn Công đến thăm, cầm tay hỏi:- Trọng phụ bệnh nặng lắm, bất hạnh có điều gì, ta biết tin cậy vào ai?Quản Trọng tiến cử Thấp Bằng. Hoàn Công hỏi đến bọn Dịch Nha, Thụ Điêu,Quản Trọng đáp:- Chúa Công không hỏi, tôi cũng sắp nói: Bọn người ấy, Chúa Công không nêngần.Hoàn Công nói:- Dịch Nha làm thịt con đem dâng cho ta ăn, quí trọng ta như thế còn nghi gì nữa?Quản Trọng thưa:- Trời đã sanh ra loài người không gì quí hơn tình máu mủ. Nếu tình máu mủ mànỡ dứt bỏ, thì con người ấy không thể thương ai đâu.Hoàn Công lại nói:- Thụ Điêu tự thiến mình để được gần gũi ta, ta tưởng tình quyến luyến ấy khôngcòn gì phải nghi ngờ?Quản Trọng thưa:- Không thể quí trọng người khác hơn cơ thể mình. Cơ thể mà còn chưa quí, thì kẻấy còn quí ai.Ngoài Thụ Điêu và Dịch Nha ra, Hoàn Công còn một kẻ thân yêu nữa là KhaiPhương. Hoàn Công hỏi Quản Trọng:- Khai Phương bỏ ngôi nước Vệ, theo hầu ta. Khi cha mẹ chết cũng không về chịutang. Như thế là Khai Phương đã yêu ta hơn cha mẹ, còn nghi gì nữa?Quản Trọng thưa:- Cha mẹ mà bỏ để theo hầu người khác, kẻ ấy là một người ham danh lợi hơn tìnhthâm. Thêm nữa Khai Phương đương ở ngôi Thái Tử mà bỏ đi, là ý muốn có mộtđịa vị cao hơn, chớ có phải vì yêu Chúa Công đâu. Xin Chúa Công chớ tin cậy.Tề Hoàn Công đáp:- Ba người ấy theo hầu ta đã lâu, sao đến bây giờ Trọng Phụ mới nói?Quản Trọng đáp:- Tôi không nói ra là vì tôi đủ sức chế ngự những kẻ gia nịnh. Nay tôi chết đi, cũngnhư bờ đê bị vỡ, nếu Chúa Công dùng họ sẽ bị họ lung lạc, gây tai biến cho quốcgia.Tề Hoàn Công thở dài rồi cáo biệt.Không bao lâu, Quản Trọng chết. Tề Hoàn Công theo lời trối của Quản Trọng giaoviệc triều chánh cho Thấp Bằng, nhưng chưa được một tháng thì Thấp Bằng cũngchết! Tề Hoàn Công cậy Bảo Thúc Nha thay Thấp Bằng. Thúc Nha từ chối. HoànCông nói:- Nếu khanh từ chối thì ta biết ủy thác việc nước cho ai?Thúc Nha tâu :- Tôi vốn là người không ưa kẻ nịnh, chắc Chúa Công cũng biết. Nếu dùng tôi, xinChúa Công đuổi Dịch Nha, Thụ Điêu và Khai Phương đi đã.Hoàn Công nói:- Trước kia Trọng Phụ cũng có ý đó. Nay ta xin theo.Nội ngày hôm ấy nhà vua ra lịnh đuổi Dịch Nha, Thụ Điêu và Khai Phương, cấmkhông cho vào triều nữa. Thúc Nha bèn nhận lãnh chức Tể Tướng. Trong nướcđược yêu.Nhưng từ khi đuổi bọn Dịch Nha đi rồi, Tề Hoàn Công mất vui, lúc nào cũng cóvẻ tư lự. Người ái phi là Trưởng Vệ Cơ khuyên nhà vua triệu bọn Dịch Nha về.Hoàn Công nói:- Thiệt ta cũng nhớ họ lắm, nhưng triệu về sợ trái ý Bảo Thúc Nha.Vệ Cơ đáp:- Thúc Nha đâu dám trái ý Chúa Công. Chúa Công đã già rồi, lẽ nào chịu buồn vậymãi sao?Hoàn Công nghe lời triệu bọn Dịch Nha về, giao coi việc ngự thiện. Bảo Thúc Nhavội can:- Chúa Công đã quên lời trối của Trọng Phụ rồi ...