Những vấn đề của gia đình Việt Nam trong quá trình biến đổi xã hội theo xu hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa - Vũ Tuấn Huy

Bài viết "Những vấn đề của gia đình Việt Nam trong quá trình biến đổi xã hội theo xu hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa" giới thiệu đến các bạn những quan điểm về gia đình, những vấn đề xã hội của gia đình nước ta hiện nay, vấn đề của gia đình Việt Nam trong quá trình biến đổi xã hội theo xu hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những vấn đề của gia đình Việt Nam trong quá trình biến đổi xã hội theo xu hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa - Vũ Tuấn HuyX· héi häc sè 2 (94), 2006 13 Nh÷ng vÊn ®Ò cña gia ®×nh viÖt nam trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi x· héi theo xu h−íng c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa Vò TuÊn Huy I. Quan ®iÓm vÒ gia ®×nh Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nh÷ng thµnh tùu cña 20 n¨m ®æi míi, Héi nghÞ lÇn thø11 Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam khãa IX ®· ®Ò ra môc tiªuph¸t triÓn trong 15 n¨m tíi cña x· héi ViÖt Nam:” §Èy m¹nh ®æi míi toµn diÖn vµ®ång bé, phÊn ®Êu ®¹t b»ng ®−îc môc tiªu ®Õn n¨m 2010, sím ®−a n−íc ta ra kháit×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©nd©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020, n−íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖptheo h−íng hiÖn ®¹i”. §Þnh h−íng c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®ång nghÜa víi ph¸t triÓn kinhtÕ vµ nh÷ng biÕn ®æi trong c¸c lÜnh vùc x· héi kh¸c nh− qu¸ tr×nh d©n chñ hãa, thÕtôc hãa, di ®éng x· héi, n©ng cao møc sèng vµ chÊt l−îng d©n c−. Trong qu¸ tr×nh ®ã,gia ®×nh lµ mét trong nh÷ng thiÕt chÕ x· héi c¬ b¶n cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cñac¸ nh©n vµ x· héi. Mét mÆt, nh÷ng t¸c ®éng cña biÕn ®æi x· héi dÉn ®Õn nh÷ng biÕn®æi trong c¬ cÊu - chøc n¨ng cña gia ®×nh. MÆt kh¸c, gia ®×nh còng lµ mét t¸c nh©nquan träng cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Nghiªn cøu gia ®×nh ë n−íc tatrong giai ®o¹n hiÖn nay nh»m lµm s¸ng tá qu¸ tr×nh biÕn ®æi gia ®×nh, trªn c¬ së ®ã®−a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ chÝnh s¸ch nh»m duy tr× b¶n s¾c cña gia ®×nh ViÖt Nam,t¹o ®iÒu kiÖn cho gia ®×nh thÝch nghi víi nh÷ng biÕn ®æi x· héi, gãp phÇn ®Èy m¹nhc«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc. (T−¬ng Lai, 1996). Tõ khi ®æi míi vµ ®Æc biÖt trong h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y, thµnh qu¶ c«ngnghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc thÓ hiÖn ë tr−íc hÕt ë tr×nh ®é ph¸t triÓn kinhtÕ. Thu nhËp quèc d©n t¨ng trung b×nh gÇn 9%/n¨m. Tõ mét n−íc ph¶i nhËp khÈug¹o trë thµnh n−íc xuÊt khÈu g¹o thø hai trªn thÕ giíi, gi¶m ®ãi nghÌo vµ n©ng caomøc sèng cña ng−êi d©n (Haughton, Haughton vµ Phong, 2001; Lamb, 2002). §« thÞhãa vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t¹o ra nhiÒu c¬ héi viÖc lµm, di ®éng x· héi t¨ng lªn.(Youssef and Hetler, 1983; Mencher and Okongwu, 1993; Vò M¹nh Lîi, 1995). Nh×n chung, ®¸nh gi¸ vÒ møc ®é hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam hiÖn nay so víi h¬n10 n¨m tr−íc ®©y, ®a sè ý kiÕn (87%) cho r»ng hiÖn nay x· héi ViÖt Nam hiÖn ®¹i Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn14 Nh÷ng vÊn ®Ò cña gia ®×nh ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi x· héi...hãa nhiÒu h¬n. Sù kh¸c nhau trong ®¸nh gi¸ vÒ møc ®é hiÖn ®¹i hãa theo nhãm tuæinh×n chung cho thÊy thanh niªn cã xu h−íng mong muèn møc ®é hiÖn ®¹i hãa nhiÒuh¬n. §¸nh gi¸ vÒ vai trß cña hiÖn ®¹i hãa ®èi víi x· héi ViÖt Nam hiÖn nay, kho¶ng2/3 sè ng−êi tr¶ lêi cho r»ng hiÖn ®¹i hãa lµ rÊt tèt cho ViÖt Nam, gÇn 1/3 nhËn ®Þnhr»ng phÇn lín lµ tèt vµ cã kho¶ng 1% cho r»ng kh«ng tèt chót nµo (ViÖn X· héi häcvµ Trung t©m Nghiªn cøu D©n sè §¹i häc Michigan - Nghiªn cøu biÕn ®æi gia ®×nh,2003-2004). Nh÷ng biÕn ®æi x· héi ë n−íc ta ®· t¸c ®éng nh− thÕ nµo ®Õn gia ®×nh vµnh÷ng xu h−íng biÕn ®æi Êy cña gia ®×nh ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò g× trong qu¸ tr×nhc«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa. PhÇn d−íi ®©y ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò x· héi cñagia ®×nh ë n−íc ta hiÖn nay. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò x· héi cña gia ®×nh n−íc ta hiÖn nay 2.1. Sù chuyÓn ®æi ý nghÜa cña h«n nh©n vµ gia ®×nh theo h−íng chó ý ®Õnc¸ nh©n NÕu trong x· héi truyÒn thèng, ý nghÜa vµ quyÒn lùc cña h«n nh©n chñ yÕuxoay quanh c¸c nghÜa vô x· héi th× víi nh÷ng t¸c ®éng cña biÕn ®æi x· héi theo xuh−íng hiÖn ®¹i hãa, ý nghÜa cña h«n nh©n vµ gia ®×nh ViÖt Nam vÉn ®ang trong qu¸tr×nh biÕn ®æi theo xu h−íng chó ý ®Õn c¸ nh©n. Sù biÕn ®æi nµy trong ý nghÜa cñah«n nh©n vµ gia ®×nh ®−îc xem lµ phï hîp víi xu h−íng cña qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i hãa Xu h−íng biÕn ®æi nµy cña gia ®×nh còng ®−îc ph¶n ¸nh trong LuËt H«nnh©n vµ Gia ®×nh n¨m 2000 söa ®æi ®Ó phï hîp víi thùc tiÔn x· héi. VÝ dô, ®iÒu 32quy ®Þnh ng−êi chång vµ ng−êi vî cã quyÒn cã tµi s¶n riªng, ®iÒu 44 quy ®Þnh con c¸icã quyÒn cã tµi s¶n riªng. LuËt H«n nh©n vµ Gia ®×nh n¨m 2000 chó ý ®Õn c¸c quyÒnc¸ nh©n. QuyÒn cña con c¸i trong quyÕt ®Þnh h«n nh©n, tµi s¶n riªng vµ n¬i ë sau khikÕt h«n. Nh÷ng v¨n b¶n luËt ph¸p nµy lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó t¹o ra sù biÕn ®æi ý nghÜacña h«n nh©n: tõ h«n nh©n v× gia ®×nh, dßng hä ®Õn h«n nh©n v× t×nh yªu, tù nguyÖn.(Vò M¹nh Lîi, 2003). Sù chuyÓn ®æi ý nghÜa cña h«n nh©n biÓu hiÖn ë chç gi¶m vai trß cña cha mÑ,hä hµng vµ t¨ng vai trß cña c¸ nh©n trong viÖc t×m hiÓu vµ quyÕt ®Þnh h«n nh©n. C¸cyÕu tè hoµn c¶nh thay ®æi theo c¸c nhãm n¨m kÕt h«n ®Æc tr−ng cho c¸c giai ®o¹nthêi kú chiÕn tranh, thêi kú thèng nhÊt ®Êt n−íc vµ thêi kú ®æi míi. §Æc tr−ng c ...