NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẠI CƯƠNG CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG

Lí luận dạy học hoá học là một ngành khoa học giáo dục nghiên cứu nội dung chương trình hoá học phổ thông và các qui luật tiếp thu kiến thức của HS. Đối tượng của PPDHHH Lí luận dạy học (LLDH) và PPDHHH là một khoa học nghiên cứu quá trình dạy học (QTDH) hoá học ở trường phổ thông (PT), tìm ra những qui luật của nó và xây dựng những cơ sở lí luận để nâng cao chất lượng của quá trình này, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẠI CƯƠNG CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG BÀI GIẢNG NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẠI CƯƠNG CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG BÀI GIẢNG NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẠI CƯƠNG CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG CHƯƠNG 1: LÍ LUẬN DẠY HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC VÀ MỘT MÔN HỌC Lí luận dạy học hoá học là một ngành khoa học giáo dục nghiên cứu nội dung chương trình hoá học phổ thông và các qui luật tiếp thu kiến thức của HS. 1. ĐỐI TƯỢNG VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC (PPDHHH) 1.1. Đối tượng của PPDHHH Lí luận dạy học (LLDH) và PPDHHH là một khoa học nghiên cứu quá trình dạy học (QTDH) hoá học ở trường phổ thông (PT), tìm ra những qui luật của nó và xây dựng những cơ sở lí luận để nâng cao chất lượng của quá trình này, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Quá trình dạy học được cấu tạo được từ các thành phần cơ bản sau: Từ mục tiêu, nội dung, phương pháp đến hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra – đánh giá. Lí luận dạy học hoá học đi sâu nghiên cứu sự hình thành và phát triển của các khái niệm hoá học ở trường PT. Lựa chọn phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học phù hợp nhất để hình thành khái niệm một cách tốt nhất. 1.2. Những nhiệm vụ cơ bản của PPDHHH Nhiệm vụ cơ bản của LLDH hoá học và PPDH hoá học là nghiên cứu, tìm ra những con đường tối ưu giúp học sinh (HS) nắm vững kiến thức, kĩ năng hoá học một cách tốt nhất đồng thời tác động đến tình cảm, thái độ đem lại niềm vui để tư duy phát triển, hứng thú học tập và hình thành nhân cách cho HS. 1 Để giải quyết ba nhiệm vụ cơ bản của LLDH hoá học. PPDH hoá học giải đáp ba câu hỏi lớn sau: Vì sao phải dạy và học hoá học ở trường PT, dạy và học cái gì, dạy và học như thế nào. Nhiệm vụ thứ nhất: Đòi hỏi phải làm sáng tỏ qua giáo viên hoá học, làm cho học sinh hiểu được mục đích của việc dạy và học môn hoá học ở trường PT là đào tạo ra con người mới: không chỉ chú ý cung cấp nền học vấn hoá học PT mà còn chú ý tới giáo dục thế giới quan, đạo đức cách mạng và phát triển tiềm lực trí tuệ cho HS. Nhiệm vụ thứ hai: Đòi hỏi phải xây dựng nội dung môn hoá học ở trường PT Việt Nam đáp ứng được những yêu cầu của đất nước trong giai đoạn mới. Khi lựa chọn phải chú ý đến logic phát triển của khoa học hoá học và lịch sử của nó, những điều kiện tâm lí – giáo dục học, mối tương quan của các tài liệu lí thuyết và thực nghiệm hoá học cùng các mối liên hệ với các bộ môn khoa học khác. Nhiệm vụ thứ ba: Xuất phát từ nguyên lí “dạy và học” đòi hỏi phải nghiên cứu chỉ ra được những phương pháp, phương tiện, những hình thức tổ chức việc dạy và học tối ưu giúp cho HS cách thức thu nhận kiến thức hoá học hiệu quả nhất. Nhiệm vụ này liên quan đến sự phát triển tư duy và các khả năng thu nhận các kiến thức hoá học từ giáo viên hoặc các nguồn thông tin khác (sách, phim, ảnh, đài truyền thanh, vô tuyến, vi tính, …) cho HS. Điều khiển hoạt động nhận thức của HS là một quá trình phức tạp đòi hỏi người giáo viên hoá học phải biết sử dụng tất cả các phương tiện hoạt động giảng dạy - học tập để chuyển các kiến thức, thông tin hoá học đến học HS. 1.3. Mối liên hệ của LLDH hoá học và PPDHHH với các môn khoa học khác - vị trí của nó trong hệ thống các môn khoa học giáo dục LLDH hoá học và PPDHHH là một khoa học có mối quan hệ với các khoa học khác như triết học, tâm lí học, giáo dục học, các khoa học tự nhiên, LLDH và PPDH đại cương và nhất là liên quan chặt chẽ với khoa học hoá học. Mối liên hệ này có thể biểu thi qua sơ đồ: 2 LÍ LUẬN DẠY HỌC HOÁ HỌC LÍ LUẬN DẠY HỌC ĐẠI KHOA HỌC HOÁ HỌC CƯƠNG CÁC KHOA HỌC CÁC KHOA HỌC GIÁO DỤC TỰ NHIÊN TRIẾT HỌC DUY VẬT BIỆN CHỨNG (các phương pháp nhận thức) (mũi tên liền nét: mối liên hệ di tính; nét đức: liên hệ ảnh hưởng) LLDH hoá học với tư cách là một khoa học độc lập trong hệ thống khoa học giáo dục, chỉ có thể phát triển nhanh chóng và vững chắc trong mối liên hệ chặt chẽ với các khoa học khác như đã trình bày ở trên. 1.4. Nhiệm vụ của LLDH hoá học và PPDHHH ở trường sư phạm: Nhiệm vụ vĩnh hằng của LLDH hoá học và PPDHHH là phục vụ tối ưu việc dạy tốt và học tốt môn hoá học, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo chung của nhà trường phổ thông, nên việc dạy học môn LLDH hoá học và PPDHHH ở các trường sư phạm nhằm giúp cho sinh viên: - Hiểu biết toàn diện và sâu sắc vai trò và nhiệm vụ của việc dạy học hoá học ở trường PT. - Biết vận dụng các kiến thức tâm lí học, giáo dục học, LLDH và PPDH đại cương vào việc dạy học hoá học. - Biết phân tích nội dung, cấu trúc và hiểu sâu sắc chương trình hoá học PT. - Biết phân tích sự hình thành và phát triển của các khái niệm hoá học cơ bản. 3 - Có kiến thức và kĩ năng sử dụng thí nghiệm hoá học, các phương tiện trực quan, các đồ dùng dạy học, các phương tiện kĩ thuật dạy học hoá học theo tư tưởng công nghệ dạy học hiện đại. - Biết sử dụng các PPDH theo hướng phức hợp phù hợp với các khâu của quá trình dạy học và mỗi bài lên lớp. - Có kĩ năng thiết kế các hoạt động dạy học trong các tiết dạy học. - Biết kiểm tra đánh giá kết quả dạy học và giúp HS biết tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. - Biết tổ chức dạy học ngoại khoá. 2. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHUYÊN NGÀNH PPDHHH VÀ SỰ NGHIÊN CỨU MÔN HỌC NÀY 2.1. Những vấn đề thời sự của PPDHHH ở trong nước và xu hướng phát triển trên thế giới 2.1.1. Những nét đặc trư ...