Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở Việt Nam - Lê Thị Bích Ngọc

Tài liệu "Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở Việt Nam" biên soạn bởi Lê Thị Bích Ngọc, trình bày các nội dung sau: luật kinh tế theo quan niệm truyền thống, khái niệm về luật kinh tế, chủ thể của luật kinh tế, chủ thể kinh doanh,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở Việt Nam - Lê Thị Bích NgọcNhững vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở việt nam Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở việt nam Bởi: Lê Thị Bích NgọcLuật kinh tế theo quan niệm truyền thốngLuật kinh tế là tổng hợp các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành để điều chỉnhcác quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình quản lý kinh tế và trong quá trình sản xuấtkinh doanh giữa các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế với các tổ chức kinh tế XHCNhoặc giữa các tổ chức xã hội chủ nghĩa với nhau nhằm thực hiện nhiệm vụ kế hoạch củanhà nước giao.Đối tượng điều chỉnh: • Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình quản lý kinh tế giữa các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế với các tổ chức kinh tế xã hội chủ nghĩa. • Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh giữa các tổ chức kinh tế XHCN với nhau.=> Đối tượng điều chỉnh của luật kinh tế là những quan hệ kinh tế vừa mang yếu tố tàisản vừa mang yếu tố tổ chức kế hoạch.Những yếu tố này thể hiện trong các nhóm quan hệ ở mức độ khác nhauCụ thể: • Trong nhóm quan hệ quản lý kinh tế: Yếu tố tổ chức kế hoạch là tính trội còn yếu tố tài sản không đậm nét vì trong quan hệ lãnh đạo yếu tố tài sản chỉ thể hiện ở những chỉ tiêu pháp lệnh mà nhà nước cân đối vật tư tiền vốn cho các tổ chức kinh tế XHCN để các tổ chức kinh tế này thực hiện nhiệm vụ kế hoạch của nhà nước giao. • Trong nhóm quan hệ ngang: 1/10Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở việt nam Yếu tố tài sản lại thể hiện rõ nét còn yếu tố tổ chức kế hoạch mờ nhạt hơn Yếu tố tổ chức kế hoạch trong quan hệ ngang chỉ thể hiện ở chỗ: ◦ Nhà nước bắt buộc các đơn vị kinh tế có liên quan phải ký kết hợp đồng kinh tế. ◦ Khi ký kết hợp đồng kinh tế phải dựa vào chỉ tiêu pháp lệnh. Trường hợp kế hoạch nhà nước thay đổi hoặc huỷ bỏ thì hợp đồng đã ký cũng phải thay đổi hoặc sửa đổi theo (như vậy quan hệ hợp đồng theo cơ chế cũ không được hiểu theo đúng nghĩa truyền thống: Tự do khế ước, tự do ý chí).=> phương pháp điều chỉnhĐể phù hợp với đặc điểm của đối tượng điều chỉnh, luật kinh tế áp dụng phương phápđiều chỉnh riêng. Theo quan niệm truyền thống phương pháp điều chỉnh của luật kinhtế là phương pháp kết hợp hài hoà giữa phương pháp thoả thuận bình đẳng với phươngpháp mệnh lệnh hành chính . Nghĩa là khi điều chỉnh 1 quan hệ kinh tế cụ thể, luật kinhtế phải sử dụng đồng thời cả 2 phương pháp thoả thuận và mệnh lệnh=> Chủ thể của luật kinh tếĐặc trưng của nền kinh tế XHCN là dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất vàđược quản lý bằng cơ chế kế hoạch hoá tập trung vì vậy hoạt động kinh tế không dotừng công dân riêng lẻ thực hiện mà do tập thẻe người lao động của các tổ chức kinh tếnhà nước và tập thể, các cơ quan kinh tế và các tổ chức xã hội khác thực hiện.Chủ thể của luật kinh tế gồm:Pháp nhân là 1 khái niệm được sử dụng để ám chỉ 1 loại chủ thể pháp lý độc lập đểphân biệt với các chủ thể của con người (bao gồm cá nhân và tập thể). Như vậy phápnhân là 1 thực thể trìu tượng được hư cấu, thể hiện tình trạng tách bạch về mặt tài sảncủa nó với tài sản còn lại của chủ sở hữu, người đã sáng tạo ra nóTheo quan niệm truyền thống thì cá nhân không được công nhận là chủ thể của luật kinhtế bởi lẽ trong nền kinh tế XHCN không tồn tài thành phần kinh tế tư nhân.Ngày nay Việt Nam đang chuyển sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo cơchế thị trường có sự quản lý của nhà nước thì những quy định của luật kinh tế trước đây 2/10Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở việt namkhông còn phù hợp với nền kinh tế thị trường- một nền kinh tế có những bản sắc kháchẳn với nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung.Đó là • Nền kinh tế thị trường là nền kinh tế hàng hoá • Các thành phần kinh tế đều bình đẳng với nhau tuy nhiên trong nền kinh tế thị trường của Việt Nam kinh tế quốc doanh vẫn giữ vai trò chủ đạo nhằm đảm bảo sự cân đối nhất định cho toàn bộ nền kinh tế. • Trong nền kinh tế thị trường hình thức tổ chức kinh doanh rất đa dạng và phong phú -> Chủ thể kinh doanh không còn bó hẹp ở các tổ chức kinh tế quốc doanh và tập thể (HTX) mà mở rộng đến các loại hình kinh doanh của tư nhân, nước ngoài…Như vậy chủ thể của luật kinh tế sẽ đa dạng hơn nhiều so với cơ chế trước đây. • Tự do kinh doanh, chủ động sáng tạo trong kinh doanh của các chủ thể kinh doanh, sự cạnh tranh và phá sản của các doanh nghiệp là những đặc tính tất yếu ...