Những yêu cầu về nền giáo dục và kỹ năng khi tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Bài viết trình bày những đặc trưng, sản phẩm và xu hướng của CMCN lần thứ 4; Trình độ và kỹ năng cho Cách mạng công nghiệp 4.0; Vai trò của yếu tố con người trong các doanh nghiệp; Thực trạng và thách thức đối với các trường đại học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những yêu cầu về nền giáo dục và kỹ năng khi tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 KỶ YẾU HỘI THẢO “PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH CNTT TRONG THỜI KỲ CMCN 4.0” NHỮNG YÊU CẦU VỀ NỀN GIÁO DỤC VÀ KỸ NĂNG KHI THAM GIA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ 4 Hà Thị Thanh Ngà1, Nguyễn Thị Lan2 1 Khoa Công nghệ Thông tin – Đại học Nha Tramg 2 Khoa Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Nha Trang I. Giới thiệu I.1. Công nghiệp 4.0 là gì Trong quá khứ, ngành công nghiệp đã bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi công nghệ và đổi mới. Những mô hình này được gọi là các cuộc cách mạng công nghiệp. Nhìn lại lịch sử, nhân loại đã có ba cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lớn, những cuộc cách mạng này là do sự cơ khí hoá - mechanization (cách mạng công nghiệp lần thứ nhất), sử dụng năng lượng điện (cuộc cách mạng công nghiệp thứ 2), điện tử và tự động hóa (cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3). Tất cả những cuộc cách mạng công nghiệp này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất, mà còn ảnh hưởng đến thị trường lao động và hệ thống giáo dục. Kết quả là một số ngành nghề và công việc biến mất. Hiện nay thế giới đang bước vào Cuộc Cách mạng Công nghiệp thứ tư (the Fourth Industrial Revolution- FIR), hay còn gọi là Công nghiệp 4.0 (Industry 4.0). Khái niệm này lần đầu tiên được giới thiệu trong “Kế hoạch hành động Chiến lược Công nghệ cao” vào năm 2012 của Chính phủ Đức. Các công nghệ mới nổi có ảnh hưởng rất lớn đến sự giáo dục con người. Chỉ những nhân viên có trình độ và được giáo dục chất lượng mới có thể kiểm soát các công nghệ này. Công nghiệp 4.0 cần hợp tác với các trường đại học. Tầm nhìn chính sau đây của ngành công nghiệp 4.0 là sự xuất hiện của các nhà máy thông minh, sẽ được kết nối với các hệ thống không gian mạng thực-ảo (cyber-physical system) được gọi là CPS. Sử dụng Internet of Things, Internet của Dịch vụ và Internet của Con người sẽ kết nối: máy móc-máy móc, con người-máy móc hoặc con người-con người, và đồng thời sẽ thu được một lượng dữ liệu khổng lồ. Vì vậy, cần phải phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để có thể dự đoán được các sự cố có thể xảy ra và thích nghi theo thời gian thực với các điều kiện đã thay đổi. Hiện nay, con người điều hành máy móc và những máy này chỉ thụ động theo lệnh của người vận hành. Xu hướng chính của ngành công nghiệp 4.0 từ đó sẽ thay thế điều kiện này bằng hệ thống giám sát tiên lượng (Prognostics-monitoring system). Các quy trình sản xuất sẽ phải cho phép sản xuất hiệu quả và đồng thời phải linh hoạt với sự thay đổi nhu cầu của khách hàng về các sản phẩm cụ thể. Vì lý do này các công ty sẽ sản xuất các sản phẩm thông minh. Sự phân tích kịp thời dữ liệu thu được rất quan trọng cho việc lập kế hoạch và quản lý sản xuất linh hoạt. Dữ liệu thu được có thể chứa thông tin được phân loại và điều này dẫn đến nhu cầu ngày càng tăng về an ninh mạng để ngăn chặn sự rò rỉ dữ liệu. Điều này đồng nghĩa với yêu cầu về trình độ và kỹ năng của nhân viên sẽ cao hơn hiện tại, bởi vì các công ty sẽ sử dụng công nghệ mới và phương tiện thông minh. I.2. Những đặc trưng, sản phẩm và xu hướng của CMCN lần thứ 4 Theo giới quan sát, FIR có 6 đặc trưng chủ yếu sau: Một là, sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo và “học máy”, bởi Internet ngày càng phổ biến, tính di động cao, các bộ cảm biến nhỏ, nhẹ nhưng công suất mạnh với giá thành ngày càng rẻ. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Trang 65 KỶ YẾU HỘI THẢO “PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH CNTT TRONG THỜI KỲ CMCN 4.0” Hai là, các công nghệ số với phần cứng, phần mềm và hệ thống mạng đang trở nên phức tạp hơn, được tích hợp nhiều hơn và đang làm biến đổi các xã hội và nền kinh tế toàn cầu. Ba là, tạo ra một thế giới mà trong đó có các hệ thống ảo và vật lý của chuỗi sản xuất trên toàn cầu có thể hợp tác với nhau một cách linh hoạt, cho phép sản phẩm theo yêu cầu khách hàng và tạo ra các mô hình hoạt động mới. Bốn là, sự kết nối được thực hiện trong phạm vi rộng lớn hơn. Đồng thời là các làn sóng của những đột phá xa hơn trong các lĩnh vực khác nhau từ mã hóa chuỗi gen cho tới công nghệ nano; từ năng lượng tái tạo tới toán lượng tử. Năm là, các công nghệ mới nổi và sự đổi mới trên diện rộng được khuếch tán nhanh và rộng rãi hơn so với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây. Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần hai có 17% dân số (1,3 tỷ người) chưa tiếp cận với điện. Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần ba con số này là 50% (4 tỷ người) chưa tiếp cận Internet, nhưng lần thứ 4 này thì khác. Sáu là, tạo điều kiện cho sự ra đời các nhà máy thông minh, mà ở đó, các hệ thống không gian ảo sẽ giám sát các quá trình vật lý, tạo ra một bản sao ảo của thế giới. Thông qua Internet vạn vật, các hệ thống vật lý không gian ảo tương tác với nhau và với con người theo thời gian thực, khiến con người được tham gia vào chuỗi giá trị thông qua việc sử dụng các dịch vụ này. Từ những đặc t ...