Niên họa 年画 – Tranh Tết 帧节 – Sehwa 歲画- Nenga ねんが

Niên họa 年画, thể loại tranh khu hung nghênh tường 驅兇迎祥, phát xuất từ dân gian, ý nhị tại hỉ sự, trang hoàng trên môn hộ biển ngạch, mỗi phen cuối năm thoi đưa đón đuổi, lại hiển hiện trên nền tín ngưỡng Trung Hoa, sánh cùng liễn doanh tác bạn.Tranh môn thần Quan điểm sơ khởi từ Môn Thần 門神 thời Nghiêu Thuấn 堯舜, với câu chuyện Hoàng Đế Đại Đường Lý Thế Dân 唐太宗李世民 mỗi buổi đau yếu ngả lưng kinh sợ tiếng bào hao của quỷ thú, bèn vời hai tướng Uất 尉遲恭, Tần 秦叔寶 đem...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Niên họa 年画 – Tranh Tết 帧节 – Sehwa 歲画- Nenga ねんがNiên họa 年画 – Tranh Tết 帧节 – Sehwa 歲画- Nenga ねんがNiên họa 年画, thể loại tranh khu hung nghênh tường 驅兇迎祥, phát xuất từ dângian, ý nhị tại hỉ sự, trang hoàng trên môn hộ biển ngạch, mỗi phen cuối năm thoiđưa đón đuổi, lại hiển hiện trên nền tín ngưỡng Trung Hoa, sánh cùng liễn doanhtác bạn.Tranh môn thầnQuan điểm sơ khởi từ Môn Thần 門神 thời Nghiêu Thuấn 堯舜, với câu chuyệnHoàng Đế Đại Đường Lý Thế Dân 唐太宗李世民 mỗi buổi đau yếu ngả lưng kinhsợ tiếng bào hao của qu ỷ thú, bèn vời hai tướng Uất 尉遲恭, Tần 秦叔寶 đemthân hình phấn dũng đỉnh lập, sau trở thành tập tục vẽ vời hình nhân uy vũ 威武,nhằm trấn áp mọi sự bất bình. Thời Đông Hán 東漢, Sái Ung 蔡邕 có nhắc đếnthói lệ sử dùng Thần Đồ – Uất Lũy 神荼 – 鬱壘, chính thị là vốn nguồn của cácmộc bản thời Tống sau này. Trải qua mấy hồi sàng xê biến cải, dần hình thành mộtdòng tranh quý lạ, phong thái độc đặc: NIÊN HỌA. Tùy Triều Yểu Điệu TrìnhKhuynh Quốc Chi Phương Dung Đồ 隋朝窈窕呈傾國之芳容圖 thời Tống (960-1279) hiện là mộc bản Niên Họa cổ đại nhất.Niên họaĐược coi là nghệ thuật môn hộ, thoạt tiên với tính thái sùng bái tự nhiên, diễn tiếntừ nhu cầu kỳ yên tránh họa, đến phong tục trang trí đầu xuân, biểu đạt tư tìnhhướng thiện, niên họa ngọn nguồn xa xôi, đỉnh thịnh với các kỹ thuật ấn khắc,phong cách nghệ thuật và đề tài nội dung, tương tác dung hợp với hội họa nóichung, chứa trong mình tính duy nhất từ những ảnh hưởng thâm viễn thể hiệntrong cái nhất quán, toàn vẹn, đến giờ vẫn nức danh những tên tuổi Sơn Đông DuyPhường 山東濰坊, Tứ Xuyên Miên Trúc 四川綿竹, Tô Châu Đào Hoa Ổ 蘇州桃花塢, Thiên Tân Dương Liễu Thanh 天津楊柳青, được xưng tụng là NIÊN HỌATỨ ĐẠI GIA 年畫四大家.Với tuổi đời hơn năm thế kỷ, Niên họa Sơn Đông nổi tiếng lưu hành ở hạ lưuHoàng Hà 黃河下遊 vào đời Thanh, trọng dụng hệ thống màu cơ bản, đề tàiphong phú trên lối vẽ đôi phần thô lậu, có lực.Niên họa Tứ Xuyên nổi trội về nghệ thuật khắc bản, thức dạng dồi dào, phổ biếnMôn Họa 門畫, Đẩu Phương 鬥方, Họa Điều 畫條, tạo hình giản phác, màu sắctươi rạng kiều diễm.Tranh Tết của Trung QuốcNiên họa Tô Châu khởi từ đời Minh (1368–1644 ) , đỉnh thịnh vào thời Ung Chính雍正, Càn Long 乾隆, được coi là bộ sưu tập đại toàn về các thế hệ Môn Thần,công đoạn chế tác khắc bản đơn sắc kỹ lưỡng, cùng các thao tác Miêu Kim 描金,Tảo Ngân 扫银, Phu Phấn 敷粉 công phu, tạo nên sản phẩm tuy hồn nhiên màdiễm lệ, tính trang hoàng cao với màu nền phong phú từ đỏ hoa đào, đỏ thẫm, lam,tía, lục, vàng chanh, đen mờ.v.v…Niên họa Thiên Tân khởi từ Sùng Trinh 崇禎, phát triển bồng bột vào khoảng UngChính, Càn Long, Quang Tự 光緒, chủ trương thủ thái đề tài từ hý khúc truyềnthống 傳統戲曲, phong cách tươi sáng, phì nhiêu 肥饶 và công chỉnh 工整.Ngoài NIÊN HỌA TỨ ĐẠI GIA, lần giở Trung Quốc họa lịch sử 中国画历史,còn có thể thấy nhiều phường tranh nổi tiếng khác như Vũ Cường 武強, Phật Sơn佛山, Chu Tiên Trấn 朱仙鎮, Phong Đài Trấn 豐臺鎮.v.v…Bức tranh gà - tranh Đông HồVới ý đồ bành trướng xuống phương Nam trong nhiều ngàn năm, Niên Họa theochân người chinh phạt phương Bắc cởi bỏ bộ áo giáp uy nghi, len lỏi trong nhữnggiang khúc trù mật, hóa thành dòng tranh dân gian: TRANH TẾT 帧节, thể cáitâm tính của người Việt, trên nền cái xuề xòa, thân mật về văn hiến và kỹ thuật.Tranh Tết nằm trong giỏ của một bà già đi chợ, vứt bỏ đi khá nhiều ý niệm vốn cótrong nội tại khu hung nghênh tường, rơi rớt lại chút tư thái nạp phúc, chỉ ra dángtính trang hoàng của một con buôn mới phất, cái khoe mẽ của một phú ông, cái ấmcúng của một thường dân, và tất cả nằm lọt trong mong mỏi ước nguyền của conngười vào đầu năm mới, dưới nét vẽ Lâm Mô thành thợ của những nghệ sĩ dângian người Việt.Có hai dòng Tranh Tết chính được nhắc tới là Đông Hồ và Hàng Trống với các đềtài có thể đã được treo trên vách, hoặc giả nằm trong đống tư liệu cũ rích tại cácbảo tàng như Đám cưới Chuột, Nhân Nghĩa, Lễ Tri, Đại Cát, Tố Nữ.v.v…Tranh phú quý - tranh Đông HồTranh Đông Hồ xuất xứ từ làng Đông Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnhBắc Ninh là dòng tranh dân gian được chế tác từ khắc bản in màu trên nền giấyđiệp gột hồ, với các màu sắc tự nhiên như đen than xoan, xanh gỉ đồng, đỏ gỗvang, vàng hoa hoè.v.v…, chủ yếu thể hiện ở năm đề tài Tranh Thờ, Lịch Sử,Thần Thoại Cổ Tích, Khánh Chúc và Đời sống thường ngày. Sự đục bỏ phần chữHán Nôm trong bản khắc được coi như một thay đổi đáng buồn trong tranh ĐôngHồ cùng với sự đi xuống của nền văn học chữ Hán.Tranh Tết Hàn QuốcTrong khi đó, với tổ tịch xuất xứ tại khu vực Hàng Trống – Hàng Nón, xưa thuộcthôn Tự Pháp, tổng Tiêu Túc, huyện Thọ Xương, tranh Hàng Trống ảnh hưởng sâusắc bởi Đạo Giáo, đôi phần có lẽ từ tư tưởng Tam Giáo Đồng Nguyên, thể hiện ởsố lượng tranh thờ Đạo Mẫu chiếm quá bán so với tranh Tết Chúc Phúc, TứQuý.v.v…Thất Phúc Thần, tranh Tết Nhật BảnTranh Đông Hồ dùng kỹ thuật cầu xảo Bán Ấn Họa, tức lối nửa in bằng nét bảnkhắc, nửa vẽ bằng màu từ các chất liệu tự nhiên của tro đen, hoa hoè vàng, xanh lácây, son sỏi đồi ...