Nội dung và ý nghĩa của tác phẩm “Tư bản” đối với nền kinh tế Việt Nam hiện nay

Bài viết này sẽ trình bày quá trình hình thành, kết cấu và nội dung của tác phẩm “Tư bản”, đồng thời, nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nội dung và ý nghĩa của tác phẩm “Tư bản” đối với nền kinh tế Việt Nam hiện nay NỘI DUNG VÀ Ý NGHĨA CỦA TÁC PHẨM “TƯ BẢN” ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM HIỆN NAY Lê Tuấn Anh 1 1. Khoa Khoa học Quản lý, Trường Đại học Thủ Dầu MộtTÓM TẮT Các Mác (1818-1883) nhà tư tưởng vĩ đại của giai cấp vô sản và nhân dân lao động toànthế giới. Ông đã để lại rất nhiều tác phẩm cho nhân loại. Trong số đó, “Tư bản” là tác phẩmcó giá trị về mặt lịch sử cũng như khoa học. Trải qua hơn 150 năm từ khi được xuất bản, nhưngnhững quy luật vận động kinh tế mà Các Mác đã chỉ ra trong tác phẩm này vẫn còn nguyên giátrị lý luận và thực tiễn, là kim chỉ nam cho việc tổ chức, quản lý các hoạt động kinh tế hiện nay.Bài viết này sẽ trình bày quá trình hình thành, kết cấu và nội dung của tác phẩm “Tư bản”,đồng thời, nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường địnhhướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay. Từ khóa: Chủ nghĩa tư bản, kinh tế thị trường, tư bản.ĐẶT VẤN ĐỀ Tác phẩm “Tư bản” từ khi ra đời cho đến nay luôn mang ý nghĩa thực tiễn và tính thời đại.Mục đích chính của tác phẩm “Tư bản” là rút ra quy luật vận động của phương thức sản xuất tưbản chủ nghĩa trong giai đoạn tự do cạnh tranh thế kỷ XVIII-XIX. Cho đến nay, đã hơn 150 nămtrôi qua từ khi Các Mác viết tác phẩm “Tư bản”, tuy nhiên, những nguyên lý, quy luật kinh tế màCác Mác đã chỉ ra trong tác phẩm như quy luật giá trị, sản xuất giá trị thặng dư, tiền công, tíchlũy, tái sản xuất, lợi nhuận, lợi nhuận thương nghiệp, lợi tức cho vay, tín dụng, ngân hàng, chukỳ kinh tế, khủng hoảng,… vẫn giữ nguyên giá trị khoa học và tính thực tiễn. Năm 2008, khi nềnkinh tế tư bản chủ nghĩa đang trong cơn khủng hoảng một cách nghiêm trọng thì tác phẩm “Tưbản” lại bán rất chạy. Ở nhiều nơi người ta đã tìm đọc tác phẩm và chiêm nghiệm lại những lờitiên đoán của Các Mác cách đây hàng trăm năm, chẳng hạn như nhà xuất bản Karl-Diezt Verlagtrong năm 2009 đã in và bán hết 1.500 cuốn “Tư bản”(Nguyễn Minh Khải – nnk.,2012). Việt Nam đang trong quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủnghĩa, các quy luật kinh tế mà Các Mác chỉ ra trong tác phẩm “Tư bản” cũng chính là nhữngquy luật vận động của sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường nói chung. Vì vậy, tác phẩm “Tưbản” có ý nghĩa thực tiễn hết sức sâu sắc, là kim chỉ nam để nước ta có thể vận dụng trong quátrình xây dựng mô hình kinh tế của mình. Bài viết trình bày theo bố cục sau: Phần 1 là các tiền đề lý luận và thực tiễn để Các Mácviết tác phẩm “Tư bản”; Phần 2 là quá trình hình thành tác phẩm; Phần 3 là về kết cấu và nộidung của tác phẩm; Phần 4 sẽ trình bày về ý nghĩa của tác phẩm đối với quá trình xây dựng nềnkinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay. 811NỘI DUNG 1. Tiền đề lý luận và thực tiễn để Các Mác viết tác phẩm “Tư bản” * Tiền đề lý luận “Tư bản” là một tác phẩm vĩ đại của Các Mác, là kết quả của sự kế thừa những thành tựulý luận trước đó. Tiền đề lý luận trực tiếp đó là triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị cổ điểnAnh và chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp. Triết học cổ điển Đức, đặc biệt là hai nhà triết học tiêu biểu là Hegel và Feuerbach lànguồn gốc lý luận trực tiếp. Với triết học Hegel thì hạt nhân hợp lý là phép biện chứng nhưnghạn chế lớn nhất của Hegel là thế giới duy tâm khách quan. Với Feuerbach, giá trị lớn nhấttrong tư tưởng của ông là thế giới quan duy vật. Nhưng hạn chế lớn nhất của ông là tính chưatriệt để, máy móc, siêu hình. Các Mác với tư duy phê phán, ông đã sáng lập chủ nghĩa duy vậtbiện chứng nhờ kết hợp giữa phương pháp biện chứng của triết học Hegel và chủ nghĩa duy vậtcủa triết học Feuerbach. Các Mác áp dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng xuyên suốt trong quátrình viết tác phẩm “Tư bản”. Kinh tế chính trị cổ điển Anh, Mác đã rút được rất nhiều tinh hoa của các nhà kinh tếchính trị cổ điển Anh như học thuyết giá trị lao động, lý thuyết tái sản xuất tư bản xãhội,…Trong đó, Mác chịu ảnh hưởng nhiều nhất là Adam Simth và David Ricardo. Mác đãdành hẳn một nửa tập 4 tác phẩm “Tư bản” để đánh giá những học thuyết của họ. Chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp, đặc biệt là các nhà tư tưởng như Saint-Simon, CharlesFourier,… Các nhà tư tưởng của chủ nghĩa xã hội không tưởng phê phán chủ nghĩa tư bản vàmong muốn xây dựng một xã hội mới tốt đẹp hơn. Song nhìn chung, các quan điểm này dựa trêncơ sở tình cảm cá nhân, chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa nhân đạo, không chỉ ra được các quy luậtkinh tế cơ bản của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa và do đó không luận chứng được vai trò lịch sửcủa chủ nghĩa tư bản trong quá trình phát triển của nhân loại. Tuy nhiên, tinh thần nhân văn trongchủ nghĩa xã hội không tưởng có ảnh hưởng ít nhiều đến Mác. (Li Xiaopeng, 2021). * Tiền đề thực tiễn kinh tế - xã hội Đầu thế kỷ XIX cuộc cách mạng công nghiệp đã hoàn thành ở Anh, đang diễn ra mạnhmẽ ở Pháp và các nước tư bản khác. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã cơ bản xác lập đượcđịa vị thống trị của nó ở Tây Âu, Bắc Mĩ. Quan hệ sản xuất tư bản ra đời và phát triển, một mặt nó tạo ra những bước phát triển mớivề lực lượng sản xuất, mặt khác nó lại làm cho mâu thuẫn tư bản chủ nghĩa ngày càng tăng lên.Giai cấp vô sản - con đẻ của nền đại công nghiệp, ngày càng lớn mạnh đã bước lên vũ đài chínhtrị và trở thành một giai cấp cơ bản của xã hội tư sản. Để thực sự trở thành một giai cấp cáchmạng nhất, tiên tiến nhất và đại biểu cho xã hội tương lai, giai cấp vô sản cần phải có một lýluận khoa học soi đường. Chủ nghĩa Mác nói chung, học thuyết kinh tế Mác nói riêng ra đời sẽđáp ứng yêu cầu thực tiễn cách mạng của giai cấp vô sản. 2. Quá trình hình thành tác phẩm “Tư bản” Các Mác bắt tay vào việc nghiên cứu khoa kinh tế chính trị một cách có hệ thống từ ...