Nội Soi và sinh thiết phế quản

Soi phế quản là đưa một dụng cụ có thể quan sát được ở trong lòng phế quản, nhằm mục đích chẩn đoán và điều trị những tổn thương trong lòng khí-phế quản. Đồng thời có thể chọc xuyên qua thành phế quản để sinh thiết và thăm dò các tổn thương ngoài phế quản. - Soi phế quản đã có từ hơn 100 năm nay. Người ta đã chế ra nhiều kiểu loại ống soi bằng kim loại, trong đó thông dụng là ống soi kiểu Jackson (1919). ống soi này sử dụng nguồn sáng tại chỗ (tại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nội Soi và sinh thiết phế quản Nội Soi và sinh thiết phế quản1. Giới thiệu.- Soi phế quản là đưa một dụng cụ có thể quan sát được ở trong lòng phế quản,nhằm mục đích chẩn đoán và điều trị những tổn thương trong lòng khí-phế quản.Đồng thời có thể chọc xuyên qua thành phế quản để sinh thiết và thăm dò các tổnthương ngoài phế quản.- Soi phế quản đã có từ hơn 100 năm nay. Người ta đã chế ra nhiều kiểu loại ốngsoi bằng kim loại, trong đó thông dụng là ống soi kiểu Jackson (1919). ống soi nàysử dụng nguồn sáng tại chỗ (tại đầu ống soi). Ở việt nam thường dùng loại ống soiJackson do Trung quốc hoặc Liên Xô cũ chế tạo, với nhiều loại kích thước dài,ngắn, to, nhỏ khác nhau. Nh ưng phạm vi quan sát của loại ống soi này, chỉ chophép nhìn được cửa ngõ các phân thuỳ phổi.- Ống soi kiểu Friedel (1956) : là ống soi cải tiến, dùng nguồn sáng lạnh (ánh sángtừ bộ nguồn bên ngoài) được dẫn truyền qua dụng cụ quang học (các thấu kính) ,nên có độ khuếch đại hình ảnh. Phần đầu của ống soi có thể điều khiển cử độngquay nhiều hướng để quan sát, đường kính nhỏ hơn (4-5 mm ). Như vậy kiểu ốngsoi này cho phép nhìn được cửa ngõ của các phế quản phân thuỳ.- Ống soi mềm Ikeda (1964) của hãng Olympus Nhật bản là một đỉnh cao về sựsáng tạo của nội soi. Ống soi được cấu tạo bởi hàng nghìn sợi thuỷ tinh mềm, nêncó thể uốn khúc được. Với nguồn sáng lạnh từ xa và độ quang học phóng đại , nêncó thể quan sát kỹ càng và dễ dàng phát hiện tổn thương. Hiện nay người ta đã chếtạo các loại ống soi sợi, với đ ường kính 2 - 6 mm, có gắn với video; kỹ thuật đãcho phép thăm dò được tới các phế quản xa hơn và cho nhiều người quan sát cùngmột lúc.2. Nguyên lý kỹ thuật.Muốn soi phế quản người ta phải gây tê, từ hầu họng vào tới phế quản, bằnglidocain hoặc xylocain. Sau đó đưa ống soi qua đường miệng hoặc qua đường mũi(với ống mềm), để vào phế quản. Soi phế quản nhằm 2 mục đích:- Để chẩn đoán:. Khi soi có thể quan sát trực tiếp tổn thương và tình trạng vận động của phế quản,khí quản, và dây thanh âm.. Sinh thiết hoặc chải trực tiếp vào tổn thương hoặc các cựa của khí-phế quản.Những tổn thương không nhìn thấy ở nội soi, nhưng thấy rõ ở trên Xquang, ngườita có thể chọc xuyên qua thành phế quản để hút hoặc sinh thiết tổn thương, dướimàn huỳnh quang tăng sáng hoặc làm mò.. Soi phế quản có thể hút dịch, đờm, hoặc rửa phế quản để xét nghiệm (tế bào và visinh vật… ). Qua soi phế quản bơm thuốc cản quang để chụp phế quản khu trú (hiện nay cóCT-scan nên thường không làm kỹ thuật này nữa).- Để điều trị:. Người ta rửa phế quản và bơm thuốc trong điều trị hen phế quản.. Một số nơi người ta sử dụng áp lạnh, nhiệt đông hoặc phóng xạ trong l òng phếquản để điều trị ung thư, chảy máu…. Soi phế quản lấy dị vật hoặc rửa hút giải phóng sự ùn tắc trong lòng phế quản.Ngày nay soi phế quản ống mềm được sử dụng rộng rãi, gần như là một kỹ thuậtthường qui ở các Bệnh viện lớn tại Việt Nam. Rất ít có chống chỉ định trừ một sốtrường hợp bệnh nhân quá yếu mệt (suy tim, suy hô hấp nặng …) . V ì vậy nó đãmang lại nhiều hiệu quả thiết thực trong chẩn đoán và điều trị bệnh nhân.Soi phế quản ống cứng rất ít được sử dụng, tuy vậy nó vẫn còn rất có hiệu quảtrong việc lấy dị vật đường hô hấp.3. Sinh thiết phế quản.- Sinh thiết phế quản là một kỹ thuật được thực hiện trong khi soi phế quản, nhằmcắt lấy được mảnh tổ chức ở nơi tổn thương để xét nghiệm mô bệnh. Khi khôngthể cắt được, người ta dùng kỹ thuật chải phế quản hoặc chọc hút xuyên thành phếquản để giúp chẩn đoán tế bào học.Đối với mỗi kỹ thuật trên, đều có một loại dụng cụ cấu tạo riêng: Để cắt bệnhphẩm qua ống soi cứng, thì dùng các loại kìm cắt to và cắt được mảnh tổ chức lớnd > 2-3mm. Để cắt bệnh phẩm qua ống soi mềm, thì có các loại kìm cắt cấu tạomềm, có thể luồn được qua 1 lỗ trong ống soi sợi mềm và có thể cắt được cácmảnh bệnh phẩm nhỏ hơn.- Sinh thiết trực tiếp: là cắt trực tiếp vào vùng rìa của tổn thương, nhìn thấy đượcqua ống soi.- Sinh thiết gián tiếp: là phương pháp sinh thiết xuyên qua thành phế quản (trongkhi soi phế quản) để vào tổn thương (khối u) tại vị trí đã được xác định trênXquang hoặc kết hợp làm sinh thiết dưới màn huỳnh quang tăng sáng (chiếu điện). Cũng tương tự như kỹ thuật này nếu không thể làm được sinh thiết xuyên thànhphế quản, thì có thể chọc hút qua thành phế quản bằng một loại kim đặc biệt. Dịchhút được đem dàn trên tiêu bản để chẩn đoán tế bào học.- Chải phế quản là 1 kỹ thuật được tiến hành trong khi soi phế quản ống sợi mềm.Dụng cụ là 1 que thép chải dài và mềm, ở đầu có các sợi ni lông cứng (giống nh ưque chải lông, để rửa chai lọ). Khi cọ sát vào niêm mạc phế quản nơi tổn thươnghoặc vào khối u, sẽ lấy được tổ chức bị chải bong ra, đem dàn trên tiêu bản. Kỹthuật này an toàn, nhưng chỉ làm được chẩn đoán tế bào học. ...