Nói về Tiểu Đường

Tiểu đường theo tên gọi có nghĩa là “đi tiểu ra chất đường” Đây là tên gọi đã có từ trên một trăm năm khi người ta thấy một số người có đường trong nước tiểu do đường trong máu quá cao. Ngày nay ta chNn đoán được tiểu đường trước khi đường lên cao (trên 160mg/o) đến mức lọt vào nước tiểu nên chữ "tiểu đường" chỉ một tình trạng rối lọan về sự kiểm soát đường kể cả trước khi có đường trong nước tiểu....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nói về Tiểu ĐườngNói về Tiểu Đường(Bài nói chuyện tại Hội Cao Niên Atlanta, GA ngày 29-7-2007)Bác sĩ Nguyễn văn ĐíchChúng ta thường nghe nói đến tiểu đường hoặc qua báo chí, truyền thanh truyền hìnhhoặc vì có bà con bạn bè bị tiểu đường, ta thường hỏi:- Tiểu đường là gì?- Tại sao bị tiểu đường?- Làm sao biết bị tiểu đường?- Làm sao chữa tiểu đường?- Tại sao lại cần kiểm soát chất đường tốt?1.- Tiểu đường là gì?Tiểu đường theo tên gọi có nghĩa là “đi tiểu ra chất đường” Đây là tên gọi đã có từ trênmột trăm năm khi người ta thấy một số người có đường trong nước tiểu do đường trongmáu quá cao. Ngày nay ta chNn đoán được tiểu đường trước khi đường lên cao (trên160mg/o) đến mức lọt vào nước tiểu nên chữ tiểu đường chỉ một tình trạng rối lọan vềsự kiểm soát đường kể cả trước khi có đường trong nước tiểu.2.- Tại sao bị tiểu đường?N ói đến “đường” tức là nói đến thức ăn. Đồ ăn được xếp vào 3 nhóm:1) chất bột và đường gồm cơm, bánh, kẹo, trái cây…,2) chất đạm như thịt cá, trứng, một số đạm thực vật như đậu phụ, tầu hũ…,3) chất béo như mỡ, dầu, bơ, phó mát…Đồ ăn sau khi tiêu hoá, được chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ bột sang thịt hoặcmỡ và ngược lai gọi là sự chuyển hóa, thí dụ con bò ăn cỏ nhưng làm ra thịt và sữa, nhờsự chuyển hóa. Một người bình thường có thể ăn nhiều hoặc ít, có thể nhịn ăn hoặckhông ăn đường trong một thời gian, nhưng chất đường trong máu vẫn được giữ trongmột giới hạn nhất định, không thay đổi. Khi hệ thống kiểm soát bị rối loạn, cơ thể khôngdùng được chất đường để tạo ra năng lượng một cách bình thường, gây ra “bệnh tiểuđường”. Một trong các kích thích tố quan trọng trong kiểm soát chất đường là insulin.Khi cơ thể không tiết ra được insulin, đường trong máu tăng cao, bệnh nhân bị các rốiloạn chuyển hóa trầm trọng, gầy ốm nhanh và chết mau chóng nếu không được điều trị.N hưng phần lớn (90-95%) các bệnh nhân bị tiểu đường lại không thiếu insulin, họ tiết đủhay nhiều insulin nhưng không dùng được insulin một cách bình thường, gây rối loạn vềchuyển hoá chất đường kèm theo sự chuyển hóa của chất béo, và các thay đổi ở mạchmáu, gây ra các biến chứng. Bệnh tiến triển từ từ, âm ỉ trong nhiều năm, nhiều khi khôngđược nhận biết ngay, chỉ được biết khi đã có biến chứng.N hư vậy có 2 loại tiểu đường: tiểu đường loại 1, ít gặp, thường thấy ở người trẻ, do thiếuinsulin, tiểu đường loại 2, thường gặp, thường xảy ra ở người lớn do kháng insulin.Trong phạm vi buổi nói chuyện hôm nay ta đề cập đến tiểu đường loại 2 là loại thườnggặp, lại gây ra nhiều biến chứng lâu dài, nguyên nhân cuả nhiều bệnh mãn tính.3.- Làm sao biết bị tiểu đường? Muốn biết tiểu đường phải xét nghiệm đo chất đườngtrong máu. Đường trong máu bình thường buổi sáng khi đói từ 65-99mg/o, từ 100-125mg/o là tiền tiểu đường, trên 125mg/o là tiểu đường. N hờ khám sức khỏe định kỳ màta phát hiện được tiểu đường sớm. Cần thử máu tìm tiểu đường ở những người trên 45tuổi, ở phụ nữ có thai hoặc ở những người trẻ hơn nếu mập hoặc trong gia đình có ngườibị tiểu đường. N ếu không được phát hiện sớm, đường trong máu lên cao, được thải ranước tiểu, làm cho đi tiểu nhiều, khát nước, ăn nhiều, mệt mỏi, lâu dần có thể xuống cân.4.- Tiểu đường là bệnh chữa được nhưng cần điều trị lâu dài theo nhiều bước- Bước cơ bản áp dụng cho mọi người là xem xét lại cách sinh họat, cần xuống cân nếumập, cần vận động, tập luyện, cần bỏ thuốc là, nếu đã quen uống rượu, cần uống vửaphải, cần khám sức khỏe định kỳ, chủng ngừa đầy đủ.- N gười bị tiểu đường cần ăn theo một chế độ phù hợp với và sự họat động và cân nặngcủa mình. Họ phải qua một lớp học do chuyên viên dinh dưỡng hướng dẫn về nhu cầunăng lượng, cách hoán chuyển từ một món ăn này sang một món ăn khác mà vẫn đáp ứngđúng yêu cầu về đường và năng lượng. Các nguyên tắc hướng dẫn chung là:- phần ăn cần thay đổi, hợp với tập quán và khNu vị của mỗi người,- cần ăn giảm đường, 50% năng lượng do chất bột và đường, tránh ăn đường tinh chế,nên ăn nhiều chất xơ …- cần ăn giảm mỡ dưới 30% năng lượng do chất béo, giảm chất béo động vật trừ cá, nêndùng dầu thực vật, trừ dầu dừa- cần ăn nhiều bữa nhỏ,- cần ăn giống nhau, không được bỏ bữa ăn,- nếu bệnh nhân giữ được cân nặng bình thường thì không cần thay đổi cách ăn.- N ếu điều chỉnh cách sinh họat và chế độ dinh dưỡng mà chưa kiểm soát được đườngtrong máu, sẽ phải dùng đến thuốc. Hiện có nhiều lọai thuốc chữa tiểu đường, gồm thuốcuống và thuốc chích. Bác sĩ sẽ chọn loại thuốc thích hợp, theo dõi để điều chỉnh liềulượng hoặc kết hợp thuốc cho đạt mục tiêu điều trị, có khi phải kết hợp với chích insulinhay có khi chỉ dùng insulin mà thôi.- Mục tiêu của điều trị là làm cho đường trở lại càng gần mức bình thường càng tốt. Cáccon số để hướng dẫn là đường buổi sáng khi đói dưới 125mg/o, buổi tối 2 giờ sau khi ăn160mg/o, đường A1C dưới 7%.5.– Tại sao lại cần kiểm soát chặt chẽ chất đường?Các nghiên cứu chứng tỏ rằng giữ cho đường trong máu gần với ...