Nồng độ PAI-1, TNFα huyết tương và diễn biến nặng lâm sàng ở bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp

Cơ chế diễn tiến nặng của nhồi máu não trên lâm sàng trong giai đoạn cấp cho đến nay vẫn chưa hoàn toàn biết rõ. Một trong những cơ chế gây tổn thương não do nhồi máu là đáp ứng viêm với tăng tiết các cytokine tiền viêm và rối loạn tiêu huyết khối. Bài viết trình bày kkhảo sát nồng độ PAI-1 và TNFα huyết tương nhằm đánh giá dự báo tiên lượng nặng ở bệnh nhân nhồi máu não trong giai đoạn cấp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nồng độ PAI-1, TNFα huyết tương và diễn biến nặng lâm sàng ở bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp NỒNG ĐỘ PAI-1, TNFα α HUYẾT TƯƠNG VÀ DIỄN BIẾN NẶNG LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN NHỒI MÁU NÃO GIAI ĐOẠN CẤP Nguyễn Đình Toàn, Hoàng Khánh, Nguyễn Hải Thủy ĐHYD HuếTÓM TẮTTổng quan: Cơ chế diễn tiến nặng của nhồi máu não trên lâm sàng trong giai đoạn cấp chođến nay vẫn chưa hoàn toàn biết rõ. Một trong những cơ chế gây tổn thương não do nhồi máulà đáp ứng viêm với tăng tiết các cytokine tiền viêm và rối loạn tiêu huyết khối.Mục tiêu: khảo sát nồng độ PAI-1 và TNFα huyết tương nhằm đánh giá dự báo tiên lượngnặng ở bệnh nhân nhồi máu não trong giai đoạn cấp.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 80 bệnh nhân lần đầu tiên mắc nhồi máu não ở giaiđoạn cấp và 80 người chứng. Diễn biến xấu trên lâm sàng được đánh giá khi thang điểmNIHSS giảm ít nhất 1 điểm trong vòng 48h kể từ khi nhập viện. Phương pháp nghiên cứu môtả cắt ngang có đối chứngKết quả: Nồng độ PAI-1 và TNFα ở nhóm có diễn biến lâm sàng xấu (104,72 ± 48,67 ng/mlvà 171,95 ± 173,87 pg/ml) đều ở mức cao hơn có ý nghĩa so với nhóm không có diễn biến xấu(74,64 ± 52,24 ng/ml và 42,81± 94,39 pg/ml), (p< 0,05). Giá trị TNFα lớn hơn PAI-1 trongtiên lượng diễn biến nặng của bệnh theo thang điểm NIHSS với ROC-AUC tương ứng là0,828 lớn hơn 0,7. Với điểm cắt tối ưu để dự báo tiên lượng diễn biến nặng của TNFα và PAI-1 lần lượt là 36,54pg/ml (Se=0,696, Sp=0,986, pI. ĐẶT VẤN ĐỀ Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được PAI-1 (plasminogen activator inhibitor- chấtức chế yếu tố hoạt hóa plasminogen)và TNFα (tumor necrosis factor alpha-yếu tố hoại tử ualpha) tăng cao trong nhồi máu não liên quan với mức độ tổn thương và mức độ trầm trọngcủa bệnh. PAI-1 và TNFα tăng rất sớm chỉ vài giờ sau khởi bệnh trong giai đoạn cấp của nhồimáu não. Việc điều trị bằng các chất ức chế PAI-1 và TNFα sẽ làm giảm thể tích tổn thươngnhồi máu não, giảm tiến triển nặng trên lâm sàng và cải thiện tiên lượng bệnh. Do đó, việcđịnh lượng nồng độ PAI-1 và TNFα huyết tương có ý nghĩa rất lớn trong việc đánh giá yếu tốnguy cơ, chẩn đoán, lập kế hoạch điều trị và tiên lượng [5], [6], [8]. Ở Việt Nam, vấn đề rốiloạn tiêu sợi huyết trong tai biến mạch máu não nói chung và đặc biệt trong nhồi máu nãochưa được quan tâm một cách thỏa đáng và cho đến nay chúng tôi chưa thấy có công trìnhnào nghiên cứu đầy đủ về vấn đề này. Chúng tôi thực hiện đề tài nhằm mục tiêu khảo sát nồng độ PAI-1 và TNFα huyếttương và giá trị dự báo tiên lượng nặng ở bệnh nhân nhồi máu não trong giai đoạn cấp.II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Chúng tôi chọn các đối tượng từ 30 tuổi trở lên gồm 80 bệnh nhân lần đầu tiên mắcnhồi máu não ở giai đoạn cấp được nghiên cứu trong tuần đầu sau khi khởi bệnh và 80 ngườichứng trong thời gian từ tháng 8 năm 2009 đến tháng 8 năm 2011. Trong đó, chẩn đoán nhồimáu não dựa vào tiêu chuẩn lâm sàng của WHO 1989 gồm: có các triệu chứng thần kinh khutrú xảy ra đột ngột không do chấn thương sọ não và có chụp cắt lớp vi tính sọ não có hình ảnhtổn thương nhồi máu não. Chúng tôi loại trừ các đối tượng bị chảy máu não hoặc chảy máu nãothứ phát, có các bệnh lý kèm theo hoặc sử dụng các thuốc ảnh hưởng đến tăng nồng độ TNFα vàPAI-1 huyết thanh. Dùng phương pháp nghiên cứu cắt ngang. Nghiên cứu tại thời điểm bệnh nhân mắcnhồi máu não đang được điều trị tại Bệnh viện Trung ương Huế. - Đánh giá tình trạng ý thức bằng thang điểm Glasgow. - Tình trạng lâm sàng được đánh giá qua thang điểm đột quỵ của Viện sức khỏe quốcgia Hoa kỳ (National Institutes of Health Stroke Scale-NIHSS). - Định lượng nồng độ PAI-1 huyết tương Nồng độ PAI-1 huyết tương theo lý thuyết là 4-43ng/ml. - Định lượng nồng độ TNFα huyết thanh : Giá trị trung bình theo hãng sản xuất là 0-8,1pg/ml.III. KẾT QUẢ3.1. Nồng độ trung bình của PAI-1 và TNFα huyết tương ở nhóm bệnh và nhóm chứngBảng 3.1. So sánh nồng độ của TNFα và PAI-1 huyết tương ở nhóm bệnh và nhóm chứng Giá trị Nhóm bệnh Nhóm chứng pGiá trị PAI- Giá trị TNFα X±SD 79,94±134,88 13,39±5,40 (pg/ml) 0,0001 Trung vị 18,75 12,55 Log 3,41 ± 1,29 2,52 ± 0,49 0,0001 X±SD 83,29±52,74 ng/ml 33,92±22,90 ng/ml (ng/ml) 0,0001 Trung vị 72,17 30,32 1 Log 4,21 ± 0,69 3,34 ± 0,60 0,0001 Nồng độ TNFα ở nhóm bệnh là, cao hơn hẳn nồng độ TNFα ở nhóm chứng(79,94±134,88pg/ml so với 13,39±5,40 ng/ml với p nhóm bệnh 3,41 ± 1,29 cao hơn giá trị log TNFα ở nhóm chứng 2,52 ± 0,49 với p Diện tích dưới đường cong của nồng độ PAI-1 và TNFα có giá trị tiên lượng mức độnặng trên lâm sàng ở mức thang điểm NIHSS 14 là tối ưu hơn cả với điểm cắt của TNFα là34,65, AUC là 0,885 (Se 0,75; 1-Sp 0,083; p=0,001) và điểm cắt của PAI-1 là 90,719, AUC là0,643 ( Se 0,563; 1-Sp 0,25; p=0,031). Biểu đồ 3.2. Điểm cắt giới hạn của PAI-1 và TNFα theo các mức thang điểm NIHSS 14 điểmBảng 3.5. Tỷ lệ bệnh nhân diễn tiến nặng trong 48h theo thang điểm NIHSS Thang điểm 48h Tuần thứ hai NIHSS n % n % Diễn tiến nặng 23 28,8 3 3,700 Không diễn tiến nặng 57 ...