Nước và vệ sinh nước

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên chuyên ngành y khoa - Giáo trình, bài giảng về các bệnh thường gặp, triệu chứng và cách điều trị giúp hệ thống kiến thức và củng cố kỹ năng nhân biết và chữa bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nước và vệ sinh nước BµI 6 N¦íC Vµ VÖ SINH N¦íCMôC TI£U1. Nªu vµ m« t¶ ®−îc c¸c nguån n−íc kh¸c nhau trong tù nhiªn.2. Tr×nh bµy ®−îc mèi quan hÖ gi÷a chÊt l−îng n−íc vµ søc khoÎ con ng−êi.3. Tr×nh bµy vÒ vÊn ®Ò « nhiÔm n−íc vµ qu¶n lý chÊt l−îng n−íc.1. GIíI THIÖU VÒ C¸C NGUåN N¦íC TRONG THI£N NHI£N, VÊN §Ò CUNGCÊP N¦íC Vµ QU¶N Lý NGUåN N¦íC1.1. Nguån n−íc trong thiªn nhiªn Hµnh tinh cña chóng ta cã diÖn tÝch kho¶ng 510 triÖu km2, trong ®ã biÓn vµ ®¹id−¬ng lµ 70,8%, lôc ®Þa 29,2%. Theo c¸c nhµ khoa häc th× tæng l−îng n−íc trªn tr¸i®Êt chõng 1, 45 tû km3 ®−îc ph©n chia nh− sau: − BiÓn vµ ®¹i d−¬ng chiÕm 93,96%. − N−íc ngÇm chiÕm 4,12%. − B¨ng hµ chiÕm 1,65%. − Hå chiÕm 0,019%. − §é Èm trong ®Êt chiÕm 0,006%. − H¬i n−íc trong khÝ quyÓn chiÕm 0,001%. − S«ng chiÕm 0,0001%. Nãi mét c¸ch kh¸c, kho¶ng 70% tr¸i ®Êt ®−îc bao phñ bëi n−íc, nh−ng chØ cã2,5% thÓ tÝch n−íc trªn tr¸i ®Êt lµ n−íc ngät (lµ nguån n−íc mµ con ng−êi, ®éng vËtvµ thùc vËt cã thÓ tiªu thô); trong 2,5% nµy th× kho¶ng 1,7% lµ bÞ ®ãng b¨ng vµ l−îng142cßn l¹i chØ 0,8% lµ ®−îc gi÷ trong ®Êt, s«ng, hå, trong khÝ quyÓn v.v. (Postel, Daily vµEhrlich, 1996). Chu tr×nh tuÇn hoµn cña n−íc trong thiªn nhiªn: Mäi ng−êi ®Òu biÕt chu tr×nh chuyÓn ho¸ cña n−íc trong tù nhiªn lµ: gÇn métnöa n−íc m−a bèc h¬i cïng ®Êt, vá c©y vµ ®éng vËt; cßn nöa kia ch¶y vµo s«ng hå vµngÊm xuèng ®Êt. Cuèi cïng n−íc bÒ mÆt vµ n−íc ngÇm tËp trung bëi c¸c dßng ch¶y sÏtrë l¹i biÓn. N−íc bèc h¬i tõ mÆt biÓn vµ mÆt ®Êt tËp hîp trong m©y vµ chu tr×nh t¸idiÔn. H×nh 6.1 tr×nh bµy vßng tuÇn hoµn n−íc trong tù nhiªn. Nh÷ng ®¸m m©y tÝch tô h¬i n−íc Bèc h¬i khi m−a Bèc h¬i tõ thùc vËt Bay h¬i tõ Bay h¬i tõ ®Êt ®¸ Bèc h¬i tõ c¸c ®¹i d− ¬ng ao hå Bay h¬i tõ s«ng suèi ThÊm N−íc thÊm vµo ®Êt H×nh 6.1. Vßng tuÇn hoµn n−íc trong tù nhiªn1.1.1. N−íc biÓn vµ ®¹i d−¬ng N−íc biÓn vµ ®¹i d−¬ng chiÕm mét thÓ tÝch kh¸ lín víi hµm l−îng muèi trungb×nh 3,5g/lÝt. Con ng−êi ch−a ®ñ søc vµ kh¶ n¨ng sö dông dÔ dµng nguån n−íc nµy ®Óphôc vô cho nhu cÇu hµng ngµy cña m×nh.1.1.2. N−íc ngÇm N−íc n»m s©u trong lßng ®Êt cã tr÷ l−îng kh¸ lín, nguån n−íc ngÇm t¹i c¸c khuvùc cã thÓ khai th¸c ®−îc chiÕm kho¶ng 4 triÖu km3 nh−ng con ng−êi còng kh«ng dÔ 143dµng khai th¸c vµ sö dông. N−íc ngÇm n«ng ë c¸ch mÆt ®Êt tõ 5 -10 m, chÊt l−îngn−íc tèt nh−ng còng thay ®æi, cã liªn quan mËt thiÕt víi n−íc mÆt vµ c¸c nguån «nhiÔm trªn mÆt ®Êt, l−u l−îng cßn phô thuéc theo mïa. N−íc ngÇm s©u cã chÊt l−îngæn ®Þnh nh−ng ë ®é s©u tõ 20-150 m so víi mÆt ®Êt nªn viÖc khai th¸c gÆp khã kh¨n.N−íc ngÇm ë mét sè vïng t¹i ViÖt Nam cã hµm l−îng s¾t cao tõ 1- 20 mg/l. ë ViÖtNam, do l−îng n−íc ngÇm ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, khai th¸c tïy tiÖn vµ kh«ng ®−îcqu¶n lý chÆt chÏ, thªm vµo ®ã lµ ý thøc b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr−êng cßn thÊp nªnnhiÒu n¬i hiÖn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nguy c¬ « nhiÔm vµ c¹n kiÖt nguån n−íc ngÇmcïng víi c¸c nguy c¬ sôt lÊn mÆt ®Êt.1.1.3. N−íc s«ng hå (n−íc mÆt) §©y lµ lo¹i n−íc mµ con ng−êi cã thÓ sö dông vµ khai th¸c dÔ dµng, thuËn lîi ®Óphôc vô cho mäi ho¹t ®éng hµng ngµy nh−ng l¹i chiÕm tû lÖ kh¸ nhá 0,0191%, víi tr÷l−îng chõng 218.000 km3 n−íc, ph©n phèi ®Òu kh¾p mäi n¬i. ViÖt Nam cã mét hÖthèng s«ng ngßi dµy ®Æc, −íc tÝnh c¶ n−íc cã kho¶ng 2360 con s«ng víi chiÒu dµi trªn10km. Trong sè nµy cã 8 con s«ng lín víi tr÷ l−îng tõ 10.000 km3 trë lªn (WorldBank, 2003). Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, con ng−êi ®· th¶i c¸c chÊt bÈn lµm« nhiÔm nguån n−íc mÆt g©y nªn t×nh tr¹ng thiÕu n−íc s¹ch ë nhiÒu n¬i.1.1.4. N−íc m−a B¶n chÊt cña n−íc m−a lµ rÊt s¹ch. Nh−ng n−íc m−a cã nh−îc ®iÓm lµ kh«ng ®ñsè l−îng cung cÊp n−íc dïng trong c¶ n¨m cho nh÷ng tËp thÓ ®«ng ng−êi, sè l−îngn−íc m−a phô thuéc theo mïa trong n¨m hµm l−îng muèi kho¸ng thÊp, ®ång thêi,n−íc m−a ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu vÒ mÆt ®Þa lý, cã nh÷ng vïng m−a rÊt nhiÒu lÇntrong n¨m nh−ng cã nh÷ng vïng sa m¹c th× l−îng m−a l¹i rÊt Ýt. N−íc m−a bÞ nhiÔm bÈn bëi kh«ng khÝ bÞ « nhiÔm, c¸ch thu høng chøa ®ùngkh«ng ®¶m b¶o vÖ sinh. Tuy vËy, ë nh÷ng vïng ...