Nuôi cấy đỉnh sinh trưởng hoa lan, tạo dòng cây sạch bệnh

Hoa lan là một trong những giống hoa rất được yêu thích không chỉ về màu sắc, kiểu dáng mà còn mang một nét đẹp rất sang trọng và trang nhã. Chính vì vậy mà hiện nay, rấtnhiều hộ gia đình đang có thú chơi hoa lan. Nguyên nhân của trào lưu trên là do cuộc sống ngày càng phát triển, nhu cầu tạo góc vườn nhỏ, mang màu xanh cây lá thiên nhiên vào trong nhà của những người dân ngày càng cao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nuôi cấy đỉnh sinh trưởng hoa lan, tạo dòng cây sạch bệnh Nuôi cấy đỉnh sinhtrưởng hoa lan, tạo dòng cây sạch bệnhHoa lan là một trong những giốnghoa rất được yêu thích không chỉ vềmàu sắc, kiểu dáng mà còn mangmột nét đẹp rất sang trọng và trangnhã. Chính vì vậy mà hiện nay, rấtnhiều hộ gia đình đang có thú chơihoa lan. Nguyên nhân của trào lưutrên là do cuộc sống ngày càng pháttriển, nhu cầu tạo góc vườn nhỏ,mang màu xanh cây lá thiên nhiênvào trong nhà của những người dânngày càng cao. Với ưu điểm ítchiếm diện tích, không quá khótrồng, cho hoa đẹp lại lâu tàn nênviệc chọn, trồng và tạo một vườnlan nhỏ trong khuôn viên nhà là sựlựa chọn của nhiều người.Bên cạnh đó, hoa lan là sản phẩmtrồng trọt luôn có giá trị kinh tếcao, ngày càng có nhiều cơ sở kinhdoanh hoa lan mọc lên, kinh doanhnhiều chủng loại. Nhưng làm saođể có số lượng lớn cây giống, đồngđều và sạch bệnh là một vấn đềkhó. Do đó, việc nhân giống bằngkỹ thuật nuôi cấy mô tạo ra hàngloạt cây con ổn định về mặt ditruyền, sạch bệnh và đáp ứng giá cảphải chăng là vô cùng hữu ích. Sauđây, tôi xin giới thiệu quy trìnhnhân giống lan bằng phương phápnuôi cấy đỉnh sinh trưởng.Tạo cây sạch virusMột trong những điều kiện cầnthiết cho việc nhân giống là câycon phải sạch virus. Nhiều nghiêncứu cho rằng cứ cấy đỉnh sinhtrưởng là thu được cây con sạchbệnh như thực tế thì không hoàntoàn như vậy. Các nghiên cứu củaMorel (1960) trên Cymbidium chothấy chỉ khi nuôi cấy một đỉnh sinhtrưởng 1mm với 2 tiền phát khởi lámới thu được cây con sạch virus.Một số nguyên nhân giúp mô phânsinh ngọn không bị nhiễm virus là: Virus vận chuyển trong câynhờ hệ thống mô dẫn mà hệ thốngnày không có ở mô phân sinh ngọn Trong sự phân chia các tế bàomô phân sinh ngọn không cho phépsao chép các thông tin di truyền củavirus Hệ thống vô hiệu hóa virus ởvùng mô phân sinh ngọn mạnh hơncác vùng khác trong cây. Nồng độ auxin cao ở đỉnhsinh trưởng có thể ngăn cản quátrình sao chép của virus.Virus thường thấy nhất trên hoa lanlà một chủng đặc biệt của viruskhảm thuốc lá, được biết trước hếtlà virus đốm vòng Odontoglossum.Virus này có trong nhựa cây và sựlây nhiễm xảy do bàn tay con ngườihoặc do một con dao gây ra. Ít phổbiến hơn là virus khảm trênCymbidium, chúng cũng lan truyềntrong nhựa cây là nguyên nhân gâyra những đốm hoặc sọc vàng trên láCymbidium, Phalaenopsis vàVanda và còn gây ra bệnh thối trênhoa của Cattleya. Hakkaart vàBalen (1980) gọi tên một loại viruslà Rhabdovirus, chúng tấn côngtrên nhiều loại lan. Khác với 2 loạivirus trên, Rhabdovirus rất khóphát hiện, phải cần đến kính hiển viđiện tử và chỉ có thể thấy đượctriệu chứng trên những mãnh lá đãgià.Nhiều cây bị xâm nhiễm bởi viruscó triệu chứng kém phát triển, bịthối, xoăn lá, có sọc trên lá hoặchoa, năng suất giảm và sau đó làcây chết (Quack 1997). Ngoài rabệnh virus còn là nguy cơ truyềnbệnh cho cây khỏe những năm sau.Mặt khác, virus không thể tiêu diệt,phòng trừ như những bệnh vikhuẩn, nấm, mà chúng tiềm tàng,tích lũy dần dần trong cây và làmthoái hoá giống. Do đó cách duynhất là loại bỏ virus ra khỏi cây bịbệnh. Bệnh virus trên lanNuôi cấy đỉnh sinh trưởngTheo Champagnat (1997) và Fast(1980), các chồi lan đang tăngtrưởng dài 10-15 cm vừa mới nhúlá thường được dùng làm nguyênliệu cho việc nuôi cấy đỉnh sinhtrưởng.Khi cấy đỉnh sinh trưởngcymbidium chỉ có vùng xungquanh tiền phát khởi lá u lên vàcuối cùng tạo thành protocorm.Còn đối với Cattleya khi nuôi cấyđỉnh sinh trưởng thường bị hóa nâu.Vì lý do đó mà đỉnh sinh trưởngthường được cắt trong môi trườnglỏng hoặc nước cất vô trùng vàđược nuôi trong môi trường khôngcó agar, nhờ đó các chất nâu dễkhuyếch tán vào môi trường. Sựthành lập protocorm ở cattleya mấtnhiều thời gian và luôn tạo ra ởphần gốc mẫu cấy. Các protocormtạo thành được tách ra và cấychuyền vào môi trường mới đểthành lập các protocorm bất định từcác protocorm ban đầu, nếu khôngđược cấy chuyền chúng sẽ pháttriển thành chồi và ra rễ. Sơ đồ cắt dọc đỉnh sinh trưởng chồi lan Các bước thực hiện tách đỉnh sinh trưởng lan Dendrobium1. Rửa sạch chồi Dendrobium dưới vòi nước chảy . Dùng dao mổ lột sạch các lá non bao xung quanh chồi cho đến khi để lộ chồi ngọn.2. Dùng gòn lau nhẹ lên thân chồi, ngâm chồi trong xà bông loãng trong 10 phút, rửa cho sạch xà phòng dưới vòi nước chảy3. Trong tủ cấy, ngâm chồi vào cồn 70 độ trong 1 phút, sau đó cho chồi vào becher có chứa dung dịch javel có nồng độ (1 thể tích javel: 4 thể tích nước cất vô trùng) trong 10 phút, lắc đều tay4. Dùng kẹp vô trùng cho chồi vừa được khử trùng vào becher vô trùng, rửa các chồi này bằng nước cất vô trùng cho sạch javel (rửa 3 lần)5. Cắt bỏ các mô chết phần gốc chồi, tách bỏ các lá bên bằng kim mũi nhọn để có được một đỉnh chồi mang 4 – 5 tiền phát khởi lá, cấy từng chồi vào ống nghiệm có chứa môi trường. Dùng viết aceton ghi rõ tên giống , ngày cấy, tên môi trường nuôi cấy6. Đặt tất cả vào phòng nuôi và qua sát Môi trường nuôi cấy: thường môi trường nuôi cấy đỉnh sinh trưởng tương đối đơn giản. Môi trường khoáng MS (1962) có bổ sung chất điều hòa tăng trưởng BA 1mg/l và NAA 0.1 mg/l. Ngoài ra các chất chiết từ trái cây cũng được sử dụng như nước dừa 10%, khoai tây. Sau 10-12 tuần nuôi cấy, các đỉnh sinh trưởng chuyển sang màu xanh lục và tạo ra các khối tròn nhỏ gọi PLB (protocorm like body). Để có được số lượng lớn PLB làm nguồnmẫu để phục vụ sản xuất. Các PLBnày được tách ra thành những cụmnhỏ và cấy sang môi trường kíchthích nhân nhanh PLB, tuy nhiênchúng cũng dễ dàng tái sinh chồingay trên chính môi trường nhânnhanh. Để có cây con hoàn chỉnhcần tách các chồi riêng lẻ rồi cấylên môi trường kích thích ra rễ, câycon có thể xuất vườn sau 4-5 thángnuôi cấy. ...