Phân biệt hình thái và vi học của năm loài passiflora ở Việt Nam

Ở Việt Nam, đã có nhiều tài liệu mô tả về đặc điểm hình thái và vi học của các loài thuộc chi passiflora. Tuy nhiên phần lớn các mô tả này rất tóm tắt và thiếu nhiều hình ảnh, do đó sẽ khó khăn cho việc định danh loài. Đề tài này được thực hiện với mong muốn có được một tập tài liệu đầy đủ về hình thái và giải phẫu nhằm bổ sung nguồn tài liệu tham khảo về thực vật học các loài của chi passiflora.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân biệt hình thái và vi học của năm loài passiflora ở Việt Nam Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 PHÂN BIỆT HÌNH THÁI VÀ VI HỌC CỦ NĂM LO\I P SSIFLOR Ở VIỆT NAM Đào Vân Thy*, Nguyễn Đỗ Lâm Điền*, Liêu Hồ Mỹ Trang* TÓM TẮT Đặt vấn đề: Ở Việt Nam, đ có nhiều tài liệu mô tả về đặc điểm hình thái và vi học c a các loài thuộc chi Passiflora. Tuy nhiên phần lớn các mô tả này rất tóm tắt và thiếu nhiều hình ảnh, o đó sẽ khó khăn cho việc định anh lo|i. Đề t|i n|y được th c hiện với mong muốn có được một tập tài liệu đầy đ về hình thái và giải phẫu nhằm bổ sung nguồn tài liệu tham khảo về th c vật học các loài c a chi Passiflora. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu: Năm lo|i c a chi Passiflora được thu thập t c{c địa điểm khác nhau v| được quan s{t ưới k nh l p. C{c đặc điểm h nh th{i sinh ưỡng và sinh sản được ghi lại và chụp ảnh. Tên khoa học c a các loài khảo s{t được x{c định bằng c{ch so s{nh c{c đặc điểm hình thái với c{c đặc điểm trong các tài liệu. Cắt ngang thân, lá, cuống lá bằng dao lam; nhuộm vi phẫu bằng son phèn và lục io . C{c đặc điểm vi học được quan s{t ưới kính hiển vi hai mắt hiệu Olympus-CH20. Kết quả: Chúng tôi thu thập v| x{c định tên khoa học c a 5 loài trong chi Passiflora là Lạc tiên hoa tím Passiflora amethystina J.C.Mikan., Dây mát - Passiflora edulis Sims., Lạc tiên - Passiflora foetida L., Dưa gang tây - Passiflora quadrangularis L. và Lạc tiên hoa đỏ - Passiflora vitifolia Kunth. C{c lo|i đều là cỏ leo bằng tua cuốn mọc ở kẽ l{. L{ đ n, mọc so le; phiến lá chia ba thùy (tr P. qua rangulais ; thường có tuyến trên cuống lá; lá kèm hình sợi hay h nh l{, thường có tuyến. Hoa đ n lẻ mọc ở kẽ l{. Hoa đều, lưỡng tính, có cuống nhị nhụy. Lá đ|i 5, tiền khai năm điểm. Cánh hoa 5, tiền khai lợp. Tràng phụ gồm nh ng phiến hình sợi đ nh trên miệng đế hoa xếp thành nhiều vòng. Nhị 5. Lá noãn 3, dính nhau thành bầu trên 1 ô, đ ng nhiều no n, đ nh no n ên; vòi nhụy 3, rời; đầu nhụy 3. Quả mọng đ ng nhiều hạt. Vi phẫu thân: h nh đa gi{c (tr P. quadrangulais), mô dày góc tập trung thành t ng cụm, trụ bì hóa mô cứng thành nh ng cụm, mô dẫn là vòng liên tục, gỗ 2 thường tập trung thành cụm hình ch V, tinh thể calci oxalat hình cầu gai, đôi khi h nh khối. Vi phẫu lá: hệ thống dẫn gồm các bó libe gỗ xếp thành vòng với gỗ ở trong libe ở ngoài, mô mềm giậu 1 lớp. S khác biệt về hình thái lá, tuyến trên cuống lá, màu sắc c a hoa, tổng bao lá bắc v| đặc biệt là s khác nhau về hình dạng vi phẫu thân, lá, cuống lá và kiểu bó dẫn c a gân gi a và cuống lá góp phần nhận diện 5 loài c a chi Passiflora. Kết luận: Có thể nhận diện và phân biệt năm lo|i c a chi Passiflora d a trên đặc điểm hình thái c a lá, hoa, quả v| đặc điểm giải phẫu c a thân, lá và cuống lá. Từ khóa: Passiflora spp., hình thái, giải phẫu ABSTRACT MORPHOLOGICAL AND ANATOMICAL DISTINCTION OF FIVE PASSIFLORA SPECIES IN VIETNAM Dao Van Thy, Nguyen Do Lam Dien, Lieu Ho My Trang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 24-32 Background: In Vietnam, there has been much literature describing the morphological and anatomical characteristics of the Passiflora species, but most of descriptions are very abstract and lacking in imagery, so it will be difficult for identification of species. The subject was made with the desire to obtain a complete set of a *Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh Tác giả liên lạc: ThS. Liêu Hồ Mỹ Trang ĐT: 0909269326 24 Email: lieuhomytrang@gmail.com Chuyên Đề Dƣợc Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học morphological and anatomical documentation to supplement the botanical references of the Passiflora species. Methods: Passiflora specimens were collected from various locations and observed under a magnifying glass. Vegetative and reproductive morphological characteristics were recorded and photographed. The scientific name of survey species was determined by comparison of morphological characteristics with those in the reported documents. Cutting stems, leaves, petioles with a razor, staining microsurgery with carmine alum and iodine green dye. The Olympus-CH20 binocular microscope was used to observe the anatomical characters. Results: We have collected and defined scientific name of five species of Passiflora: P. amethystina J.C.Mikan, P. edulis Sims., P. foetida L., P. quadrangularis L. and P. vitifolia Kunth. These Passiflora species are herbs, climbers with axillary tendrils. Leaves simple, alternate; leaf blade three lobed (except P. quadrangulais), often with glands on petiole; stipules linear to leaflike, often glandular. Solitary flowers axillary. Flowers actinomorphic, bisexual, androgynophore. Sepals 5, quincuncial. Petals 5, imbricate. Corona well developed and inserted on hypanthium, arranged in several rings, composed of filaments. Stamens 5. Ovary superior, 3 carpellate, 1loculate; placentation parietal; ovules many; styles 3, free; stigmas 3. Fruit a berry. Seeds numerou ...