Phân hóa giàu - nghèo trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay

Sự phân hóa giàu nghèo trong điều kiện xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay là một hiện tượng mang tính tất yếu, khách quan trong sự vận động và phát triển xã hội. Nó vừa tác động tích cực vào sự phát triển kinh tế xã hội, vừa có những tác động tiêu cực đòi hỏi nhà nước phải tham gia điều tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân hóa giàu - nghèo trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay DiÔn ®µn Th«ng tin KHXH PH¢N HãA GIµU – NGHÌO TRONG §IÒU KIÖN KINH TÕ THÞ TR¦êNG ë VIÖT NAM HIÖN NAY Bïi ThÞ Hoµn(*) t hùc tiÔn ®æi míi cña n−íc ta trong 25 n¨m qua cho thÊy, viÖc §¶ng ta thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ, chuyÓn tõ nghÌo lu«n song hµnh víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, lµ mét hiÖn t−îng x· héi mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, ph¶n nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung, bao ¸nh tÝnh quy luËt trong sù vËn ®éng vµ cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr−êng. (*) h−íng XHCN lµ mét b−íc ®i hîp lý, XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña thùc tiÔn, ®óng quy luËt vµ cÇn thiÕt, ®em l¹i trong qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt n−íc, §¶ng nhiÒu thµnh tùu to lín vÒ kinh tÕ, x· Céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh nÒn héi, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt kinh tÕ mµ chóng ta x©y dùng lµ nÒn chÊt vµ tinh thÇn cña mäi tÇng líp d©n kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, c− trong x· héi. Tuy nhiªn, sù ph¸t vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, cã sù triÓn ®ã còng kÐo theo nh÷ng biÕn ®éng qu¶n lý cña Nhµ n−íc, theo ®Þnh h−íng vÒ mÆt x· héi, trong ®ã sù ph©n ho¸ XHCN. NÒn kinh tÕ Êy ®ßi hái ph¶i cã giµu - nghÌo ngµy cµng næi lªn nh− mét nh÷ng chñ së h÷u thËt sù, cô thÓ. Víi trong nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù cÊp b¸ch. mét x· héi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nh− ViÖt Nãi ®Õn vÊn ®Ò ph©n hãa giµu – Nam hiÖn nay, viÖc x©y dùng vµ ph¸t nghÌo trong thêi kú tr−íc §æi míi vµ triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn dùa thêi gian ®Çu cña thêi kú §æi míi ®Êt trªn c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, n−íc, nhiÒu ng−êi vÉn th−êng hiÓu ®ã lµ trong ®ã cã së h÷u t− nh©n, lµ ph−¬ng mét hiÖn t−îng mang nghÜa tiªu cùc ¸n tèi −u, cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy nÒn thuÇn tóy trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng, hiÖu qu¶. héi. VËy, trong giai ®o¹n míi cña ®Êt §iÒu ®ã ®· ®−îc thùc tÕ chøng minh. n−íc hiÖn nay, ph©n hãa giµu – nghÌo cã Tr−íc ®©y, K. Marx vµ F. Engel còng ®· cßn ®−îc hiÓu chØ víi ý nghÜa nh− vËy? cho r»ng, “së h÷u t− nh©n lµ h×nh thøc Tõ thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng giao tiÕp cÇn thiÕt ë mét tr×nh ®é ph¸t cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi còng nh− sù triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt... H×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh thøc giao tiÕp ®ã kh«ng thÓ bÞ xãa bá, vµ h−íng XHCN ë n−íc ta hiÖn nay, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng sù ph©n hãa giµu – (*) Tr−êng Cao ®¼ng Th−¬ng m¹i – Du lÞch Hµ Néi. 38 Th«ng tin Khoa hoc x· héi, sè 3.2011 lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù s¶n xuÊt ra giµu - nghÌo ngµy cµng béc lé râ nÐt vµ ®êi sèng vËt chÊt trùc tiÕp, chõng nµo cã xu h−íng gia t¨ng. Mét kÕt qu¶ ch−a t¹o ra ®−îc nh÷ng lùc l−îng s¶n nghiªn cøu ®· chØ ra r»ng, ë n−íc ta nÕu xuÊt, mµ ®èi víi chóng së h÷u t− nh©n biªn ®é kho¶ng c¸ch giµu - nghÌo trong trë thµnh xiÒng xÝch hoÆc trë ng¹i” (1, nh÷ng n¨m 60 – 70 cña thÕ kû tr−íc lµ tr.514). MÆc dï c¸c «ng ®−a ra quan 1,2 – 2 lÇn, trong nh÷ng n¨m 70 – 80 lµ ®iÓm nµy ®Ó gi¶i thÝch thùc tr¹ng lùc 3 - 4 lÇn, nh÷ng n¨m 80 – 90 lµ 6 – 8 l−îng s¶n xuÊt ë mét sè n−íc ch©u ¢u lÇn, th× ®Õn nh÷ng n¨m 2000 biªn ®é thÕ kû XIX, nh−ng quan ®iÓm Êy vÉn kho¶ng c¸ch t¨ng lªn ®Õn 40 – 100 lÇn cßn phï hîp víi thùc tiÔn ViÖt Nam (dÉn theo: 2, tr.324). hiÖn nay. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kho¶ng c¸ch Nh÷ng thµnh tùu trªn lÜnh vùc kinh vÒ thu nhËp vµ møc sèng gi÷a c¸c khu tÕ trong 25 n¨m §æi míi cña ViÖt Nam vùc (thµnh thÞ vµ n«ng th«n) vµ tÇng líp ®· chøng minh cho tÝnh ®óng ®¾n trong d©n c− vÉn tiÕp tôc cã xu h−íng ngµy ®−êng lèi cña §¶ng vÒ thùc hiÖn ®a cµng t¨ng. KÕt qu¶ ®iÒu tra cña Tæng d¹ng hãa c¸c h×nh thøc së h÷u, thay v× côc Thèng kª (theo chuÈn nghÌo cò) cho chØ cã hai h×nh thøc së h÷u lµ nhµ n−íc thÊy, nÕu so s¸nh 20% nhãm hé cã thu vµ tËp thÓ nh− thêi kú tr−íc n¨m 1986. nhËp cao nhÊt víi 20% nhãm hé cã thu HiÖn nay, ë n−íc ta cã 3 h×nh thøc së nhËp thÊp nhÊt ë vïng n«ng th«n th× sù h÷u c¬ b¶n lµ: së h÷u nhµ n−íc, së h÷u chªnh lÖch lµ 7,3 lÇn (n¨m 1996) vµ tËp thÓ vµ së h÷u t− nh©n. T−¬ng øng t¨ng lªn 11,23 lÇn (n¨m 1998) (DÉn víi ®ã lµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ChÝnh theo: 3, tr.2). Mét tµi liÖu kh¸c gÇn ®©y sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu thµnh còng ®· chØ râ vÒ sù gia t¨ng kho¶ng phÇn kinh tÕ vËn hµnh theo c¸c quy c¸ch giµu – nghÌo trong ®iÒu kiÖn kinh luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ cã sù tÕ thÞ tr−êng: nÕu n¨m 1990 sù c¸ch qu¶n lý, ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc ®· t¹o biÖt cña 20% sè hé giµu nhÊt vµ 20% sè ra nh÷ng thay ®æi mang tÝnh b−íc ngoÆt hé nghÌo nhÊt chØ lµ 4,1 lÇn th× con sè trong nÒn kinh tÕ, tr−íc hÕt lµ biÕn ®æi nµy n¨m 1995 lµ 7,0 lÇn; n¨m 1999 lµ c¬ cÊu kinh tÕ, tiÕp ®Õn lµ biÕn ®æi c¬ 7,6 lÇn; n¨m 2002 lµ 8,1 lÇn; n¨m 2004 cÊu thµnh phÇn kinh tÕ. Sù thay ®æi vÒ lµ 8,34 lÇn vµ n¨m 2006 lµ 8,37 lÇn (4). kinh tÕ ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn toµn bé c¬ cÊu x· héi, lµm xuÊt hiÖn mét tÇng líp Kho¶ng c¸ch giµu – nghÌo cßn thÓ míi nh÷ng nhµ kinh doanh, nh÷ng chñ hiÖn trong viÖc h−ëng thô vµ tiÕp cËn c¸c doanh nghiÖp, nh÷ng doanh nh©n. Hä lµ dÞch vô x· héi. Theo b¸o c¸o cña UNDP, nh÷ng ng−êi giµu lªn nhanh chãng c¸c hé trong nhãm thu nhËp cao nhÊt – trong qu¸ tr×nh §æi míi c¶ ë thµnh thÞ nhãm 20% giµu nhÊt nhËn ®−îc 40% lîi lÉn n«ng th«n. Ých an sinh x· héi; ng−îc l¹i, c¸c hé ...