Phân lập Flavonoid từ cao Butanol trong cây diếp cá (Houttuynia Cordata Thunb) ở tỉnh Thừa Thiên Huế

Nghiên cứu tách chiết flavonoid từ lá của cây Diếp cá ở Thừa Thiên Huế được thực hiện. Quá trình sử dụng hai dung môi là dung dịch aceton và ethanol 960C. Kết quả chỉ ra rằng, sử dụng dung môi ethanol để tách chiết là phù hợp. Từ cao butanol, một cấu tử tinh khiết đã được phân lập. Cấu trúc của hợp chất này được nhận dạng là quercetin-3-O-rutinosid (rutin) bằng những phương pháp phổ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân lập Flavonoid từ cao Butanol trong cây diếp cá (Houttuynia Cordata Thunb) ở tỉnh Thừa Thiên HuếTẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 63, 2010PHÂN LẬP FLAVONOID TỪ CAO BUTANOL TRONG CÂY DIẾP CÁ(HOUTTUYNIA CORDATA THUNB) Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾPhan Văn CưTrường Đại học Khoa học, Đại học HuếTÓM TẮTNghiên cứu tách chiết flavonoid từ lá của cây Diếp cá ở Thừa Thiên Huế được thựchiện. Quá trình sử dụng hai dung môi là dung dịch aceton và ethanol 960C. Kết quả chỉ ra rằng,sử dụng dung môi ethanol để tách chiết là phù hợp. Từ cao butanol, một cấu tử tinh khiết đãđược phân lập. Cấu trúc của hợp chất này được nhận dạng là quercetin-3-O-rutinosid (rutin)bằng những phương pháp phổ.1. Mở đầuDiếp cá có tên khoa học là Houttuynia cordata Thunb, thuộc họ lá Giấp(Saururaceae).Diếp cá là một loại cây thảo, mọc rất phổ biến ở Việt Nam và một số nước châuÁ dùng để chữa nhiều bệnh như trĩ, phù thũng, thoát mủ, thông tiểu tiện, viêm, giải độc,thanh nhiệt... Sở dĩ như vậy là vì trong cây diếp cá có chứa một số hoạt chất có tínhkháng khuẩn và chống oxy hoá [1], [5].Ở Việt Nam, Đỗ Tất Lợi, Trần Huy Thái [5] đã nghiên cứu chiết xuất tinh dầudiếp cá ở miền Bắc bằng phương pháp chưng cất thông thường Hoàng Thanh Hương [4]đã nghiên cứu tách chiết flavonoid. Còn ở miền Nam, miền Trung, chúng tôi chưa tìmthấy tác giả nào nghiên cứu tách chiết tinh dầu diếp cá, đặc biệt là dùng phương pháp visóng và flavonoid. Rõ ràng, việc nghiên cứu tách chiết, xác định hàm lượng, thành phầnhóa học của tinh dầu, flavonoid trong cây Diếp cá ở tỉnh Thừa Thiên Huế là rất cần thiết.2. Nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu2.1. Nguyên liệuNguyên liệu được thu mua ở xã Quảng Thành, huyện Quảng Điền, tỉnh ThừaThiên Huế. Đây là vùng chuyên canh trồng rau màu phục vụ thành phố Huế. Nguyênliệu được thu mua vào tháng 2, 4 năm 2006 đến 2009. Mẫu được định danh bởi ThS.Nguyễn Việt Thắng, Khoa Sinh, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế.272.2. Phương pháp nghiên cứu2.2.1. Tách chiết flavonoid tổng, thô bằng phương pháp ngâm chiếtNguyên liệu diếp cá khô sau khi đã được xử lý cho vào thùng dung tích 5 lít, chotiếp cồn 960, khuấy cho nguyên liệu thấm đều dung môi, đậy kín thùng. Tiến hành ngâmchiết 3 lần, mỗi lần 3 ngày, gộp các dịch chiết. Cất đuổi dung môi, sau đó chiết lần lượtvới các dung môi hexan, etyl acetat và butanol thu được các cao tương ứng hexan, etylacetat và butanol.2.2.2. Định tính flavonoid tổng thô bằng phương pháp hóa học và SKLM [2]- Phản ứng Shinoda, dung dịch kiềm, hơi NH3 và dung dịch FeCl3.- Hòa tan một lượng nhỏ cao butanol vào etanol tuyệt đối vừa đủ, tiến hành sắcký lớp mỏng với bản mỏng silicagel (MERCK) 60-F254 tráng sẵn. Dung môi khai triểnbao gồm: Hệ I: etyl acetat : metanol = 4 : 6; Hệ II: etyl acetat : metanol : nước = 10 : 2 :2.Hệ III: etyl acetat : acid formic : nước = 8 : 1 : 1.Kiểm tra bằng thuốc thử hiện màu: soi UV, NH3, dung dịch H2SO4 10%/etanol.Kết quả chọn hệ III: etyl acetat : acid formic : nước = 8 : 1 : 1 là phù hợp.2.2.3. Phân lập flavonoid tổng bằng phương pháp sắc ký cột [2], [3], [8]Để phân lập, đầu tiên chúng tôi tinh chế lại cao butanol nhiều lần, sau đó sửdụng phương pháp sắc ký cột với chất hấp phụ silicagel (MERCK) 60-200µm theophương pháp nhồi ướt. Cột được nhồi với 64 gam silicagel với tỷ lệ đường kính cột sovới chiều cao cột nhồi là 3/32, lượng mẫu thử là 3,4079 gam cao butanol2.2.4. Xác định, nhận dạng cấu tử đã phân lập được bằng phổ IR, 1H-NMR,13CNMR, DEPT và MS tại Viện Hóa học - Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam.3. Kết quả và thảo luận3.1. Tách chiết flavonoid tổng, thô bằng phương pháp ngâm chiếtKhối lượng mẫu diếp cá khô là 330 g, độ ẩm theo phương pháp khối lượng tạiđiều kiện nghiên cứu là 11,43% thu hàm lượng flavonoid tổng, trung bình là 2,73%.3.2. Định tính flavonoid tổng trong cao butanol bằng SKLMTiến hành sắc ký lớp mỏng (SKLM) với cao butanol tổng, kết quả SKLM ở hệIII (etyl acetat:acid formic:nước = 8:1:1 v/v/v/) có tối thiểu 6 cấu tử ứng với Rf = 0,18;0,29; 0,37; 0,67; 0,71; 0,87. Cấu tử tách ra rõ ràng, riêng biệt nên chọn hệ dung môi nàyđể tiến hành sắc ký cột.283.3. Phân lập một cấu tử trong cao butanol của cây Diếp cá3.3.1 Phân lậpTiến hành rửa giải với các dung môi Ete dầu - etyl acetat= 70 : 30, 50 : 50, 20 :80 (v/v) và Etyl acetat - acid formic- nước = 80 : 10 : 10; 70 : 15 : 15 (v/v/v), tốc độ giọt48 giọt/phút thu được 49 ống, thể tích mỗi ống khoảng 10 ml, sau đó, gộp các ống có Rfvết giống nhau :Phân đoạn I:màu vàng;Phân đoạn II:màu nâuPhân đoạn III:màu nâu;Phân đoạn IV:màu nâu đậm.Chúng tôi chọn phân đoạn IV trên SKLM cho 1 vết riêng biệt để tinh chế.3.3.2. Tinh chế và xác định cấu trúc cấu tử có Rf = 0,18 + Tinh chếTiến hành tinh chế phân đoạn IV (cấu tử Rf = 0,18) nhiều lần trong hỗn hợpdung môi toluen: metanol [6] thu được tinh thể màu vàng, định tính lại trong 2 hệ dungmôi etyl acetat - acid formic - nước = 8 : 1: 1 (v/v/v) và etyl acetat - metano ...